روند بازار سرمایه از ابتدای هفته جاری کاملاً نوسانی بوده است. افت و خیزهای فراوان در روند سهام مختلف کاملاً مشهود بوده، اما شاخص کل روندی صعودی داشته است.
شاخص کل بورس تهران در این هفته توانست طلسم هفت ماهه خود را جابه‌جا کند و کانال یک میلیون و 500 هزار واحد را پس بگیرد. این اتفاق در اواسط روز دوشنبه و هم‌زمان با سبزپوشی اکثر سهام بازار رخ داد، اما پس از ورود به کانال یک و نیم میلیونی، عرضه‌ها در بازار افزایش داشت.
افزایش عرضه‌ها در اواخر نیمه دوم روز دوشنبه و قرار گرفتن قیمت اکثر سهام بازار در محدوده‌ای پایین‌تر از قیمت پایانی، نگرانی‌ها را نسبت به معاملات روز سه‌شنبه افزایش داد؛ نگرانی که البته اصلاً هم نابجا نبود و معاملات دیروز مشخص کرد که اهالی بازار حق داشتند نسبت به وضعیت روز سه‌شنبه نگران باشند.
حامد فقرایی، کارشناس بازار سرمایه درباره بازگشت شاخص کل بورس تهران به کانال یک میلیون و 500 هزار واحدی، می‌گوید: طبیعی است که چه قبل از رسیدن به مقاومت و چه پس از شکسته شدن مقاومت عرضه‌ها بیشتر شود. برخی از معامله گران، شکست مقاومت را قبول ندارند و صرفاً آن را به عنوان یک نفوذ می‌دانند.
وی با اشاره به روند بازار سرمایه، یادآور می‌شود: انتظار می‌رود هر چقدر که به سمت فصل مجامع می‌رویم، از سرعت رشد شاخص کل کاسته شود. در مقطع کنونی، قیمت سهام مختلف به مقدار واقعی خود رسیده‌اند و سهام زیر قیمت وجود ندارد و شاید تنها 10 الی 15 درصد بازار جای رشد داشته باشند.
وی در پاسخ به این سوال که «سهامداران در شرایط کنونی باید چه استراتژی در پیش بگیرند؟»، عنوان می‌کند: مقطع کنونی، مقطع ورود به بازار نیست و در کلیت بازار، نگهداری سهام گزینه مناسبی است. در شرایط فعلی، شاخص کل نهایتاً می‌تواند تا یک میلیون و 700 هزار واحد رشد کند.
وضعیت بازار در روز سه‌شنبه
معاملات روز سه‌شنبه در محدوده‌های منفی آغاز شد و شاخص کل افت کرد، اما با گذشت حدود 20 دقیقه، موج نخست تقاضا در بازار شکل گرفت. رشد اکثر سهام بازار موجب سبزپوشی شاخص کل هم شد.
با این حال از اواسط بازار بار دیگر روند اکثر سهام نزولی شد و در پایان معاملات، شاخص کل بورس پس از رشد ۱۱ هزار و ۲۲۱ واحدی شاخص کل، در ارتفاع یک میلیون و ۵۱۳ هزار واحدی قرار گرفت. شاخص کل هم‌وزن نیز ۰.۷ درصد رشد کرد.
آخرین قیمت ۱۵۵ نماد حداقل سه درصد نسبت به قیمت روز قبل آنها افزایش یافته و ۳۲ نماد با کاهش بیش از سه درصدی قیمت همراه بوده‌اند.
حقیقی‌ها در جریان معاملات دیروز، 6 میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج کردند. نمادهای «شستا»، «شپنا»، «شتران»، «شبندر»، «خگستر»، «خودرو» و «خساپا» در گروه پرتراکنش‌ترین‌های بورس و نمادهای «کرمان»، «گدنا»، «قچار»، «فرابورس»، «تجلی»، «شگویا» و «فزر» در گروه پر تراکنش‌های فرابورس قرار گرفتند.
