تک نرخی شدن و سیگنال‌های مثبت برای کاهش نرخ ارز

گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری |

نرخ ارز در روزهای اخیر روند کاهشی به خود گرفته و روز چهار شنبه با ثبت عدد 25700 تومان به کانال 25 هزار تومانی رسید و نرخ خرید دلار نیز به کانال 24 هزار تومان رسیده است.. برخی کارشناسان معتقدند که اعلام نرخ ارز محاسباتی در بودجه ۱۴۰۰ و اعلام نرخ‌های 11 هزار و 11 هزار و 500 تومان برای دلار در بودجه سال آینده که نشان‌دهنده حرکت به سمت کاهش فاصله نرخ دلار رسمی و بازار است و رانت را کاهش خواهد داد و به نوعی از سیاست تک نرخی ارز تبعیت می‌کند و همچنین تاکید وزیر صمت بر حذف ارز ۴۲۰۰ نشان‌دهنده عزم جدی دولت برای تک نرخی شدن ارز در ارقام بسیار پایین‌تر از نرخ ارز آزاد است. همچنین زمان اندک باقی مانده تا انتخابات سال ۱۴۰۰ این تصمیم مهم را حساسیت برانگیزتر کرده است و از سوی دیگر، احتمال انتخاب جوبایدن به عنوان رییس‌جمهور امریکا و همچنین اعلام شرایط بازگشت امریکا به برجام از سوی وزیر خارجه ایران، سیگنال‌های مثبت برای کاهش نرخ ارز بوده است. 

براین اساس، مجموعه این تحولات می‌تواند چشم‌انداز بهتری برای بازار ارز محسوب شود. روز گذشته وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد، تفاوت قیمتی ارز آزاد و ارز دولتی فساد زاست و دولت نیز در شرایط کنونی آماده حذف ارز 4200 تومانی است. این اظهارنظر رزم حسینی از این باب اهمیت دارد که وی در خصوص موضوع ترخیص کالاهای رسوبی تصمیمات موثر و عملیاتی گرفته و حالا که تفاوت نرخ ارز آزاد و دولتی بسیار زیاد شده است، به نظر میرسد مجموع عوامل اقتصادی و سیاسی دست به دست هم داده‌اند تا شرایط برای تک نرخی شدن ارز آماده شود.

از طرف دیگر محمدباقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران درباره نرخ ارز و نفت در بودجه 1400 گفت: نرخ ارز را در لایحه بودجه سال آینده حدود 11 هزار و 500 تومان در نظر گرفتیم و برآوردهای اولیه برای نفت نیز برای هر بشکه 40 دلار است.ذکر این نکته ضروری است که دقیقا یک سال قبل در همین روزها موضوع حذف ارز 4200 تومانی و افزایش نرخ محاسباتی ارز در بودجه بسیار جدی شد و حتی تا جلسه نهایی هیات دولت نیز بر اساس همین رویه کار پیش رفته بود که در نهایت با مخالفت برخی مجددا مقرر شد در بودجه 1399 نیز ارز 4200 پابرجا باشد.

اما حالا گمانه زنی‌های جدی در خصوص حذف ارز دولتی مطرح شده که در این خصوص باید به این نکته توجه کرد که تک نرخی شدن ارز باید در قیمت ارزی در بازار آزاد انجام شود که فاصله زیادی با نرخ هدف دولت نداشته باشد.تعیین نرخ 11500 تومانی در بودجه سال 1400 با احتساب نرخ میانگین موزون برای واردات کالاهای اساسی و واسطه‌ای به نوعی بیان‌گر این موضوع است که نرخ ارز در بازار آزاد نیز باید کاهش بسیار چشم‌گیری داشته باشد تا تک نرخی شدن ارز در قیمت هدف محقق شود، در غیر این صورت تنها قیمت ارز در بودجه بالا رفته و با گران‌تر شدن ارز واردات کالاهای اساسی، ‌دارو و تجهیزات پزشکی شاهد رشد بیشتر قیمت این اقلام خواهیم بود.در این حوزه بایستی بررسی‌های دقیق‌تری انجام شود چراکه نرخ ارز محاسباتی در قانون بودجه به تنهایی یک عنصر موثر در قیمتگذاری‌ها نیست اما به هر حال اعلام این نرخ یک سیگنال موثر برای بازار محسوب می‌شود.گفتنی است، در سنوات قبل نیز تسعیر نرخ ارز نفت و فرآورده‌های صادراتی کشور، برای واردات کالاهای اساسی و واسطه‌ای بر اساس ارزش میانگین موزون و با توجه به هدف گذاریهای وارداتی برای آنها صورت می‌گرفت. حالا بر اساس اعلام رییس سازمان برنامه و بودجه این نرخ تقریبا دو برابر می‌شود و به این ترتیب شرایط برای تک نرخی شدن ارز بازار آزاد و دلارهای نفتی واردات کالاهای اساسی مهیاتر خواهد شد.

    ادامه روند افت نرخ دلار و یورو

در بازار ارز قیمت دلار 25 هزار و 700 تومان، یورو 30 هزار و 400 تومان و درهم امارات 7 هزار و 30 تومان اعلام شده است.نرخ خرید و فروش و دلار امریکا و یورو در سامانه سنا با ادامه روند افت نسبت به روزهای گذشته، روز چهارشنبه نیز کاهشی شد.نرخ دلار امریکا و یورو در دو روز گذشته روندی کاهشی داشت و این روند کاهشی تا چهارشنبه نیز ادامه داشت و نرخ دلار و یورو کاهشی شد. به گونه‌ای که در ساعات ابتدایی بازار ارز نیز نرخ خرید دلار امریکا به نرخ ۲۴ هزار و ۷۲۰ تومان خرید و به نرخ ۲۵ هزار و ۸۲۰ تومان نیز به فروش رسید که نسبت ساعات ابتدایی روز سه شنبه افت ۳۸۰ تومانی داشت.

