گروه بنگاه‌ها
بالغ بر 90 درصد از تجارت بین‌المللی از طریق حمل و نقل دریایی انجام می‌شود، چرا که این نوع حمل و نقل دارای مزایای بسیاری همچون قیمت ارزان، انتقال حجم و وزن انبوه کالا، انتقال سریع و بی‌خطر کالاهاست و این مزایا موجب شده تا حمل و نقل دریایی و راه‌های آبی از توجه ویژه‌یی برخوردار شوند. به‌طور میانگین، سالانه حدود 25هزار میلیارد تن بار توسط حمل و نقل دریایی جابه‌جا می‌شود که رقمی بالغ بر هزاران میلیارد دلار را شامل می‌شود.
اما با وجود پتانسیل بالای کشورمان در توسعه تجارت دریایی بنا به دلایل گوناگون، ایران هرگز نتوانسته سهم خود را از این تجارت پرسود به دست آورد. اما توسعه پایدار بدون بهره مندی از زیرساخت‌هایی مانند شبکه حمل و نقل پیشرفته و بنادر کاربردی و فعال که براساس آن بتوان از ظرفیت‌های زیربنایی کشور استفاده بهینه کرد، هرگز زمینه تحقق پیدا نخواهد کرد.
در واقع بنادر کارا و فعال، علاوه بر تنوع در صادرات و خروج از اقتصاد تک‌محصولی، نقش ارزشمندی در کاهش بهای تمام شده کالاها دارند و با توجه به گستردگی سواحل دریایی کشور، این زیرساخت‌ها می‌توانند جریان سرمایه‌گذاری را به درون فضای ملی هدایت کنند. یکی از ظرفیت‌های اصلی توسعه بنادر کشورمان بندر چابهار است که با توجه به ویژگی‌های خاصش کلونی اصلی سرمایه‌گذاری‌های دولتی برای توسعه تجارت دریایی است. شهرستان چابهار براساس سرشماری آبان سال 1395 با جمعیت 283 هزار و 204 نفر در قالب 48هزار و 147 خانوار از شمال به شهرستان‌های نیکشهر، قصرقند و سرباز، از شرق به کشور پاکستان، از جنوب به دریای عمان (مکران) و از غرب به شهر کنارک متصل است.
چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران و سرزمین موج و مرجان واقع در قلب مکران بلوچستان و در فاصله 645 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان از 2 شهر به نام‌های چابهار و نگور، سه بخش مرکزی، دشتیاری و پلان، 6 دهستان و 438 روستا تشکیل شده است. روز گذشته خبرنگاران حوزه اقتصادی در نشست خبری مسوولان اجرایی بندر چابهار شرکت کردند تا تصویری از آخرین برنامه‌های اجرایی برای توسعه این بندر را به دست آورند. برنامه‌هایی که از سرمایه‌گذاری بیش از یک‌میلیارددلاری دولت دوازدهم برای پویایی بیشتر این بندر خبر می‌دهد.
دورنمای توسعه در چابهار
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان گفت: دولت برای آماده‌سازی و افتتاح فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار حدود یک‌میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام داده است.
به گزارش ایرنا، بهروز آقایی در نشست خبری با خبرنگاران مختلف کشوری در چابهار اظهار داشت: بندر چابهار موقعیت مناسبی برای حمل و نقل، ترانزیت و ترانشیپ (حمل و نقل دریایی) کالا دارد و بهترین و کم‌هزینه‌ترین مسیر ترانزیت به کشورهای آسیای میانه و افغانستان است. وی با بیان اینکه ظرفیت بندر شهید بهشتی چابهار پس از افتتاح فاز نخست به 8.5 میلیون تن خواهد رسید، افزود: هم اینک کشتی‌های 100هزار تنی قابلیت پهلوگیری در این بندر را دارند. آقایی گفت: بندر چابهار آماده بهره‌برداری است و به‌زودی با حضور رییس‌جمهوری، مقامات کشوری و میهمانان خارجی به بهره‌برداری خواهد رسید. وی ادامه داد: یک‌میلیون و 100هزار تن گندم اهدایی دولت هند به افغانستان از طریق چابهار وارد و حمل خواهد شد که هم اینک 110هزار تن گندم اهدایی کشور هند به افغانستان از طریق این بندر در حال انتقال است. مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان تصریح کرد: در مجموع 47 هزار کانتینر گندم اهدایی هند به افغانستان با 47هزار کامیون از طریق جاده ترانزیتی چابهار- میلک به افغانستان حمل می‌شود.
