گروه بانک و بیمه|
تلاش بانک مرکزی همسو با دستگاه دیپلماسی کشور ادامه دارد و به زودی شاهد آزادسازی منابع مالی ایران در برخی کشورها خواهیم بود.منابع مالی ایران بعد از تشدید تحریم‌ها و سیاست‌های فشار حداکثری دولت سابق امریکا، در برخی کشورها بلوکه شد و دولت‌هایی چون کره جنوبی و چین که ادعای دوستی و شراکت وفادارانه با ایران داشتند هم از ترس ترامپ و سیاست‌های سختگیرانه‌اش حاضر به پرداخت پول‌های ایران که ناشی از صادرات نفت و انرژی بود، نشدند. اما با وجود تمام محدودیت‌ها، بانک مرکزی در کنار تیم دیپلماسی سیاسی به مذاکره با کشورهای هدف برای آزادسازی منابع مالی بلوکه شده ایران پرداخت که نتایجی نیز حاصل شد.
عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی اخیرا اعلام کرد: ما مذاکرات گسترده‌ای را با کشورهای عمان، عراق، کره جنوبی و ژاپن شروع کرده‌ایم و فضا خیلی بهتر شده است و به نظر من به تدریج این کار اتفاق خواهد افتاد. او گفت: ۷ میلیارد دلار ارز متعلق به بانک مرکزی در کره جنوبی است و قرار شد با پرداخت حداقل یک میلیارد دلار مرحله اول پرداخت آغاز شود.
هفته آخر دی ماه امسال بود که رییس کل بانک مرکزی با قائم مقام وزیر امور خارجه کره جنوبی دیداری داشت و طی این نشست به‌طور جدی حق ایران را طلب کرد و پیگیر این مطالبات بود. این در حالی است که کره جنوبی همچنان پیرو سیاست‌های امریکاست و برای آزادسازی پول‌های ایران هم به تایید امریکا چشم دوخته است، اما به هر حال جدیدترین خبرها حاکی از آن است که در گام نخست یک میلیارد دلار از طلب ایران را به زودی پرداخت کند. رییس کل بانک مرکزی و سفیر کره جنوبی در ایران، در جلسه‌ای که به درخواست سفارت کره جنوبی برگزار شد، در خصوص نحوه جابه‌جایی و مصرف بخشی از منابع بانکی ایران در کره جنوبی توافق کردند و بر همین اساس به زودی شاهد برگشت یک میلیارد دلار از منابع مالی بلوکه شده در این کشور به ایران خواهیم بود.
برخی خبرها نیز حاکی از این است که کره جنوبی و ایران درباره انتقال پول‌های بلوکه شده، از طریق کانالی به نام «توافقنامه تجارت بشردوستانه سوییس» نیز توافق کرده‌اند. این کانال سوییسی در فوریه سال ۲۰۲۰ به عنوان راهی برای صادرات لوازم بشردوستانه به ایران با تصویب دولت ترامپ ایجاد شد که بر اساس این طرح، کالاهای بشردوستانه مانند داروها و موادغذایی با پرداخت تضمین شده توسط بانک‌های سوییس در این کشور خریداری و به ایران صادر می‌شود.
درباره دیگر کشورها نیز زمزمه‌های امیدبخشی به گوش می‌رسد که با توافق به دست آمده میان رییس کل بانک مرکزی با نمایندگان ژاپن، عراق و عمان در خصوص نحوه استفاده از منابع بانک مرکزی، پول‌های بلوکه شده ایران در این کشورها نیز آزاد می‌شود.
با آزادسازی این منابع مالی به‌طور قطع بسیاری از مشکلات در داخل حل خواهد شد چرا که کمبود منابع ارزی یکی از عمده چالش‌های این مدت اخیر بوده که بانک مرکزی با تدابیر لازم و مدیریت درست بیشترین مقاومت را در برابر فشارها و محدودیت‌ها داشت تا خلل جدی به پایه‌های زیر بنایی اقتصاد وارد نشود.
یکی از نتایج پیگیری‌های بانک مرکزی در خصوص آزادسازی منابع مالی، اظهارنظر جدید مدیرعامل بانک تجارت عراق بود که در دیدار با همتی، گفت: پرداخت‌هایی اخیراً از محل منابع ایران در عراق انجام شده که روند استفاده از منابع یاد شده از این پس تسریع خواهد شد و تلاش می‌شود تا کانال‌ها و روش‌های مختلفی که مورد تایید طرف ایرانی است به منظور استفاده از این منابع عملیاتی شوند.
