گروه بانک و بیمه|محسن شمشیری |
قیمت ارز در بازار روز چهارشنبه 3 آذر 1400 به روند صعودی خود ادامه داد و به سمت مرز 29 هزار تومانی در حال حرکت است. در ساعات عصر دلار به 28950 تومان رسیده و برخی فعالان بازار، ثبت عدد 29 هزار تومان را نزدیک ارزیابی می‌کنند. براین اساس، در ساعات صبح نیز، قیمت دلار 28 هزار و 861 تومان، قیمت یورو 32 هزار و 472 تومان، پوند انگلیس 38 هزار و 769 تومان و درهم امارات 7 هزار و 861 تومان اعلام شد. در نتیجه با وجود کاهش قیمت اونس جهانی طلا به زیر 1800 دلار و ثبت عدد 1794 دلار، به علت افزایش قیمت دلار، قیمت سکه طرح جدید نیز افزایش یافت و به 12 میلیون و 640 هزار تومان معامله شده است.
رشد نرخ دلار و یورو در صرافی‌های بانکی
نرخ هر دلار در صرافی‌های بانکی (چهارشنبه، سوم آذرماه) با ۵۵۴ تومان افزایش نسبت به روز گذشته به ۲۷ هزار و ۳۴۹ تومان رسید. قیمت فروش یورو در مقایسه با روز گذشته با ۶۵۶ تومان افزایش، برابر با ۳۰ هزار و ۵۵۲ تومان بود. همچنین قیمت خرید هر دلار ۲۶ هزار و ۸۰۷ تومان و نرخ خرید هر یورو نیز ۳۰ هزار و ۵۹۰ تومان اعلام شد.علاوه بر این، بهای خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲۶ هزار و ۴۴۳ تومان و نرخ فروش آن ۲۶ هزار و ۶۸۴ تومان بود. این در حالی است که نرخ خرید یورو در این بازار ۲۹ هزار و ۷۸۵ تومان و نرخ فروش آن نیز ۳۰ هزار و ۵۵ تومان اعلام شد.همچنین در سامانه نیما در معاملات روز چهارشنبه، حواله یورو به قیمت ۲۶ هزار و ۶۲۱ تومان فروخته و حواله دلار به بهای ۲۳ هزار و ۶۳۵ تومان معامله شد. قیمت دلار از خردادماه وارد کانال ۲۶ هزار تومان شد و در این محدوده نوسان داشت و در مقطعی به سمت رقم ۲۷ هزار تومان نیز حرکت کرد. در شهریورماه نرخ دلار نزولی یا ثابت بود، البته برای چند روزی نیز در محدوده قیمتی ۲۸ هزار تومان معامله می‌شد اما این شرایط دوامی نداشت. قیمت دلار در هفته‌های گذشته در کانال ۲۷ هزار تومان نوسان داشت و از اواخر هفته به قیمت ۲۶ هزار تومان عقبگرد کرد، اما دوباره وارد کانال ۲۷ هزار تومان شد.
