گروه بنگاه‌ها
اشتغال‌زایی و بهبود اوضاع معیشتی مردم دوگانه‌یی است که دولت در سال 97 دنبال می‌کند؛ دوگانه‌یی که متاثر از شرایط عمومی کشور طراحی و اجرا شده است؛ در روند عملیاتی ساختن این راهبرد اشتغال‌زایی در روستاها به‌عنوان یک رکن اساسی در بهبود شاخص‌های توسعه مورد توجه قرار گرفت تا با تزریق نقدینگی لازم در روستاها از یک طرف و ارائه آموزش‌های مهارت‌آموزی از سوی دیگر، فرآیند اشتغال‌زایی در روستاها نیز همپای مناطق شهری دنبال شود. اما روند ارائه تسهیلات اشتغال‌زایی در روستاها با مشکلاتی مواجه شد که ضرورت نظارت‌های بیشتر برای عدم انحراف تسهیلات اشتغال‌زایی روستایی را گوشزد می‌کرد.
در روزهای ابتدایی اردیبهشت ماه 97 بود که نماینده بویین‌زهرا و آوج و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس دهم اعلام کرد که موانع و مشکلات روستاییان برای تامین وثیقه و دریافت تسهیلات اشتغال‌زایی به‌زودی در این کمیسیون مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مشکلی که روح‌الله بابایی صالح درباره آن صحبت می‌کرد مربوط به وثایق بانکی روستاییان بود که باعث شده بود تا بسیاری از روستاییان نتوانند از تسهیلات ویژه اشتغال‌زایی استفاده کنند و همین موضوع باعث ورود برخی افراد سودجو به روستاها برای استفاده از تسهیلات شده بود. به اعتقاد نماینده بویین‌زهرا این موضوع موجب شد تا بخش قابل‌توجهی از روستاییان متقاضی دریافت تسهیلات اشتغال‌زایی کم‌بهره نتوانند از این فرصت استفاده کرده و منابع مالی لازم را برای اجرای طرح‌های اقتصادی خود به دست بیاورند و این فرصت دراختیار دلالان قرار گرفت تا با پرداخت‌های اندک بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند. اما با گذشت بیش از 40 روز از اظهارات بابایی روز گذشته سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس دهم هم ابعاد و زوایای تازه‌یی از مشکلات تسهیلات‌دهی در روستاها را مطرح کرد که ضرورت دارد از منظر اجرایی و کارشناسی مورد بررسی قرار بگیرد. سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس دهم بعد از بررسی‌های مجلس در این خصوص اعلام کرد: پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی در کشور با کندی پیش می‌رود و لازم است مدیران دستگاه‌های اجرایی و بانک‌ها سرعت عمل بیشتری در این زمینه به خرج دهند.
کندی دریافت تسهیلات
علی محمد شاعری سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس دهم دیروز در نشست شورای توسعه و برنامه‌ریزی مازندران در ساری افزود: تاکنون تنها حدود 6درصد از تسهیلات اشتغال روستایی در مرحله اول در سراسر کشور به متقاضیان پرداخت شده است.
او مجموع تسهیلات اشتغال روستایی را 120هزار میلیارد ریال اعلام کرد و گفت که تاکنون 25هزار میلیارد ریال از این اعتبار به استان‌ها ابلاغ شده است. نماینده نکا، بهشهر و گلوگاه در مجلس بدون اشاره به علت کند بودن پرداخت وام اشتغال روستایی، گفت: منابع دولتی برای اجرای طرح‌های اشتغال‌زایی و کاهش نرخ بیکاری محدود و ناچیز است و پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی منابع مالی خوبی برای این کار با تلاش دولت و مجلس عملیاتی شد.
سهم تسهیلات اشتغال روستایی مازندران برای سال 96 حدود 3 هزار و 500 میلیارد ریال بود که تاکنون یک‌هزار و 650 میلیارد ریال از این تسهیلات ابلاغ شد و طبق آمار کمتر از 5درصد آن به متقاضیان پرداخت شده است.
کارشناسان اقتصادی ضعف بدنه کارشناسی بانک‌های عامل را که از سوی مجلس شورای اسلامی برای پرداخت این تسهیلات معرفی شدند، مهم‌ترین علت کندی پرداخت‌ها دانست.
مجلس بانک‌های کشاورزی، توسعه و تعاون، صندوق کارآفرینی امید و پست بانک را به عنوان بانک‌های عامل پرداخت تسهیلات اشتغال‌زایی روستایی معرفی کرد. براساس آمار این بانک‌ها کمتر از 15درصد منابع مالی و نیروی انسانی بانک‌های دولتی را در مازندران دراختیار دارند.
استاندار مازندران هم پیش از این از ضعف بدنه کارشناسی بانک‌های عامل پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی انتقاد کرده بود.