یک نماینده سابق مجلس گفت: بازار واکنش مثبتی نسبت به آزادشدن پول‌های بلوکه شده نشان خواهد داد مخصوصا اگر پول‌های کشورمان در عمان یا عراق بازگردانده شود، در شرایط اقتصادی تاثیر مهمی می‌گذارد.
سعید باستانی، کارشناس امور اقتصادی و عضو سابق مجلس شورای اسلامی درباره تاثیر وصول کامل مطالبات ارزی ایران از برخی کشورها مانند عراق بر اقتصاد ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایبِنا گفت: اخذ مطالبات از دیگر کشورها حداقل کاری است که دولتمردان باید انجام دهند، زیرا صادرات کالاها و وارات در چرخه اقتصادی عمدتا از طریق نقل و انتقالات صورت می‌گیرد، چنانچه این نقل وانتقالات از روش عادی و همیشگی آن امکان نپذیرد با ایراداتی روبرو خواهد شد که جبران آن کشور را با مشکل روبرو می‌کند.
وی درباره ایرادات ناشی از این امر ابراز کرد: اتفاقات ناخوشایندی روی خواهد داد که هم به نوعی باعث مفسده در داخل می‌شود و هم اینکه یکسری نواقصی در چرخه اقتصادی به وجود می‌آورد. آزادسازی بخشی از پول‌های بلوک شده ایران فرصت خوبی است تا این منابع به چرخه اقتصادی کشور ورود پیدا کند و قسمتی از مشکلات را برطرف سازد.
این کارشناس امور اقتصادی درباره تاثیر در بازار ارز اظهار داشت: بازار ارز بحث عرضه و تقاضا است، به این معنا که متناظر با تقاضا، عرضه‌ها هم بیشتر می‌شود و کنترل قیمت ارز و سیاست‌گذاری پولی که از وظایف بانک مرکزی به حساب می‌آید، بهتر انجام خواهد پذیرفت. آنچه در این میان باید مورد توجه قرار گیرد، تعیین مسیر (بانک) ورود پول به ایران است.
این نماینده سابق مجلس در ادامه بیان کرد: نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که بر قیمت ارز فاکتورهای مختلفی دخیل هستند که یکی از آنها عرضه و تقاضا است و وقتی عرضه افزایش پیدا کند، قیمت راحت‌تر مورد کنترل قرار می‌گیرد.
باستانی در این رابطه افزود: به‌طور کلی چنانچه پول‌های بلوکه شده ایران بازگردد، بازار واکنش مثبتی نشان خواهد داد مخصوصا اگر پول‌های کشورمان در عمان یا عراق رجعت داده شود، در شرایط اقتصادی تاثیر مهمی می‌گذارد. البته در برخی از کشورها مانند هندوستان شرایط برای تهاتر فراهم بوده و پول در آنجا راکد باقی نمانده است.
وی درباره تاثیر واردات ارز به کشور و جبران کسری بودجه سال آینده در نتیجه آزاد سازی پول‌های بلوکه شده ایران نیز تاکید کرد: بودجه سالیانه به‌طور کلی بر چنین درآمدهایی حساب می‌کند و زمانی که عکس آن روی دهد، کسری خواهد خورد. با این وجود طبیعتا زمانی که این اتفاق روی دهد، منابع مالی آزاد شده بر تراز بودجه می‌نشیند و چنانچه مورد مدیریت قرار گیرد، حتما بهبود کسر بودجه را به دنبال خواهد داشت.
این کارشناس مسائل اقتصادی درباره بهبود روابط بانک‌های دیگر نقاط دنیا با بانک مرکزی ایران با شروع بازگرداندن پول‌های بلوکه شدن به ایران اظهار داشت: وقتی کره درصدد برآمد تا پول بلوکه شده ایران را آزاد کند، بدون شک با طرف امریکایی خود مذاکرات لازم را انجام داده و کانال ارسالی را هم مشخص کرده است، بنابراین می‌توان به بهبود روابط بانکی امیدوار بود، ولی نمی‌توان آن را به FATF ربط داد.
