گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری |
پس از ورود دستگاه‌های اجرایی مرتبط در حوزه مبادلات ارزی کشور، تالار دوم سامانه نیما که در روزهای اخیر قیمت‌گذاری‌های عجیب ارز صادراتی در آن حاشیه‌ساز شده بود، بسته شد. چندی پیش بحث جایگزینی ارز حاصل از صادرات خشکبار در تالار دوم سامانه نیما برای تأمین منبع ارز واردات اقلامی مثل گوشی‌های موبایل مطرح شد. قرار بر این بود تا نرخ ارز حاصل از صادرات خشکبار نیز در تالار دوم بورس تعیین شود که این موضوع سبب شد تا قیمت این ارز از نرخ سامانه نیما و حتی بازار آزاد نیز فراتر برود. این موضوع نگرانی‌هایی را در خصوص ایجاد چالش در واردات برخی اقلام و قیمت تمام شده آن برای خریداران ایجاد کرد. در همین راستا برخی کارشناسان تأکید داشتند که به سبب ضریب نفوذ بالایی که گوشی‌های همراه در جامعه دارند مساله تعیین نرخ ارز وارداتی آنها باید کارشناسی شده صورت بگیرد. به دنبال ابهامات پیش آماده در خصوص تعیین نرخ ارز حاصل از صادرات خشکبار در تالار دوم بورس، بعد از برگزاری جلساتی در بانک مرکزی، این تالار بسته شد.بر این اساس فرآیند عرضه ارز حاصل از صادرات خشکبار بازنگری خواهد شد. بعد از ایجاد تالار دوم در سامانه نیما و قیمت‌گذاری‌های جدید برای ارز، بانک مرکزی باید در این خصوص شفاف‌سازی کند. در روزهای اخیر طرح برخی ابهامات در خصوص نرخ ارز و روند تخصیص آن بازارهای مربوط به برخی کالاهای وارداتی را با حواشی جدیدی مواجه کرده است. بر این اساس بازار گوشی تلفن همراه به عنوان یک کالای پر مصرف با ابهاماتی مثل قیمت جدید ارز در سامانه نیما مواجه شده است.
از طرف دیگر اگر حذف دلار 4200 تومانی به‌طور کامل اجرایی شود، گمرکات کشور موظف‌اند حقوق و عوارض گمرکی را بر مبنای نرخ دلاری که بانک مرکزی اعلام می‌کند محاسبه کنند. همچنین در روزهای پایانی سال گذشته اعلام شد که ارز حاصل از صادرات خشکبار منشأ تأمین ارز لازم برای واردات گوشی‌های موبایل در سال 1401 خواهد بود. گفتنی است، سال گذشته انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی اعلام کرده بود که با مصوبه کارگروه هماهنگی سیاست‌های ارزی و تجاری مقرر شده تهاتر ارز صادرات خشکبار با واردات موبایل بالای سیصد دلار انجام شود و با مصوبه کارگروه هماهنگی سیاست‌های ارزی و تجاری مقرر شد تهاتر ارز صادرات خشکبار با واردات موبایل بالای 300 دلار صورت گیرد. البته این تغییر صرفاً باعث افزایش قیمت نهایی چند مدل از گوشی‌های موبایل می‌شود. اتفاق مهم دیگر تغییر محاسبه نرخ عوارض و حقوق بازرگانی است که قیمت نهایی تمام گوشی‌ها را افزایش می‌دهد. لازم به ذکر است براساس قانون بودجه سال 1401، قرار است نرخ محاسباتی ارز در گمرک به نرخ سامانه مبادله الکترونیکی (ETS) تبدیل شوداز سوی دیگر، قیمت ارز در این حوزه تقریباً معادل قیمت ارز بازار آزاد می‌شود. در همین راستا ابراهیم درستی، نایب‌رییس اول اتاق اصناف تهران گفته بود: «با مصوبه‌ای که اخیراً امضا شده، اگر گوشی‌های بالای 600 دلار افزایش قیمت پیدا کند و با ارز آزاد تهیه شود مسلماً روی بقیه گوشی‌ها هم تاثیرگذار است. در بازار تلفن‌همراه شاید 25 درصد آن متعلق به گوشی‌های گران قیمت است، ولی 75 درصد بازار گوشی‌هایی که سهم مصرف‌کننده است پایین‌تر از 5 یا 6 میلیون تومان است ولی درنهایت مساله تاثیرگذاری قاعدتا برای کل این بازار است.» با توجه به شکل‌گیری تالار دوم در سامانه نیما لازم است بانک مرکزی در خصوص ابهامات مربوط به روند قیمت‌گذاری ارز حاصل از صادرات در این تالار شفاف‌سازی نماید.