ارزش کل معاملات خرد بورس و فرابورس نیز در مجموع به پنج هزار و ۲۹۰ میلیارد تومان رسید.
در روز سه‌شنبه شاخص فرابورس با افزایش ۶۰ واحدی به محدوده ۲۰ هزار و ۷۶۵ واحد رسید. تعداد معاملات انجام شده در فرابورس نیز ۲۵۶ هزار ۹۱ معامله بود.
بورس چه می‌شود؟
در جریان معاملات روز گذشته، نمادهای گروه پالایشی وضعیت خوبی داشتند. تحلیل گران بازار سرمایه، روند رو به رشد قیمت نفت یکی از دلایل رشد نمادهای پالایشگاهی و پتروشیمی می‌دانند. دیگر دلیل رشد پالایشی‌ها را هم شاید بتوان در عقب‌ماندگی نسبی آنها از رشد بازار در هفته‌های گذشته جستوجو کرد.
روز گذشته نماد شپنا هم بازگشایی شد و رشد 10 درصدی را تجربه کرد. همچنین سهام شرکت‌های پالایشگاه نفت تهران، بندرعباس و تبریز هم رشد قیمتی داشت.
از پالایش چه خبر؟
نماد پالایش بدون شک جزو بزرگ‌ترین گلایه‌های مردم از دولت پیشین است. صندوق ETFای که در دوران رشد بورس پذیره‌نویسی شد و پس بازگشایی، دیگر نتوانست حتی به قیمت اصلی خود برگردد. این صندوق پس از گذشت یکی، دو روز از بازگشایی به نمادی زیان ده برای سهامداران خود تبدیل شد.
این اتفاق در حالی رخ داد که خریداران صندوق ETF پالایشی اول اکثراً سهامداران خرد و قشر متوسط و حتی متوسط رو به پایین جامعه بودند که با توجه به دعوت‌های گسترده مسوولان کشور برای حضور مردم در بورس، اقدام به خرید پالایش کرده بودند.
قیمت این صندوق در پایان معاملات روز سه‌شنبه، 77560 ریال بود؛ یعنی بیش از 20 درصد پایین‌تر از قیمت پذیره‌نویسی. بر این اساس، خریداران پالایش هنوز هم که هنوز است نتوانسته‌اند حتی به پول خود برسند، چه برسد به سود.
در این شرایط، رشد قیمت نفت و افزایش تقاضا در نمادهای پالایشی مانند شپنا، شتران، شبندر و شبریز می‌تواند سهامداران صندوق ETF دولتی پالایش را به رشد قیمت این صندوق امیدوار کند.
جواد فلاحیان، کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت نمادهای پالایشی می‌گوید: با توجه به نزدیک شدن به فصل مجامع، صنایعی مانند پالایشی‌ها که دی پی اس محور هستند و سود نقدی خوبی تقسیم می‌کنند مورد توجه بازار باشند. انتظار داریم این روند رو به رشد حتی در هفته‌های آتی هم ادامه‌دار باشد. وی با بیان اینکه «سبزی‌ها به منزله این نیست که تمام سهام مثبت باشند. شاید در ناحیه‌های مثبت یک یا دو معامله شوند و شاهد بازاری متعادل باشیم.»، می‌افزاید: ریزش‌های اخیری که در یکی دو سال اخیر تجربه کردیم، سبب شد که بسیاری از سهم‌ها ارزنده باشد. اگرچه ریسک‌های سیستماتیک به بازار وارد شده، اما ثبات به وجود آمده است. در این مقطع شاهد برگشت اعتماد به بازار هستیم و ارزش معاملات بالا چراغ سبزی به ادامه روند مثبت در بورس است.
فلاحیان ادامه می‌دهد: نباید انتظار رشد شارپی یا رالی قوی از بازار داشته باشیم. با توجه به حجم‌ها و ارزش معاملاتی که برخی از سهم‌ها وجود دارد، شاهد یک روند آهسته و پیوسته خواهیم بود. این موضوع می‌تواند برای بازار مفید باشد، چراکه رشدهای شارپی ریزش‌های شارپی هم خواهند داشت.
