علی صالح‌آبادی در مراسم رونمایی از سامانه شفق (شبکه فراگیر قرض الحسنه) اظهار کرد: یکی از موضوعات مهم در بانک مرکزی، این است که کارها مبتنی بر سامانه و فناوری انجام شود تا امکان نظارت و فعالیت فراهم باشد، زیرا با نظارت‌های سامانه‌ای و سیستمی می‌توان به اهداف مدنظر رسید.
وی از صدور اولین چک الکترونیک تا دو هفته آینده خبر داد و گفت: یکی از دغدغه‌های دولت سیزدهم سهولت دسترسی مردم به خدمات بانکی است و صندوق‌های قرض‌الحسنه یکی از بازارهای بسیار مهم در توسعه شمولیت مالی است. ساماندهی صندوق‌های قرض الحسنه بایستی تحت نظارت بانک مرکزی باشد و این موضوع از سال گذشته در دستور شورای پول و اعتبار قرار گرفت.
وی افزود: بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار که در هفته قبل به تصویب نهایی رسید شاخص‌های شناسایی صندوق‌های قرض‌الحسنه در سه طبقه صندوق‌های کوچک با سرمایه ۳۵۰ میلیون تومان، صندوق‌های متوسط با سرمایه یک میلیارد تومان و صندوق‌های بزرگ ۳ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که صندوق‌های کوچک تا سقف ۳۰ میلیون تومان، تسهیلات صندوق‌های متوسط تا ۵۰ میلیون تومان و صندوق‌های بزرگ تا ۱۰۰ میلیون تومان تسهیلات به هر فرد می‌توانند اعطا کند دوره بازپرداخت تسهیلات هم حداکثر ۶۰ ماهه در نظر گرفته می‌شود.
رییس‌کل بانک مرکزی از اعلام آمادگی برای اعطای مجوز به صندوق‌های قرض‌الحسنه جدید خبر داد و گفت: در چارچوب مصوبه شورای پول و اعتبار اعطای مجوز به صندوق‌های کاملا الکترونیکی انجام می‌شود.
وی این را هم گفت: صندوق‌های قرض‌الحسنه موجود یکسال مهلت دارند خودشان را با دستورالعمل شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی تطبیق دهند البته در مورد سرمایه‌های آنها صندوق‌های کوچک تا ۱۰۰ میلیون صندوق‌های متوسط ۴۰۰ میلیون تومان و صندوق‌های بزرگ تا یک میلیارد تومان می‌توانند سرمایه داشته باشند.
رییس‌کل بانک مرکزی گفت: صندوق‌های جدید هم مجوز فعالیت پیدا می‌کنند.
صالح‌آبادی گفت: وام‌های خرد در قالب قرض‌الحسنه پرداخت می‌شود و وام‌های تولیدی به عنوان موتور ایجاد اشتغال نیز مهم است که عمده تسهیلات بانکی به میزان ۶۶ درصد تسهیلات سرمایه در گردش برای تولید پرداخت می‌شود و ۱۵ درصد از تسهیلات کل بانکی هم به عنوان تسهیلات خرد و قرض‌الحسنه پرداخت می‌شود.
رییس‌کل بانک مرکزی درباره اینکه آیا نظارت بر صندوق‌های قرض‌الحسنه باعث محدودیت فعالیت صندوق‌های موجود نمی‌شود، بیان کرد: سامانه شفق به هیچ‌وجه محدودکننده نیست بلکه می‌خواهیم فعالیت صندوق‌ها نظام‌مند شود و از مواردی مانند پولشویی یا فرار مالیاتی جلوگیری کنیم.
وی در مورد سامانه اعتبارسنجی مشتریان هم گفت: در حال حاضر بر اساس سوابق قبلی مشتریان افراد ارزیابی شده و رتبه اعتباری مشتریان از نظر چک برگشتی و تسهیلات معوق شناسایی شده و علاوه بر شبکه بانکی از سایر دستگاه‌ها استعلام گرفته می‌شود و در سامانه شفق نیز در تلاش هستیم که اطلاعات حاکمیتی مشتریان از نظر شناخت مشتری، اعتبار مشتری و همچنین میزان وام‌های در جریان و وام‌های معوق مشتریان را به صندوق‌های قرض‌الحسنه اعلام کنیم.
