گروه بنگاه‌ها|
موضوع استفاده از ظرفیت‌های مشاغل نوین و استارتآپها برای مهار بحران فزاینده بیکاری یکی از اولویت‌هایی است که بنا به گفته مسوولان در برنامه‌های تدارک دیده دولت در بخش اقتصاد قرار دارد. روز گذشته همایش تهران هوشمند فرصتی شد تا راهکارهای توسعه این نوع کسب و کار از منظر تحلیلی و اجرایی مورد بررسی قرار بگیرد.
حضور چهره‌یی چون سورنا ستاری معاون فناوری رییس‌جمهور در این همایش وزن این سمینار را برای بررسی چالش‌های پیش روی این نوع کسب و کار افزایش داده بود. یکی از سخنران‌های این همایش ستاری معاون فناوری رییس‌جمهور بود که یک‌بار دیگر اعلام کرد، دولت آماده است تا به مشکلات فعالان استارت‌آپی رسیدگی کند. این در حالی است که بنا به گفته فعالان این نوع کسب و کار مهم‌ترین چالش پیش روی استارتآپها مجوزهای دولتی برای آغاز به کار است. اما در شرایطی که معاون رییس‌جمهور از آمادگی دولت برای حل این مشکلات خبر داده است، پرسش کلیدی این است که چه عاملی باعث شده تا توسعه این نوع مشاغل بر اساس اهداف از پیش تعیین شده پیش نرود؟
استخدام 20هزار نفر در یک استارتآپ
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری گفت: حمایت دولت از استارتآپها و کسب و کارهای نوین تسهیل محیط کسب و کار است. سورنا ستاری دیروز در حاشیه آیین افتتاحیه همایش و نمایشگاه تهران هوشمند در جمع خبرنگاران افزود: دولت نباید در زمینه سرمایه‌گذاری ورود کند.
او با اشاره به استخدام 20 هزار نفر در روزهای آینده توسط یکی از استارتآپها خاطرنشان کرد: باید محیط کسب و کار به گونه‌یی باشد که استارت‌آپ‌های اینچنینی به راحتی بتوانند در شهر تهران فعالیت کنند.
ستاری با بیان اینکه باید خلاقیت و نوآوری پیاده‌سازی شود، گفت: بیش از 3هزار و 400 شرکت دانش‌بنیان وجود دارد. تا چهار سال گذشته هیچ‌کس راجع به استارتآپها و شرکت‌های دانش‌بنیان صحبتی نمی‌کرد اما امروز این موضوع به‌طور جدی مورد توجه قرار دارد.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری همچنین در افتتاحیه همایش و نمایشگاه تهران هوشمند در برج میلاد گفت: تفکر استخدامی کشنده روحیه خلاقیت است.ستاری از کسانی که تنها به فکر استخدام در مراکز دولتی هستند، انتقاد کرد و این نوع تفکر را کشنده روحیه خلاقیت در کشور دانست. نفت و وابستگی به آن ذهن‌ها را آلوده کرده است که باید برای رهایی از آن به سمت خلاقیت‌پروری رفت. ستاری بر ایجاد زیست بوم شهر هوشمند تاکید کرد و پیاده‌سازی آن در شهری مانند تهران را عامل کاهش مشکلات دانست.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری از فراهم بودن پایه‌های زیست بوم شهر هوشمند خبر داد و تصریح کرد: ضعف بزرگ فعلی محیط کسب و کار است و باید برای رفع آن تلاش کرد.
ستاری توسعه زیست بوم شهر هوشمند را مبتنی بر وام ندانست و خواستار ایجاد فرهنگ سرمایه‌گذاری در کشور شد.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور غیربومی بودن دانشگاه و صنعت را عامل ایجاد اشتغال خلاصه شده در استخدام برشمرد و گفت: اکنون استخدام دولت شدن آرزوی جوانان است که سبب شده خلاقیت از بین برود.
ستاری عنوان کرد: مفهوم آموزش در شهر هوشمند تغییر خواهد کرد و در این شهر انسان هر لحظه در حال یاد‌گیری خواهد بود.
وی گفت: لازم است در شهر هوشمند همه شهر تبدیل به پارک علم و فناوری شود که معاونت علمی و فناوری آماده همکاری با شهرداری تهران در این زمینه است.
ستاری بر ضرورت توسعه شتاب‌دهنده‌ها تاکید کرد و از ظهور نسل جدیدی در کشور خبر داد که مبتنی بر خلاقیت بومی است. وی اتکا به پول نفت و توسعه نامتوازن صنعت در استان اصفهان را عامل نابودی این شهر دانست و گفت: اکنون استان اصفهان از بیکاری زیاد رنج می‌برد که عامل توسعه نامتوازن است.
استارتآپها به دنبال حل مشکلات شناسایی شده از مردم هستند
در همین زمینه یک فعال استارت‌آپی در حوزه اکوسیستم اظهار کرد: حمایت‌هایی که در حوزه کسب و کارهای نوپا می‌شود، نسبت به ۱۰ سال گذشته قابل مقایسه نیست.