وی با تاکید بر شرایط مساعد بورس نسبت به سایر بازارهای موازی، اظهار داشت: در شرایط فعلی بازار بورس نسبت به بازارهای موازی کم‌ترین ریسک را دارد. تورم در کالاهای اساسی مردم دیده می‌شود و از آنجایی که بازار سرمایه با تورم رابطه مستقیم دارد، با این حال از رشد قیمت‌ها عقب مانده است.
یک اتفاق مثبت دیگر
فعالان بازار سرمایه همواره انتقادات زیادی به وضعیت شاخص کل بورس تهران داشته و مدعی هستند که این شاخص، معیار مناسبی برای سنجش وضعیت بازار نیست؛ چراکه به با توجه به وزن سنگین نمادهای بزرگ در آن، می‌توان نسبت به شاخص‌سازی اقدام کرد.
در یکی، دو سال اخیر و در مقاطع مختلف، این اتفاق رخ داده که شاخص کل بورس تهران سبزپوش بوده، اما سبد دارایی مردم رشد چندانی نداشته است.
در این راستا، به عقیده کارشناسان بازار سرمایه، شاخص هم‌وزن می‌تواند معیار بسیار بهتری برای سنجش وضعیت بازار باشد. در این شاخص، تمامی نمادها وزن یکسانی دارند و نمی‌توان با یک یا دو سهم خاص به شائبه‌های دستکاری دامن زد.
شاخص هم‌وزن از اواخر اسفندماه سال 1400 روند صعودی داشته و با رشد نزدیک به 20 درصدی موفق شده بازدهی مناسب و معقولی را نصیب سهامداران سهام کوچک کند. این شاخص اما، در جریان معاملات روز گذشته بازار سرمایه، سطح 400 هزار واحد را پس گرفت تا طلسم شکنی جدیدی داشته باشد. این در حالی است که پس از 25 مهر 1400، شاخص کل هم‌وزن پس از اینکه سطح یاد شده را از دست داد، دیگر موفق به بازگشت به این محدوده نشده بود.
سیگنال‌های مثبت ادامه دارد
افزایش دامنه نوسان یکی دیگر از اقدام مثبت و مناسب سازمان بورس بود که در این مدت انجام گرفت. از دامنه نوسان همواره به عنوان محدودیتی برای نمادهای مختلف یاد شده و پس از قول‌های فراوان، افزایش دامنه نوسان سرانجام از دوشنبه هفته جاری عملی شد.
در نخستین گام، دامنه نوسان بازارهای اول و دوم فرابورس به مثبت و منفی 6 درصد افزایش یافت و پس از آن، امکان دو برابر شدن دامنه نوسان سهام به درخواست بازارگردان فراهم شد.
بر اساس اعلام از پیش صورت گرفته، قرار است دامنه نوسان به‌صورت تدریجی و فصلی به مثبت و منفی 10 درصد برسد. افزایش دامنه نوسان، می‌تواند از تشکیل صف‌های خرید و فروش جلوگیری کند و نقد شوندگی بازار سرمایه را افزایش بدهد.
هادی میرعلمی، کارشناس بازار سرمایه در مورد افزایش دامنه نوسان و مزایای آن، می‌گوید: تغییر دامنه نوسان تصمیم بسیار خوبی بود که سازمان بعد از مدت‌ها تصمیم گرفت تا به‌صورت فصلی دامنه نوسان رشد پیدا کند. بزرگ‌ترین فسادی که در بازار سرمایه شکل می‌گیرد به خاطر وجود صف‌های خرید و فروش است.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه می‌دهد: محدودیت دامنه نوسان به بسیاری از مشکلات سهامداران دامن زد که امری فراموش نشدنی است. هر چه دامنه نوسان بازتر باشد، صف‌های خرید و فروش در بازار کاهش می‌یابند و بازار منطقی‌تر رفتار می‌کند.