یک میلیارد دلار به واردات دارو اختصاص یافت
مدیر روابط عمومی بانک مرکزی اعلام کرد: بانک مرکزی برای واردات دارو، معادل یک میلیارد دلار به این امر اختصاص داد. مصطفی قمری‌وفا در توئیتی در خصوص ارز دارو نوشت: بانک مرکزی در ادامه روند تخصیص ارز برای واردات دارو، معادل یک میلیارد دلار به این امر اختصاص داد و این روند ادامه خواهد داشت.
بانک مرکزی در ادامه روند تخصیص ارز برای واردات دارو، معادل یک‌میلیارد دلار به این امر اختصاص داد تا به شایعات مربوط به حذف ارز ۴۲۰۰ دارو پایان دهد. در روزهای اخیر بعد از طرح مباحثی از سوی وزیر بهداشت در خصوص پایان تخصیص ارز 4200تومانی واردات دارو، بازار دارو با چالشهای جدی مواجه شد و قیمت‌ها روند صعودی گرفت. حالا از بانک مرکزی خبر می‌رسد، معادل یک‌میلیارد دلار به واردات دارو اختصاص داده شده است و این روند ادامه خواهد داشت. مصطفی قمری وفا مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی در این باره نوشت: بانک مرکزی در ادامه روند تخصیص ارز برای واردات دارو، معادل یک‌میلیارد دلار به این امر اختصاص داد و این روند ادامه خواهد داشت.
قیمت ارز و سکه در بازار
به دنبال افزایش قیمت دلار و سکه در روزهای اخیر، روز سه شنبه 23 فروردین 1401 نیز، در بازار آزاد هر دلار امریکا در برابر 28 دلار و 120 تومان و درهم امارات 7 هزار و 690 تومان معامله می‌شود.
نوسان قیمت سکه در کانال ۱۳ میلیون تومانی
قیمت سکه (سه‌شنبه، ۲۳ فروردین‌ماه ۱۴۰۱) با افزایش ۳۰ هزار تومانی نسبت به روز گذشته به ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسید. سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز با قیمت ۱۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان معامله شد.همچنین نیم‌سکه بهار آزادی هفت میلیون و ۴۵۰ هزار تومان، ربع سکه چهار میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قیمت خورد.علاوه بر این، در بازار طلا نیز نرخ هر گرم طلای ۱۸ عیار به یک میلیون و ۳۲۱ هزار تومان رسید و قیمت هر مثقال طلا نیز پنج میلیون و ۷۲۶ هزار تومان شد.
دلار صرافی در کانال ۲۵ هزار تومانی
نرخ دلار در صرافی‌های بانکی (سه‌شنبه، ۲۳ فروردین ۱۴۰۱) با ۲۱ تومان افزایش نسبت به روز گذشته، ۲۵ هزار و ۲۹۶ تومان معامله شد. قیمت فروش یورو با ۱۳ تومان افزایش نسبت به روز کاری گذشته برابر با ۲۸ هزار و ۳۳۳ تومان بود.قیمت خرید هر دلار ۲۵ هزار و ۴۴ تومان و نرخ خرید هر یورو نیز ۲۸ هزار و ۵۱ تومان اعلام شد. علاوه بر این، بهای خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲۵ هزار و ۲۰۳ تومان و نرخ فروش آن ۲۵ هزار و ۴۳۲ تومان بود.این در حالی است که نرخ خرید یورو در این بازار ۲۷ هزار و ۴۰۸ تومان و نرخ فروش آن نیز ۲۷ هزار و ۶۵۷ تومان اعلام شد.همچنین، در سامانه نیما در معاملات، حواله یورو به قیمت ۲۶ هزار و ۷۸۸ تومان فروخته و حواله دلار به بهای ۲۴ هزار و ۶۳۲ تومان معامله شد.
معاملات فردایی ارز ممنوع شد
براساس قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معاملات فردایی دلار غیرقانونی و مصداق قاچاق ارز است. براساس ویرایش جدید قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که به تازگی توسط رییس مجلس به دولت ابلاغ شده است، معاملات فردایی ارز غیرقانونی و در حکم قاچاق خواهد بود. در ماده ۱۲ این قانون آمده است که معامله ارز در صرافی یا غیرآن که تحویل ارز و مابه‌ازای آن به روز یا روزهای آینده موکول شده ولی به تحویل ارز منجر نمی‌شود یا از ابتدا قصد تحویل ارز وجود نداشته است و قصد طرفین تنها تسویه تفاوت قیمت ارز باشد، جزو مصادیق قاچاق ارز خواهد بود. پیش از این براساس دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی‌ها که توسط بانک مرکزی ابلاغ شده بود، انجام معاملاتی که مبادله ارز، مسکوک فلزات گرانبهای ضرب شده توسط بانک مرکزی و ریال به روز یا روزهای آینده موکول شده و منجر به تحویل ارز، ریال یا مسکوک نشده و صرفاً تفاوت قیمت تسویه می‌گردد، توسط صرافی ممنوع شده بود. همچنین هرگونه معاملات آتی و سلف ارز، آتی و سلف سکه طلا توسط صرافی فقط بر اساس ضوابط مصوب و ابلاغی بانک مرکزی مجاز اعلام شده بود. هرچند پیش از این نیز انجام معاملات فردایی توسط بانک مرکزی ممنوع اعلام شده بود اما در قانون جدید معاملات فردایی برای صرافی‌ها و سایر اشخاص از مصادیق قاچاق ارز تلقی شده و مجازات‌های مختص به قاچاق ارز را در پی خواهد داشت.