سیدجمال یوسفی در حاشیه یکی از برنامه‌های استارت‌آپی در تهران با اشاره به اینکه استارتآپها یک موضوع جدید است که در هزاره سوم مطرح شد و بعدها به سبکی از زندگی تبدیل شد، گفت: استارتآپ به کسب و کارهای نوپایی اطلاق می‌شود که به دنبال حل مشکلات شناسایی شده از مردم هستند و ارزش‌هایی که خلق می‌کنند را به مشتریان و جامعه هدف خود ارائه دهند.
وی ادامه داد: این استارتآپها ظرفیت این را دارند که سریع رشد کنند و طبیعی است که اگر کاری رشد سریع داشته باشد، ضریب شکست‌پذیری‌شان بالا می‌رود و بالای ۹۵درصد استارتآپ در دنیا منجر به شکست می‌شود؛ چرا که نمی‌توانند محصول مناسبی را تولید کنند یا محصول تولید شده توسط آنها تقاضایی ندارد.
این فعال حوزه اکوسیستم با اشاره به جنس افرادی که از استارتآپها ثروتمند می‌شود و غالبا سن پایینی هم دارند، تصریح کرد: در ایران وضعیت ما با توجه به اینکه این تفکر جدید ورود پیدا کرده است و اینکه در سهولت کسب و کار در رده پایینی قرار دارد، اتفاقات و رویدادهای استارتآپها به لحاظ کمی خوب است ولی در قیاس با کشورهای پیشرو ضعف خیلی داریم. همچنین به لحاظ سایر شؤونات کسب و کارمان آن انتظاری که در اولش وجود دارد، اتفاق افتاده است ولی همین اتفاقاتی هم که هست در سطح قابل قبولی است.
وی خاطرنشان کرد: اکوسیستم استارت‌آپی کشور در مرحله جنینی است و ما هنوز به آن مرحله بلوغ نرسیده‌ایم به همین خاطر هم زمان می‌برد تا اتفاقاتی بیفتد ولی مردم ما به لحاظ فرهنگی به شدت با تکنولوژی‌های نوین انطباق‌پذیر هستند و امیدواری زیادی است که اگر دستگاه‌های تاثیرگذار یک مقدار کارها را تسهیل و از دخالت‌ها کاهش بدهند و مشکلات زیر ساختی را برطرف کنند آن جهشی که مدنظر است به حد کمال می‌رسد.
این مسوول با اشاره به اینکه جوانان مستعد در کشور زیاد هستند، گفت: اما به لحاظ آموزش به دلیل اینکه ما تک‌بعدی با دانشجویان ما برخورد می‌شود یک مقدار ریسک‌پذیری و خلاقیت در افراد ضعیف است و باید از کودکی خلاقیت به آنها آموخته شود تا وقتی وارد بازار کار می‌شوند، موفق‌تر عمل کنند و باید این موضوعات در مدارس ما آموزش داده شود.
مجوزهای دولتی بزرگ‌ترین مانع استارتآپها
اما در شرایطی که ستاری از آمادگی دولت برای حمایت همه‌جانبه از مشاغل آنلاین و هوشمند صحبت می‌کند، مدیر طرح ملی توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار چندی قبل با انتقاد از مجوزهای متعدد برای راه‌اندازی استارتآپها گفت: متاسفانه در کشور ما ساختارو الگوی مناسبی برای راه‌اندازی این نوع کسب و کارها وجود ندارد.
رضا تازیکی مدیر طرح ملی توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار (تکاپو) وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با مهر با انتقاد شدید از لزوم دریافت مجوزهای متعدد از دستگاه‌های دولتی و خصوصی برای راه‌اندازی کسب و کارهای نوپا و استارتآپها گفت: متاسفانه در کشور ما ساختار و الگوی مناسبی برای راه‌اندازی این نوع کسب و کارها با وجود ایده‌های نو توسط جوانان وجود ندارد.
وی با بیان اینکه امروز مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مانع پیش روی متقاضیان راه‌اندازی استارتآپها، الزام به دریافت مجوزهای متعدد توسط دستگاه‌های مختلف است، بیان داشت: علاوه بر این، صندوق‌های ضمانت برای کاهش خطرپذیری با هدف تضمین اصل سرمایه متقاضیان وجود ندارد؛ علاوه بر اینها در حوزه نظام تامین اجتماعی نیز حمایت‌های بیمه‌یی مناسب و هدفمندی از این نوع کسب و کارها نمی‌شود.
مدیر طرح ملی تکاپو در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر اینکه امروز بسیاری از صاحبان ایده برای راه‌اندازی کسب و کارهای نوپا به لحاظ مالی متکی به خود هستند و تنها موانع آنها مجوزهای دست و پا گیر است، گفت: استارتآپها دارای ظرفیت‌های بالقوه هستند اما برای عملیاتی شدن آنها باید موانع موجود برداشته شود.
تازیکی ادامه داد: بدون شک ایده و صاحبان ایده در کشور برای راه‌اندازی این نوع کسب و کارها و ایجاد حجم زیادی فرصت شغلی وجود دارد اما مزاحمت‌هایی که برای متقاضیان وجود دارد (از جمله تعدد دریافت مجوز از دستگاه‌های مختلف برای راه‌اندازی یک استارتآپ) زمینه را برای ایده‌فروشی، سپردن پیاده‌سازی طرح‌ها به شرکت‌های خارجی و مهاجرت صاحبان ایده به خارج از کشور فراهم کرده است و در این ارتباط موارد بسیاری هستند که به دلیل عدم حمایت مهاجرت کردند.
