تبدیل آموخته‌ها به ثروت و ایجاد خودباوری
گروه بنگاه‌ها|
دولت دوازدهم وعده داده که از سال 96 در هر سال بیش از 950هزار شغل ایجاد خواهد کرد؛ وعده‌یی که برای تحقق آن باید مجموعه‌یی متنوع از طرح‌ها و پروژه‌های کاربردی در مسیر اجرایی شدن قرار بگیرند تا در نهایت رویای رسیدن به رکورد یک‌میلیون شغل در هر سال ممکن شود. یکی از بخش‌هایی که می‌تواند نقش ویژه‌یی در تحقق این ایده بنیادین داشته باشد، حوزه مشاغل خانگی و کسب و کار کوچک و متوسط است که دولت حساب ویژه‌یی را برای ایجاد شغل پایدار روی آن باز کرده است.
با توجه به اهمیت اشتغال‌زایی و مهار دامنه‌های بیکاری در فرآیند کلی توسعه کشور اجرای طرح توسعه مشاغل خانگی در 9 استان کشور براساس قرارداد همکاری سه‌جانبه‌یی که به امضای مسوولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، جهاد دانشگاهی و صندوق کارآفرینی و امید رسید از دیروز آغاز شد. طرحی که تلاش می‌کند بیش از 20هزار شغل خانگی را در استان‌هایی چون ایلام، خراسان رضوی، جنوبی و شمالی، لرستان، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری و آذربایجان غربی و کردستان تحت پوشش قرار دهد و پرداخت 20 میلیونی تسهیلات ویژه مشاغل خانگی از مهمترین بخش‌های این طرح است. با نگاهی به فراوانی استان‌هایی که تحت پوشش این طرح قرار می‌گیرند، مشخص می‌شود که دولت از طریق سرمایه‌گذاری روی مشاغل خانگی و کسب و کار خرد در استان‌های محروم به دنبال آن است که ضمن افزایش آمارهای اشتغال‌زایی، پروسه محرومیت‌زدایی را نیز در این استان‌ها به اجرا درآورد.
ضرورت تغییر تصورات رایج از اشتغال
علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در تشریح مزایایی اشتغال خانگی و تبدیل مشاغل غیررسمی به رسمی گفت: شغل همیشه هم برابر استخدام و بازنشستگی نیست و باید تصور خود را از شغل تغییر دهیم. مشاغل خانگی هم امروزه در تمام دنیا جزو مشاغل توسعه‌محور محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه باید نظام بیمه‌ها را برای این دسته از مشاغل به درستی تعریف کنیم، گفت: مشکلی که وجود دارد این است که نگاه مناسبی به مشاغل غیررسمی همچون مشاغل خانگی وجود ندارد اما با تقویت حمایت‌های اجتماعی از آنها و تعریف یک نظام بیمه‌یی مدرن می‌توانیم نگاه‌ها را از آن تغییر دهیم.
وی افزود: مشاغل خانگی می‌توانند در چارچوب برنامه‌های اشتغال فراگیر قرار بگیرد و در خدمت رشد باشد. ربیعی با اشاره به وجود 2میلیون و 300 هزار متقاضی مشاغل خانگی گفت: ما برای یک‌میلیون و 360هزار نفر از آنها مجوز صادر کردیم و به این منظور 2400میلیارد تومان تسهیلات به 600هزار نفر پرداخت کردیم که 60 درصد از آنها چیزی در حدود 360هزار نفر هم‌اکنون در مشاغل خانگی مشغول به کار هستند. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: این یعنی اینکه هدف خود را به درستی تعریف کرده و مراقب بودیم که پول‌پاشی نکنیم و در این میان تنها 40 درصد از افراد شاغل نشدند که باید روی آن آسیب‌شناسی صورت بگیرد.
ربیعی افزود: در این آسیب‌شناسی باید مصاحبه، عارضه‌یابی و مطالعات تطبیقی انجام شود و ضرورت دارد که یک سری از اقدامات تکمیلی دیگر هم انجام دهیم. وی در خصوص برنامه‌های مشترک جهاد کشاورزی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در توسعه مشاغل خانگی گفت: شناسایی ظرفیت‌های مناسب، فعالیت‌های پشتیبانی، توانمندسازی متقاضیان و بازاریابی از برنامه‌های مشترک برای رسیدن به 20هزار شغل در این حوزه است و جهاد کشاورزی به عنوان یک نهاد علمی می‌تواند به کمک ما بیاید. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: این طرح به صورت پایلوت در استان‌های خراسان رضوی، شمالی، جنوبی، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان غربی، کردستان، ایلام و لرستان اجرا می‌شود. ربیعی در ادامه تصریح کرد: اینچنین سازمان فنی حرفه‌ای می‌تواند کمک زیادی به توسعه آموزش‌ها در مشاغل خانگی بکند البته سازمان جهاد کشاورزی می‌تواند در حوزه اشتغال فراگیر هم یاری برساند چرا که از زیرساخت‌های لازم برای این کار برخوردار است.
