واکنش رییس کل بانک مرکزی به سخنان وزیر خارجه امریکا
گروه بانک و بیمه |
رییس کل بانک مرکزی در خصوص تامین ارز واردات کشور بدون نیاز به منابع مسدودی گفت: در خبرها آمده بود که وزیر خارجه امریکا گفته است تا ایران به توافق هسته‌ای بازنگردد، منابع ایران در کره را آزاد نمی‌کنیم. از اول هم مشخص بود دولت کره اراده مستقلی برای حل مشکل منابع ارزی ایران ندارد . درخواست مذاکره ازطرف سفیر کره وتوافق برای پرداخت منابع ایران هم توسط خود کره ای‌ها انجام شد و من در جلسه، از اینکه اجازه لازم را ازامریکایی‌ها گرفتند یا نه ازایشان سوال کردم.
وی افزود: بانک مرکزی، برنامه خود را برای تأمین نیازهای ارزی کشور، بدون توجه به منابع مسدود شده خود در کره جنوبی و سایر کشورها تنظیم کرده است. لذا تأمین ارز کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی توسط منابع درجریان بانک مرکزی وتأمین ارز سایر کالاهای ضروری و نیز مواداولیه واحدهای تولیدی از طریق منابع صادرات غیر نفتی درسامانه نیما و نیز واردات در مقابل صادرات به صورت روان درجریان است. وی ادامه داد: از اول سال تا کنون، بانک مرکزی ۱۰ میلیارد دلار ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی، نهاده‌های کشاورزی و دارو و تجهیزات پزشکی تأمین کرده است و ۲۴ میلیارد دلار ارز صادرات (غیر نفت خام) نیز از روش‌های مختلف درخدمت واردات کشور قرار گرفته است. وی افزود: از اول بهمن ماه تا کنون 3.3 میلیارد دلار صرفاً درسامانه نیما تأمین ارز شده است و این علاوه بر تأمین ارز خود بانک مرکزی و رقم قابل توجه واردات در مقابل صادرات در این مدت بوده است.فقط در روز گذشته عرضه در نیما ۶ برابر معاملات بود. میانگین نرخ معاملات دیروز نیز۲۲۵۰۰تومان برای هردلار بود.
تقویت امیدواری به تداوم کاهش قیمت ارز
تدوام روند آهسته و آرام کاهش قیمت ارز از ابتدای اسفندماه، با وجود خبرهای منفی سیاسی و دیپلماتیک که در روزهای گذشته منتشر شد، نشان می‌دهد تمهیدات بازارساز برای مدیریت بازار موفق بوده است. این شرایط امیدها را برای کاهش قیمت ارز تقویت کرده است.تدوام بی‌تفاوتی بازار ارز به تحولات سیاسی در سومین هفته از ماه اسفند هم ادامه داشت و این مساله موجب شد در ادامه روند کاهشی بسیار آرامی که از ابتدای این ماه آغاز شده بود، قیمت دلار به کانال ۲۴ هزار تومانی و بهای یورو را نیز به کانال ۲۹ هزار تومانی کاهش پیدا کند.
معاملات ارز بازار آزاد در روز ابتدایی هفته‌ای که گذشت در همان محدوده قیمتی پنجشنبه پیشین کار خود را آغاز کرد و دلار با قیمت ۲۵ هزار و ۱۰۰ تومان و یورو نیز در قیمت ۳۰ هزار و ۱۰۰ تومان معامله شدند، اما تنها ساعاتی بعد از شروع کار بازار، هر دو ارز عمده بین‌المللی سدهای کانال‌های خود را شکسته و به کانال پایین‌تر سقوط کردند. با وجود این کاهش قابل توجه در روز ابتدایی هفته، در روزهای یکشنبه تا چهارشنبه نوسانات دلار و یورو روند مشخصی نداشت و دلار در محدوده ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۲۴ هزار و ۹۰۰ تومان افت و خیز نشان داد و یورو نیز در محدوده ۲۹ هزار تومان تا ۲۹ هزار و ۶۰۰ تومان این نوسانات را تجربه کرد.