صالح‌آبادی همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر تسهیلات پرداخت شده شبکه بانکی در سال جاری گفت: در سال گذشته ۳۴۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات توسط شبکه بانکی پرداخت شد و امسال با رشد ۴۱ درصدی نسبت به مشابه سال قبل در نیمه اول ۱۹۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده است. به گفته صالح‌آبادی سامانه شفق شبکه فراگیر قرض‌الحسنه ابتدا در 12 صندوق قرض‌الحسنه آزمایش شد که موفقیت‌آمیز بود و اکنون این نرم‌افزار برای کل صندوق‌های قرض‌الحسنه در کشور اجرا می‌شود از جمله اینکه این صندوق‌ها می‌توانند از خدمات بانک مرکزی مانند استعلام‌های حاکمیتی افراد از نظر داشتن چک برگشتی یا تسهیلات معوق یا جاری اطلاعات کسب کنند و حتی در زمان افتتاح حساب می‌توانند مشتریان خود را شناسایی کنند.
در این مراسم مهدی طغیانی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس هم گفت: یکی از دغدغه‌های ما در مراجعات مردمی فراگیر شدن شبکه قرض‌الحسنه است و بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار امروز سامانه شبکه فراگیر قرض‌الحسنه برای نظارت بر این صندوق‌ها راه‌اندازی می‌شود.
وی همچنین گفت: عمده صندوق‌های قرض‌الحسنه فعالیت درست انجام می‌دهند اما در برخی از صندوق‌ها مشکلاتی از نظر وجوه مشکوک به پولشویی یا با هدف فرار مالیاتی جذب شده بود که با سامانه فراگیر شبکه قرض‌الحسنه می‌توان عدالت مالیاتی را در کشور اجرا کرد.
مدیر نظارت بر موسسات مالی بانک مرکزی گفت: با راه‌اندازی سامانه شفق اطلاعات 3 هزار صندوق قرض‌الحسنه در اختیار بانک مرکزی قرار می‌گیرد.
نعمت‌الله کریمی هم در این در مراسم اعلام کرد: در حال حاضر حدود 3 هزار صندوق قرض‌الحسنه در کشور وجود دارد که از این تعداد 1500 صندوق قرض‌الحسنه هیچ اطلاعاتی در اختیار بانک مرکزی قرار نداده‌اند و حتی بانک مرکزی اطلاع ندارد که محل این صندوق‌ها و فعالیت‌شان چگونه است.
وی افزود: بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار باید صندوق‌های قرض‌الحسنه اطلاعات خود را در سامانه‌ای که از سوی بانک مرکزی اعلام می‌شود اعلام کنند در این زمینه سامانه شبکه فراگیر قرض‌الحسنه (شفق) امروز راه‌اندازی شده تا اطلاعات صندوق‌های قرض‌الحسنه در آن بارگذاری شود.
به گفته کریمی، سه دسته صندوق‌های قرض‌الحسنه هستند که تعداد 900 صندوق بر اساس قانون برنامه ششم توسعه تحت پوشش و نظارت سازمان اقتصاد اسلامی قرار دارد همچنین 79 صندوق قرض‌الحسنه از بانک مرکزی مجوز گرفته که تعدادی از آنها صندوق‌های بزرگ و چند شعبه‌ای هستند مانند صندوق قرض‌الحسنه امداد ولایت و صندوق قرض‌الحسنه بنیاد شهید از این جمله است اما تعدادی از این صندوق‌ها نه زیرنظر سازمان اقتصاد اسلامی و نه با مجوز بانک مرکزی هستند که تعداد آنها به 1500 صندوق می‌رسد که حتی بانک مرکزی اطلاعات آنها از نظر شعب ندارد در برخی از شهرها ضریب نفوذ بالایی در صندوق‌های قرض‌الحسنه وجود دارد و میزان جذب سپرده آنها از شعبه‌های بانک هم بیشتر است.
وی گفت: میانگین وام‌های قرض‌الحسنه در صندوق‌ها زیر 10میلیون تومان بوده اما در عین حال بحران‌هایی که از برخی صندوق‌ها با رشد نامتعارف آنها راه افتاد نیز چشمگیر بوده است.
مدیر نظارت بر موسسات مالی بانک مرکزی همچنین گفت: البته صندوق‌های قرض‌الحسنه در اعطای تسهیلات خرد نسبت به بانک‌ها موفق‌تر بودند و نیازهای مردم را به راحتی برآورده می‌کنند.