نوسان قیمت سکه در میانه کانال ۱۲ میلیون تومانی
قیمت سکه (چهارشنبه، سوم آذرماه) در بازار تهران با ۱۸۰ هزار تومان افزایش نسبت به روز گذشته به رقم ۱۲ میلیون و ۵۶۰ هزار تومان رسید.سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم به قیمت ۱۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان معامله شد. همچنین نیم‌سکه بهار آزادی ۶ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان، ربع سکه سه‌میلیون و ۷۳۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان قیمت خورد. علاوه بر این، در بازار طلا نیز نرخ هر گرم طلای ۱۸ عیار به یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسید و قیمت هر مثقال طلا نیز پنج‌میلیون و ۴۱۸ هزار تومان شد. همچنین اونس جهانی طلا با پنج دلار و ۷۰ سنت کاهش نسبت به روز گذشته معادل یک‌هزار و ۷۹۲ دلار و ۲۳ سنت ارزش‌گذاری شد. مهم‌ترین عوامل موثر در رشد قیمت طلا و سکه، بالا رفتن نرخ دلار و اونس جهانی است. نرخ دلار در صرافی‌های بانکی در مقایسه با روز گذشته ۵۵۶ تومان افزایش یافت و به ۲۷ هزار و ۳۴۹ تومان رسید. اونس جهانی طلا در بازار بیش از پنج دلار کاهش داشت. بهای انواع سکه و طلا در واکنش به رشد قیمت دلار، افزایش یافت. شاخص ارزش دلار نسبتا ثابت بود و در نزدیکی بالاترین رقم 16 ماه اخیر باقی ماند. ارزش بالای دلار موجب گرانتر شدن طلا برای خریدارانی می‌شود که از ارزهای غیردلاری استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران این احتمال را مطرح می‌کنند که جرومی پاول که از سوی جو بایدن برای یک دوره دیگر نامزد تصدی ریاست بانک مرکزی امریکا شده است برای مهار بیشتر قیمت‌ها اقدام به سرعت بخشیدن به روند عادی‌سازی سیاست‌های پولی نماید. در همین حال نتیجه یک بررسی نشان می‌دهد بنگاه‌های اقتصادی انگلیس در ماه جاری میلادی بیشترین رشد را در ثبت سفارشات جدید از ماه ژوئن تاکنون شاهد بوده‌اند و این در کنار افزایش بی‌سابقه هزینه‌ها زمینه را برای افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی انگلیس در ماه دسامبر هموار می‌سازد.افزایش نرخ بهره موجب بالا رفتن هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در بازار طلا شده و اشتهای سرمایه‌گذاران برای حضور در این بازار را کاهش می‌دهد. همزمان با کمبود نیروی کار و تاخیر در تحویل مواد خام، از شتاب فعالیت بنگاه‌های اقتصادی امریکا در نوامبر کاسته شده و این موضوع به رشد قیمت‌ها دامن زده است.
هشدار صندوق بین‌المللی پول درباره بیت‌کوین و خطر ارزهای مجازی
صندوق بین‌المللی پول در مورد استفاده از ارزهای مجازی از جمله بیت‌کوین هشدار داده و خواستار تصویب قوانین بیشتری برای حفاظت از مصرف‌کنندگان و مقابله با پولشویی و تروریسم مالی شده است. به‌گزارش راشاتودی، صندوق بین‌المللی پول با اشاره به اقدام اخیر السالوادور در قانونی کردن بیت‌کوین و آماده شدن این کشور برای راه‌اندازی یک شهر بیت‌کوین هشدار داد، بیت‌کوین تهدیدی قابل‌توجه برای مصرف‌کنندگان است. این صندوق اعلام کرد: « در حالی که ارزهای مجازی و پول دیجیتال قابلیت افزایش کارآمدی سیستم‌های پرداخت را دارند، اما تصمیم السالوادور برای قانونی اعلام کردن بیت‌کوین یک اقدام مخاطره‌آمیز بوده است. این صندوق با تاکید بر تقویت قوانین مربوط به ارزهای مجازی و افزایش نظارت بر این اکوسیستم جدید پرداخت اعلام کرد: «با توجه به بی‌ثباتی بالای قیمت بیت‌کوین، استفاده از آن به عنوان یک ارز قانونی خطرات قابل‌توجهی برای امنیت مصرف‌کنندگان و یکپارچگی و ثبات مالی دارد». السالوادور از ماه سپتامبر بیت‌کوین را در کنار دلار امریکا یک ارز قانونی اعلام کرده و اولین کشور در دنیاست که این ارز مجازی را به رسمیت می‌شناسد. دولت این کشور از آن زمان یک سیستم کیف پول الکترونیکی با عنوان «چیوو» ایجاد کرده که به شهروندان اجازه می‌دهد با بیت‌کوین پرداخت و سکه‌های دیجیتال را به دلار امریکا تبدیل کنند. صندوق بین‌المللی پول خواستار تصویب قوانین بیشتری برای حفاظت از مصرف‌کنندگان و مقابله با پولشویی و تروریسم مالی شده است.