روند قیمت‌گذاری ارز در صرافی‌های بانکی هم در هفته‌ای که گذشت مسیر مشخصی را طی نکرد و به استثنای روز یکشنبه که برای ساعاتی قیمت فروش دلار به کانال ۲۳ هزار تومان و یورو نیز به کانال ۲۸ هزار تومان ورود پیدا کردند، در سایر روزهای هفته فروش دلار در محدوده ۲۴ هزار و ۲۰۰ تومان تا ۲۴ هزار و ۶۰۰ تومان نوسان داشت. این محدوده برای یورو از ۲۹ هزار و ۲۵۰ تومان تا ۲۹ هزار و ۶۰۰ تومان ثبت شد. به اعتقاد تحلیلگران بازار ارز، تحولات این هفته بازار، مشابه هفته پیشین نشان‌دهنده تداوم قرار گرفتن این بازار در حالت موسوم به استراحت است. به همین دلیل در این هفته نیز شاهد بودیم که تحولات سیاسی و خبرهای منفی در سطح بین‌الملل سرانجام نتوانست انرژی لازم برای بازگشت دلار به کانال ۲۵ هزار تومان را فراهم سازد.
برآوردهای صورت گرفته توسط فعالان بازار ارز حکایت از آن دارد که بازار ارز در روزهای پایانی سال همچنان روند کاهشی را تجربه خواهد کرد. این کارشناسان معتقدند حتی ممکن است این روند کاهشی تا حدی ادامه پیدا کند که بهای دلار کانال ۲۲ هزار تومانی را هم تجربه کند. البته نسبت به پایدار ماندن قیمت دلار در این محدوده باید در انتظار اخبار سیاسی، به خصوص در موضوع احیای برجام و پیوستن ایران به FATF در رزهای ابتدایی سال ۱۴۰۰ ماند.
یادداشت رییس کل بانک مرکزی در این هفته یکی از مهم‌ترین شاخصه‌هایی است که کارشناسان بازار را به تداوم کاهش قیمت ارز امیدوار کرده است. همتی در این یادداشت اعلام کرد که از اول بهمن ماه تاکنون ۳.۳ میلیارد دلار صرفاً در سامانه نیما تأمین ارز شده و این علاوه بر تأمین ارز خود بانک مرکزی و رقم قابل توجه واردات در مقابل صادرات در این مدت بوده است. همتی همچنین تاکید کرد که در آخرین روز معاملاتی این هفته (چهارشنبه) میزان عرضه ارز در سامانه نیما ۶ برابر معاملات بوده است.
نشانه دیگری که از توان بازارساز در مدیرت بازار حکایت دارد، خبر گشاده‌دستی بانک مرکزی در تخصیص دلار با قیمت ۴۲۰۰ است. بر همین اساس بانک مرکزی در این هفته اعلام کرد به جای ۸ میلیارد دلار توافق شده برای تخصیص ارز به کالاهای اساسی بر مبنای دلار ۴۲۰۰ این بانک ۱۰ میلیارد دلار تخصیص داده است. یعنی دو میلیارد دلار بیش از آنچه در ابتدا توافق شده بود. تخصیص این رقم در شرایط کنونی یک دلیل دارد منابع ارزی و تصور سیاست‌گذار از آینده متفاوت از ابتدای سال است که تخصیص ارز توافق شده در ابتدای سال ۲۵ درصد افزوده است. با توجه به واقعیات فوق، به نظر می‌رسد دولت و بانک مرکزی مطابق با وعده‌هایی که در گذشته اعلام کرده‌اند، مصمم هستند تا همچنان روند نزولی را در بازار حفظ کنند. به همین دلیل در شرایطی که در این هفته محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، نسبت به کارشکنی مسوولان دولت امریکا در روند آزادسازی ارزهای بلوکه شده ایران در بانک‌های کره جنوبی اعتراض شدیدی را مطرح کرد، اما بازار ارز آرامش خود تداوم بخشید و روند کاهشی خود را ادامه داد.