معاملات فردایی چیست؟
معاملات دلار فردایی توسط دلالان در سال‌های اخیر از سوی کارشناسان و مسوولان بانک مرکزی در مقاطع مختلف به عنوان یکی از عوامل بر هم زننده ثبات بازار یاد شده است. دلار فردایی همان‌گونه که از نامش مشخص است، به دلاری گفته می‌شود که در همان روز معامله شده، اما تحویل آن فردا انجام می‌شود، البته فروشندگان دلار فردایی معمولا دلاری در اختیار ندارند و این معاملات تنها به صورت صوری انجام می‌شود و صرفا تفاوت قیمت آن به صورت ریالی تسویه می‌شود. فروشندگان دلار فردایی عمدتا دلالانی هستند که در خیابان منوچهری، فردوسی و سبزه‌میدان فعالیت می‌کنند، البته برخی از این فروشندگان با کوچ به فضای مجازی، فعالیت‌های خود را به صورت مجازی و در شبکه‌های اجتماعی نیز دنبال می‌کنند.
با اجرای قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌توان با قاطعیت بیشتری با این دلالان برخورد کرد و بدون شک این اقدام کمک بزرگی به حفظ ثبات در بازار ارز و اثرگذاری بیشتر سیاست‌های بازارساز خواهد شد.
قیمت طلای جهانی
اونس جهانی طلا نیز با قیمت یک‌هزار و ۹۵۰ دلار و ۹۶ سنت معامله شد. رشد بهای اونس جهانی طلا پس از جنگ روسیه و اوکراین رکورد جدید قیمتی را برای این فلز زرد ثبت کرد و این امر بر قیمت انواع سکه و طلا در بازار داخل نیز تاثیر گذاشته و موجب افزایش قیمت فلز زرد در داخل کشور شده است. سکه طرح جدید در ماه‌های پایانی سال گذشته در کانال ۱۱ و ۱۲ میلیون تومان نوسان داشته و این رویه در سال جدید نیز ادامه داشت و از روز یکشنبه وارد کانال ۱۳ میلیون تومان شد. به گزارش رویترز، در حالی که در آستانه انتشار آمارهای تورم امریکا که می‌تواند موضع فدرال رزرو برای انقباضی کردن سیاست‌های پولی را تقویت کند اشتها برای ریسک‌پذیری تضعیف شده است قیمت طلا شاهد اندکی افزایش بود. قیمت هر اونس طلا در معاملات با 0.01 درصد رشد به 1953 دلار و 79 سنت رسید. قیمت فلز زرد در معاملات آتی برای تحویل در ماه ژوئن با 0.59 درصد رشد به 1959 دلار و 70 سنت رسید. نیکولاس فراپل مدیر موسسه‌ای بی‌سی بولیون در این باره گفت، تضعیف شاخص‌ها در بازار بورس و تنش‌های ژئوپلتیک موجب رشد اندک قیمت طلا شده است. در عین حال تضعیف قیمت نفت، تقویت دلار و بالا رفتن سوددهی اوراق قرضه مانع از آن شده که قیمت طلا رشد بیشتری را تجربه کند. شاخص کلی‌ام اس سی‌ای در منطقه آسیا و اقیانوسیه در خارج از ژاپن شاهد 0.3 درصد کاهش بود. تحلیلگران انتظار دارند آمارهای نرخ تورم امریکا نشان دهد که قیمت‌ها در ماه گذشته بیشترین رشد بیش از 16 سال اخیر را تجربه کرده است. فراپل گفت، اگر آمارهای نرخ تورم امریکا کمتر از حد انتظار باشد قیمت طلا تضعیف خواهد شد.
شاخص ارزش دلار بار دیگر به بالای رقم 100 بازگشته و سوددهی اوراق قرضه ده ساله خزانه داری امریکا نیز به بالاترین رقم‌ها از دسامبر 218 رسیده است.
تقویت دلار موجب کاهش جذابیت طلا برای خریدارانی می‌شود که از ارزهای غیردلاری استفاده می‌کنند. بالا رفتن سوددهی اوراق قرضه و رشد نرخ بهره در امریکا نیز هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در بازار طلا را بالا می‌برد.
قیمت فلز پالادیوم هم با یک درصد رشد به 2457 دلار و 49 سنت رسید. روز دوشنبه قیمت این فلز گرانبها به بالاترین رقم از 24 مارس یعنی 2550 دلار و 58 سنت رسیده بود.