تعطیلی کشاورزی و دامداری
اما برای بررسی دقیق موضوع اشتغال‌زایی روستایی هیچ‌کس بهتر از روستاییان نمی‌تواند اظهارنظر کند. روستای ممبلوی شهرستان سپیدان، یکی از روستاهایی است که مشکل اصلی و اول آن بیکاری است. یاسر جهانبازی دهیار روستا در گفت‌وگو با تسنیم، بیکاری در این روستا را منحصر به یک قشر نمی‌داند بلکه معتقد است امروز هم پدرانی که شغل‌شان کشاورزی بوده، بیکار شدند هم زنان روستایی که فرش می‌بافتند و هم جوانانی که با تحصیلات دانشگاهی به روستا بازگشتند. به گفته وی، رودخانه‌یی که در نزدیکی این روستا است، آب کشاورزی را تامین می‌کند اما نبود بند انحرافی روی آن سبب شده که زمستان‌ها آب هدر برود و تابستان‌ها آبی برای کشاورزی نباشد. جهانبازی معتقد است که در صورت احداث این بند انحرافی 30درصد از بیکاری در روستا برطرف می‌شود و کشاورزی نیز رونق گذشته را پیدا می‌کند.
جهانبازی از هنر دست زنان روستای ممبلو سخن می‌گوید که در روزگاری گره بر گره می‌زدند و نقش می‌آفریدند اما امروز به دلایل متعدد فرشبافی از رونق افتاده چراکه زنان روستا بازاری برای فروش منصفانه هنر خود ندارند. به گفته دهیار ممبلو اگر تعاونی تاسیس می‌شد تا هنر دست زنان این روستا به سوی بازار هدایت شود، این امر می‌توانست بخشی از مشکلات بیکاری و فقر در روستا را برطرف کند.
این روستانشین در ادامه اظهاراتش با اشاره به بحث اشتغال‌زایی و تسهیلات اعلام می‌کند که مردم روستا برای استفاده از این امکانات نیازمند اطلاع‌رسانی مناسب هستند و نهادهای مسوول باید شرایط ساده‌تری را برای اشتغال‌زایی روستاییان درنظر بگیرند. درحالی که روستاییان امکان تامین وثیقه‌های لازم را ندارند این دلال‌ها هستند که از این فرصت استفاده می‌کنند.
کارآفرینی در روستاها
جهانبازی که خود در روستا با راه‌اندازی کارگاه بازیافت کارآفرینی کرده است، از پیچ و خم‌های اداری برای دریافت تسهیلات و سودهای زیاد وام‌های روستایی گلایه‌مند است. وی می‌گوید: بسیج سازندگی به‌عنوان یکی از متولیان اشتغال‌زایی روستایی برای کارهای غیر از کشاورزی تسهیلات ارائه نمی‌دهد. روستای ممبلو از جمله روستاهایی است که در لیست محرومیت‌زدایی بسیج سازندگی قرار گرفته. میثم حسنی رییس بسیج سازندگی سپیدان درباره حل این مشکل می‌گوید: در صورتی که درخواستی ازسوی اهالی روستا برای احداث بند انحرافی داده شود، بسیج سازندگی می‌تواند در این زمینه کمک کند. حسنی ارائه وام به روستاییان را در دو حیطه کشاورزی و دامداری اعلام می‌کند و مابقی امور در این زمینه را به بسیج سازندگی استان حواله می‌دهد.
فرآیند اعطای وام روستایی حداکثر یک ماه
کمال پاک‌فطرت مدیرکل امور روستایی استان فارس نیز از تسهیلات اشتغال‌زایی برای روستاییان سخن می‌گوید که سهم فارس از 12 هزار میلیارد تومانی که دولت گذاشته، 360 میلیارد تومان است.
شرایط دریافت این تسهیلات از سوی پاک‌فطرت چنین اعلام می‌شود که ابتدا روستاییان باید طرح‌های خود را به دستگاه‌های بخش ارائه دهند پس از آن باید طرح در کمیته فنی شهرستان و اقتصادی استان تایید شود تا کارآفرین برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی شود.
او در پاسخ به این سوال که روند طولانی سبب دلسردی نمی‌شود، وعده می‌دهد که کل این فرآیند در یک ماه انجام می‌شود و کارآفرینان در پیچ و خم اداری نمی‌افتند.
کشاورزی، میراث فرهنگی، صنایع کوچک، حمل و نقل و فعالیت‌های خدماتی مواردی است که مشمول این تسهیلات می‌شود و پاک‌فطرت به آنها اشاره می‌کند.
ارائه تسهیلات برای اشتغال‌زایی از گام‌های مثبتی است که برای روستاییان برداشته شده و امید است که مسوولان با عمل به وعده‌ها در این زمینه، بستر اشتغال در روستاها را فراهم کنند تا دوباره شاهد رونق روستاهای فارس باشیم.