وی در ادامه با بیان اینکه هم‌اکنون در ایران نهاد مناسب برای بازار نداریم، گفت: در ترکیه اتاق بازرگانی به عنوان یک نهاد واسط بر بازار اشتغال حضور دارد. در ایران هم تلاش می‌کنیم که اتاق بازرگانی را مشارکت دهیم. ربیعی اضافه کرد: در عین حال باید توجه داشته باشیم که برای توسعه اشتغال نیازمند یک نظام تامین اجتماعی ارزان قیمت هستیم و البته برنامه‌های خود را به این منظور تعریف کرده‌ایم.
اهمیت اشتغال‌زایی در حوزه آی‌سی‌تی
عضو کابینه دوازدهم در ادامه با اشاره به ایجاد شغل در حوزه فناوری اطلاعات و آی‌سی‌تی گفت: یکی از حوزه‌های مهم برای ایجاد شغل حوزه‌های مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات است و در این چارچوب نهادهای مختلف قدم‌هایی برداشته‌اند. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اضافه کرد: برای نمونه یک شرکت برای توسعه کسب و کار در استان سیستان و بلوچستان با دختران تایپیست ارتباط برقرار کرد تا آنها کارهایی که نیاز است را تایپ کنند و برای ویراستاری به تهران بفرستند.
ربیعی ادامه داد: علاوه بر حوزه فناوری اطلاعات در مشاغل خانگی می‌توان به درست کردن محصولات غذایی، پرورش قارچ، کفش و پوشاک هم در مشاغل خانگی پرداخت.
وی با بیان اینکه بسیاری از کشورها 1.2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای توسعه اشتغال اختصاص می‌دهند، گفت: در ایران اما این رقم هیچ‌وقت برای توسعه اشتغال اختصاص پیدا نکرده است و از این غافل بودیم که رشد از ناحیه اشتغال به وقوع می‌پیوندد.
وی افزود: یک بخش از اشتغال تنها در حوزه‌های فوق تعریف می‌شود و ما در بلندمدت به اشتغال فراگیر نیاز داریم. البته باید گفت اشتغال خانگی کم‌اهمیت نیست و شغل کاذب محسوب نمی‌شود شغل کاذب یعنی شغلی که فرد تنها دو ساعت بر سر کار حاضر می‌شود. ربیعی افزود: کشور همیشه سیاست‌های رشد و تولید را داشته است و سیاست اشتغال را ذیل این حوزه‌ها تعریف کرده است اما می‌توانیم اشتغال را به صورت مستقل هم تعریف کنیم. علاوه بر اینها اشتغال می‌تواند توسط بخش‌های مختلف و وزارتخانه‌ها به صورت مجزا ایجاد شود. وی افزود: در حوزه آی‌سی‌تی و اتصال خدمات در 2سال 320هزار شغل ایجاد کرده‌ایم و فناوری ابزاری بوده است برای شکل‌گیری رقابت در خدمت ایجاد شغل این برای نخستین بار است که تفاهمنامه‌یی در زمینه اشتغال خانگی منعقد می‌شود.
توسعه اشتغال خانگی
طیبی رییس سازمان جهاد دانشگاهی هم با اشاره به برنامه‌هایی برای توسعه اشتغال خانگی گفت: هدف اصلی جهاددانشگاهی الگوسازی برای رسیدن پیشرفت پایدار و توسعه آموزش‌های تخصصی است. از سویی کارآفرینی و اجرایی‌سازی برای تبدیل آموخته‌ها به ثروت و ایجاد خودباوری و ارتقای فرهنگ جامعه‌پذیری از اهداف سازمان جهاد دانشگاهی است.
وی افزود: در زمینه توسعه آموزش‌های تخصصی کوتاه‌مدت و عمومی در زمینه علمی و توسعه فناوری قدم‌های جدی برداشته شده است و در این راستا با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تفاهمنامه‌یی برای توسعه مشاغل خانگی امضا کرده‌ایم. عیسی منصوری معاون توسعه اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم با اشاره به طرح توسعه مشاغل خانگی و استفاده از ظرفیت‌های جهاد دانشگاهی برای این کار گفت: بخشی از اشتغال از طریق مداخله در بازار محقق می‌شود و جهاد دانشگاهی هم با توجه به ظرفیت‌های علمی که دارد می‌تواند بستر مناسب این کار را فراهم بکند. وی افزود: باید مداخلات برای ایجاد بازارهای جدید، آموزش‌های مهارتی و پایدارسازی کسب و کارهای جدید شکل بگیرد. در عین حال باید از پرداخت تسهیلات بیهوده برای این کار پرهیز داشت و پرداخت تسهیلات و اعتبارات را هدفمند نمود. منصوری افزود: به این منظور به اجرا گذاشتن ظرفیت‌های فراگیر در هر دو طرف می‌تواند مثمرثمر باشد.
نورالله‌زاده، مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید هم با بیان اینکه باید در بازار کسب و کار انعطاف‌پذیری ایجاد کرد گفت: باید به گونه‌یی برخورد شود که دسترسی‌های بیشتری در بازار کسب و کار تعریف شود و شرایط به گونه‌یی باشد که تولید تقویت شود. در غیر این صورت هر گونه برنامه‌یی به هدف نمی‌رسد.