چرا ریسک سرمایه‌گذاری در بازار ارز بسیار بالا است؟
تجربه سال‌های اخیر در اقتصاد ایران ثابت کرده است که با وجود روند افزایشی نرخ ارز در مقاطعی، به دلایل متعددی، نرخ ارز به یک‌باره با افت مواجه می‌شود. در روزهای اخیر همزمان با خبرهای مثبت و منفی پیرامون آینده مذاکرات احیای برجام، انتظارات تورمی نیز با فراز و فرود همراه شده است. این روند در نهایت به افزایش نسبی تقاضا در بازار ارز و بالا رفتن شاخص ارزی منجر شده است. اما نکته مهمی که در این شرایط باید به آن توجه داشت، ریسک بسیار بالا برای سرمایه‌گذاری در بازار ارز است. بازاری که تجربه سال‌های اخیر ثابت کرده است که با وجود روند افزایشی نرخ ارز در مقاطعی، به یک‌باره با افت نرخ‌ها مواجه می‌شود، زیرا اساس بالا رفتن نرخ ارز ریشه در تحولات غیراقتصادی و بین‌المللی دارد و هر زمان احتمال مخابره شدن سیگنال‌های مثبت خارجی به بازار ارز وجود دارد.
دلایلی که ریسک سرمایه‌گذاری در بازار ارز بسیار بالا برده است
پاسخ به این سوال از آنجایی اهمیت دارد که معمولا در شرایط نوسانی برخی از مردم بدون بررسی و صرفا به صورت هیجانی قصد ورود به بازار ارز و خرید ارز برای سرمایه‌گذاری را دارند، اما غافل از اینکه به دلایل مختلفی که در ادامه بیان خواهد شد، با ریسک بسیار بالاتری نسبت به سایر بازار مواجه هستند و هر زمان ممکن است با ضرر و زیان روبرو شوند.
رصد هوشمندانه بازارساز بر جریان عرضه و تقاضا
بر اساس این گزارش، یکی از دلایل مهم و کلیدی در این باره، حضور پرقدرت بازارساز در سمت عرضه برای پاسخ به نیاز ارزی متقاضیان واقعی و نه سفته بازان است. به گونه‌ای که بازارساز با استفاده از ابزارهایی همچون سامانه نیما در بخش حواله و همچنین بازار متشکل ارزی به عنوان تنها مرجع رسمی کشف نرخ نقدی ارز (اسکناس)، در ماه‌های اخیر توانسته است مانع از جهش‌های ارزی در بازار شود.
به عنوان نمونه بررسی‌ها نشان می‌دهد در یک ماه و نیم منتهی به هفته سوم آبان ماه سال جاری، مجموعا ۳ میلیارد و ۷۱۵ میلیون دلار ارز در سامانه نیما معامله شده؛ حجم قابل توجهی که به تعدیل نرخ دلار نیمایی در کانال ۲۳ هزار تومانی منجر شده است. از سوی دیگر، در این مدت، بیش از ۲۸۲ میلیون دلار ارز اسکناس در بازار متشکل ارزی معامله شده است که به خوبی توانسته است نیاز بخش خرده فروشی اسکناس در صرافی‌های سراسر کشور را تامین کند. بنابراین بازارساز در هر زمان می‌تواند با بهره بردن از دو ابزار فوق، نیاز ارزی بازار را تامین کند و مانع از حضور نوسان‌گیران و دلالان در بازار شود. به گونه‌ای که در معاملات امروز نیز با هدف جلوگیری از ورود تقاضای کاذب در مقابل صرافی‌های بانکی و مجاز، نرخ خرید و فروش دلار و یورو را به‌طور نسبی افزایش داده است، اقدامی که پیش از این نیز با هدف کنترل نوسانات ارزی انجام شده بود و در نهایت به افت پلکانی شاخص ارزی نیز منجر شده بود. در نتیجه کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند در روزهای آتی، به دلیل توان بالای بازارساز در جهت تامین نیاز ارزی متقاضیان، نرخ ارز به‌طور نسبی تعدیل شود.