تمرکز دولت بر بازگشت ارز صادراتی باشد
مرتضی عزتی اقتصاددان می‌گوید: آمارهای رسمی حاکی از صادرات ۶۵ میلیارد دلاری است که اگر بتوانیم این میزان را به خوبی مدیریت و به داخل کشور هدایت کنیم، نیازهای کشور نیز برطرف خواهد شد.ما در تقاضای واقعی ارز که مشتق از کالاها و خدمات وارداتی باشد مشکلات عمده‌ای نباید داشته باشیم و آنچه که بیشتر در کشور افزایش نرخ ارزهای خارجی را دامن زده است، نخست انتظارات تورمی مربوط به ارز است که افزایش نرخ ارزهای خارجی را به همراه دارد و به صورت انتظاری وارد تصمیم‌گیری‌ها می‌شود و تقاضاهای غیرمتعارف با نرخ‌های بالاتر ایجاد می‌کند.
وی افزود: دلیل دوم اینکه تمام ارزهای حاصل از صادرات به کشور بازنمی گردد. ضمن اینکه عوامل دیگری هم مانند خروج سرمایه یا استفاده از ارز به عنوان پس انداز در این میان وجود دارد که اینها هم به نوعی تقاضای زیادی ایجاد می‌کند و به تغییرات قیمتی دامن می‌زند. ممکن است این تقاضا از مجاری رسمی تامین نشود و به ناچار در بازارهای غیرعادی‌تر ارزهای گران‌تری را می‌خرند که موجب می‌شود بازارهای حاشیه‌ای و حتی سیاه نرخ ارز را به سمت بالا رهبری کنند. این اقتصاددان معتقد است: به نظر می‌رسد این بخش خیلی در سیاست‌گذاری تاثیری نداشته باشند چرا که بازارهای حاشیه‌ای تا زمانی که این فضای نرخ ارز پابرجاست، همچنان وجود دارند.
عزتی گفت: هرچند بخش انتظاری را هم می‌شود با برخی سیاست‌گذاری‌ها کنترل کرد اما آن بخشی که بیشتر می‌توان در آن سیاست‌گذاری کرد و شدت عمل به خرج داد، بخش ارز حاصل از صادرات است تا بتوانیم نیازهای ارزی را تامین کنیم. وی افزود: درست است که در شرایط عادی صادرکننده صاحب ارز خود است و اختیار آن را دارد اما در شرایط غیرعادی که با تحریم و مسائل حاشیه‌ای دیگر روبرو هستیم؛ به نظر می‌رسد درباره این ارزهای حاصل از صادرات باید سخت‌گیری شود و در مدیریت سیاست‌گذاران ارزی کشور قرار بگیرد تا به سمت تقاضای واقعی هدایت شود. در این صورت ارز مورد نیاز واردات از این طریق تامین خواهد شد و حتی ممکن است در بازارهای دیگر و استفاده‌های دیگر مصرف شود. وی با بیان اینکه اگر دولت تمرکز اصلی را بر بازگشت ارز و سیاست‌گذاری این ارزها بگذارد می‌تواند موفق‌تر باشد، تصریح کرد: موضوع FATF هم از چند جنبه قابل تامل است؛ نخست اینکه به هر حال تحریم هستیم و در این شرایط شاید همان مسیرهایی که برای دورزدن تحریم می‌رویم را ناچار باشیم برای این بخش هم استفاده کنیم و با درصد بالایی از این مسیرها بتوان موانع و تحریم‌های FATF را هم دور بزنیم اما به هر حال FATF یک نهاد خارجی است و اگر تحت تحریم آن باشیم یعنی تحریم اضافه‌تری نسبت به تحریم‌های کنونی داریم و زمانی که تحریم‌های امریکا لغو شود، دچار تحریم دیگری با عنوان FATF هستیم که شدت آن می‌تواند نزدیک به همین تحریم‌های امریکا باشد.