آقایی به مزیت‌های بندر چابهار اشاره کرد و گفت: زیرساخت‌های کنونی و پسکرانه‌یی در حال توسعه بندر چابهار نگاه جدید شرکت‌های کشتیرانی منطقه و جهان را برای رسیدن به بازارهای کشورهای CIS (کشورهای آسیای میانه) و افغانستان از تمرکز بر خلیج فارس خارج و به دریای عمان و بین بنادر چابهار، صحار و گوادر معطوف می‌کند.
وی افزود: اجرا و تکمیل راه‌آهن چابهار- زاهدان - سرخس، خط لوله گاز ایرانشهر- چابهار، پتروشیمی توسعه نگین مکران، ایجاد صنایع فولاد، ساخت فرودگاه بین‌المللی چابهار و همچنین توسعه بنادر کشورهای همسایه از جمله عمان (بندر صحار) و پاکستان (گوادر) می‌تواند نقش مهمی برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و توسعه تجارت و ترانزیت داشته باشند.
این مسوول در بنادر دریانوردی سیستان و بلوچستان افزود: به زودی این منطقه راهبردی به قطب اقتصاد و تجارت تبدیل خواهد شد و شاهد اشتغال و توسعه خواهیم بود. وی گفت: بندر چابهار محدودیتی برای توسعه ندارد و یک بندر مطمئن در حوزه ترانزیت، صادرات، واردات و ترانشیپ به کشورهای همجوار ایران است. آقایی ادامه داد: 95 درصد نیازمندی‌های افغانستان از طریق واردات انجام می‌شود و بندر چابهار می‌تواند بهترین مسیر برای ترانزیت کالاهای افغانستان باشد. مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان گفت: 2 میلیارد تن مواد معدنی و سنگ‌های قیمتی در افغانستان می‌تواند از طریق چابهار به دنیا حمل شود.
آثار افتتاح فازنخست بندر چابهار
در همین خصوص مجری طرح توسعه فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار نیز معتقد است: پهلوگیری کشتی‌های 100هزار تنی پس از افتتاح فازنخست این بندر امکان پذیر خواهد شد و این امر نقش مهمی در توسعه تجارت منطقه دارد. امیرحسین اسماعیلی دیروز در نشست خبری با اصحاب رسانه اظهار داشت: طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار یکی از طرح‌های مهم و کلان کشوری است که دولت برای تکمیل فاز نخست آن بیش از یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است.
وی افزود: برای طرح توسعه بندر چابهار 32هزار کلونی مرجان به مکان جدیدی منتقل شده است.
اسماعیلی تصریح کرد: 2 پست اسکله کانتینری بندر شهید بهشتی با هزار و 720 متر طول و 32 هکتار پسکرانه آن برای تخلیه و بارگیری کانتینری آماده شده است. وی بیان کرد: حوضچه بندر چابهار 300 هکتار وسعت دارد و کشتی بزرگ اقیانوس‌پیما و کانتینری به آسانی امکان تخلیه و بارگیری دارند.
مجری طرح توسعه فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار گفت: این بندر با آبخور 16 متر برای کشتی‌های بزرگ آماده شده و برای اجرای فاز نخست و دوم آن 203 هکتار از زمین‌های آبی جدید استحصال شده است. اسماعیلی اظهار داشت: 3 پست اسکله چند‌منظوره برای تخلیه و بارگیری غلات و فله به طول 684 متر آماده شده و 33هکتار زمین نیز در پسکرانه آن برای تخلیه و بارگیری کالاها آماده‌سازی شده است. وی بیان کرد: بندر چابهار در طول سال‌های اخیر پیشرفت خوبی داشته به‌طوری که بیش از 65 درصد پیشرفت آن مربوط به سال 1392 تاکنون است. اسماعیلی افزود: با بهره‌برداری از فاز نخست بندر شهید بهشتی 6 میلیون تن به ظرفیت فعلی تخلیه و بارگیری با 2.5میلیون تن به 8، 5 تن می‌رسد. مجری طرح توسعه فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار گفت: در مجموع چهار فاز با 21 پست اسکله در این بندر با ظرفیت سالانه 77 میلیون تن ساخته خواهد شد. اسماعیلی اظهار داشت: 20 تا 30 درصد بار بندر شهید بهشتی چابهار به وسیله قطار جابه‌جا می‌شود.