شروع مذاکرات احیای برجام در روزهای آتی
علاوه بر نگاه ویژه بازارساز برای جلوگیری از جهش‌های ارزی، عامل بیرونی و خارجی نیز در روزهای آتی می‌تواند جریان تعدیل نرخ ارز را تقویت کند. بر این اساس پیش‌تر، علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان در پیامی توئیتری اعلام کرده بود مذاکرات وین با هدف لغو تحریم‌های غیرقانونی امریکا علیه ایران، از دوشنبه هشتم آذرماه آغاز خواهد شد. همچنین همزمان سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای اعلام کرد که نشست کمیسیون مشترک برجام روز ۲۹ نوامبر (۸ آذر) به‌صورت حضوری در وین برگزار می‌شود و انریکه مورا معاون سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا از طرف جوزپ بورل نماینده عالی اتحادیه اروپا و مسوول سیاست خارجی این اتحادیه، ریاست نشست را برعهده خواهد داشت. دقایقی پس از اعلام تاریخ مذاکرات وین نیز، ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا نیز با اعلام اینکه کشورش از آغاز دوباره مذاکرات وین استقبال می‌کند، مدعی شد: «مذاکرات می‌تواند در مدت کوتاهی به نتیجه برسد. البته مذاکرات باید از همان جایی آغاز شود که در ماه ژوئن پایان یافت. در ۶ دور گذشته مذاکرات پیشرفت‌های خوبی حاصل شده بود و باید روی اختلافات حل نشده در دورهای قبلی تمرکز کرد.» بنابراین یکی از مهم‌ترین مسائلی که پیش‌بینی می‌شود در هفته‌های آتی به کاهش تقاضا و عقب‌نشینی معامله‌گران از بازار ارز منجر شود، انتشار اخبار مثبت در مذاکرات احیای برجام است. موضوعی که به گفته فعالان ارزی می‌تواند با کاهش انتظارات تورمی در اقتصاد همراه شود و در نهایت تعدیل قابل توجه نرخ ارز به ویژه دلار را مخابره کند.
برنامه‌ریزی دولت برای کنترل رشد نقدینگی و تورم و ثبات بخشی به اقتصاد
رشد نقدینگی قابل توجه در سال‌های اخیر یکی از مواردی است که به دلیل کم توجهی به آن، منجر به رشد تورم و کاهش ارزش پول ملی شده است. حال با توجه به رویکرد جدید دولت و تاکید بر عدم استقراض از بانک مرکزی، عدم خلق پول، بودجه‌ریزی بر مبنای منابع واقعی و همچنین عدم کسری بودجه، می‌توان انتظار داشت که به مرور کاهش رشد حجم نقدینگی و تورم و ثبات اقتصادی را شاهد باشیم. روندی که به کاهش انتظارات تورمی در جامعه و افت نسبی تقاضا و کاهش شاخص ارزی منجر خواهد شد. بنابراین این عامل بنیادین نیز در کنار عوامل یاد شده تاثیر مثبتی را در فضای کلی بازار ارز خواهد داشت.
تسهیل صادرات غیرنفتی و پیش‌بینی رشد تا پایان سال
در سال‌های اخیر، یکی از دغدغه‌های اصلی فعالان اقتصادی، موانع بسیار بر سر راه صادرات بخش خصوصی بوده است. حال با تغییر دولت و تیم اقتصادی آن، تصمیمات مهمی در جهت رفع این موانع گرفته شده است و چشم‌انداز مثبتی را پیش روی جریان تجاری کشورمان قرار داده است. در این باره رییس کنفدارسیون صادرات ایران با بیان اینکه در آمارهای هفت ماهه، رشد صادرات غیر نفتی به ۴۷ درصد رسیده است، گفته است: هر چند بخشی از این آمار تحت تاثیر آمار کاهشی سال گذشته به دلیل شیوع کرونا به دست آمده اما در نهایت با توجه به اقدامات دولت، روند افزایشی صادرات ادامه‌دار خواهد بود. به گفته لاهوتی، با توجه به شرایطی که امروز با آن مواجه هستیم، اگر اتفاق غیر قابل پیش‌بینی رخ ندهد می‌توان انتظار داشت که روند رو به رشد صادرات با اندکی کاهش تا پایان سال نیز ادامه پیدا کند و برآورد ما این است که این عدد تا آخر ۱۴۰۰، بین ۲۵ تا ۳۰ درصد رشد را نشان خواهد داد. بنابراین با افزایش صادرات غیرنفتی و حمایت‌های دولت در این باره، انتظار می‌رود که با ترغیب صادرکنندگان برای بازگشت ارز صادراتی به کشور، شاهد تقویت سمت عرضه در بازار باشیم.