 براساس نرخی که در سامانه سنا درج شد، قیمت خرید دلار امریکا روز سه شنبه در ابتدای روز ۲۵ هزار و ۱۰۰ تومان و نرخ فروش ۲۶ هزار و ۲۰۰ تومان بود که تا پایان روز افت ۳۰۰ تومانی داشت و بازار با نرخ خرید دلار امریکا ۲۴۸۰۰ تومانی و فروش ۲۵۹۰۰ تومانی به کار خود پایان داد. همچنین یورو نیز همین روند را داشت و در ساعات ابتدایی بازار (۲۷ آبان ۱۳۹۹) با نرخ خرید ۳۰ هزار تومان و نرخ فروش ۳۱ هزار و ۱۰۰ تومان آغاز به کار کرد که در پایان ساعت کاری نرخ خرید به ۲۹ هزار و ۶۰۰ تومان و نرخ فروش ۳۰ هزار و ۸۰۰ تومان رسید که نرخ خرید، ۴۰۰ تومان و نرخ فروش ۳۰۰ تومان افت را تجربه کرد.یورو هم با نرخ خرید ۳۰ هزار تومان و نرخ فروش ۳۱ هزار و ۱۰۰ تومانی به فروش رسید که چهارشنبه به ۲۹ هزار و ۴۰۰ تومان خرید و نرخ فروش ۳۰ هزار و ۵۰۰ تومانی رسید که افت ۶۰۰ تومانی داشت.در بازار طلا نیز با اعلام دلار به قیمت 25700 تومان و کاهش اونس طلا به قیمت 1867 دلار، سکه طلای طرح جدید 11 میلیون و 820 هزار، سکه طرح قدیم 11 میلیون و 300 هزار، نیم سکه 6 میلیون و 400 هزار، ربع سکه 4 میلیون و 400 هزار، سکه گرمی 2 میلیون و 320 هزار، هر گرم طلای 18 عیار، 1 میلیون و 130 هزار، مظنه مثقال طلای آبشده یا 17 عیار 4 میلیون و 898 هزار تومان معامله شد. 

     دلار در مسیر نزولی

چهارشنبه 28 آبان ۹۹ در صرافی‌های بانکی دلار با حدود ۱۸۰ تومان کاهش قیمت به نرخ ۲۵ هزار و ۷۲۰ تومان فروخته شد وقیمت خرید دلار ۲۴ هزار و ۷۲۰ تومان تعیین شد.قیمت فروش یورو نیز با کاهش نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل، معادل ۳۰ هزار و ۴۰۰ تومان و قیمت خرید یورو نیز ۲۹ هزار و ۴۰۰ تومان اعلام شد. قیمت روز سه شنبه هر اسکناس یورو در صرافی‌های بانکی برای فروش معادل ۳۰ هزار و ۸۰۰ تومان و قیمت خریدآن نیز ۲۹ هزار و ۷۰۰ تومان بود. در سامانه سنا نیز در معاملات روز (سه شنبه) هر دلار با نرخ میانگین ۲۵ هزار و ۳۳۳ تومان و هر یورو با نرخ ۳۰ هزار و ۱۲۳ تومان معامله شد.علاوه بر این، در سامانه نیما نیز در روز معاملاتی گذشته حواله یورو با میانگین قیمت ۳۰ هزار و ۷۹۷ تومان و هر حواله دلار بدون قیمت اعلام شد.

نرخ خرید و فروش دلار و یورو در صرافی‌های بانکی و بازار متشکل ارزی متغیر است و متناسب با نوسان بازار آزاد در طول روز چند بار تغییر می‌کند.در روزهای اخیر، روند حرکت قیمت دلار، کاهشی بوده است. اوایل آبان‌ماه نرخ دلار روند صعودی داشت و به بیش از ۳۰ هزار تومان رسید اما از اواسط آبان سیر نزولی به خود گرفت. 

   سکه ۱۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان شد

در ۲ هفته اخیر قیمت سکه و طلا متاثر از بازار ارز روند کاهشی داشت و نوسانات ارزی و سیر نزولی قیمت ارز روی بازار طلا نیز تاثیر گذاشت.  سکه تمام بهار آزادی طرح جدید چهارشنبه با کاهش ۲۰۰ هزار تومانی قیمت نسبت به ظهر سه شنبه به ارزش ۱۱ میلیون و ۷5۰ هزار تومان معامله شد. سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز با کاهش ۲۰۰ هزار تومانی، ۱۱ میلیون تومان و ۵۰۰ هزار تومان معامله شد .همچنین قیمت نیم‌سکه بهار آزادی ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان، ربع ‌سکه ۴ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان و سکه یک گرمی دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تعیین شد. علاوه بر این، در بازار طلا نیز هر گرم طلای ۱۸ عیار به مبلغ یک ‌میلیون و ۱۲۸ هزار تومان و هر مثقال طلا به بهای ۴ میلیون و ۸۹۰ هزار تومان فروخته شد. بررسی روند معاملات ارزی در روزهای اخیر نشان می‌دهد که کاهش ریسک‌های برون‌زا، حضور پرقدرت بازارساز و تقویت عرضه اسکناس در بازار متشکل ارزی در جهت مدیریت نوسانات نرخ ارز باعث افت قیمت‌ها در بازار ارز و همچنین بازار طلا شده است.گفتنی است، قیمت طلا، سکه و ارز در بازار طی روزهای نخست ابتدای هفته جاری نسبت به روزهای قبل با افزایش همراه شده‌اند که یکی از دلایل اصلی اعمال تحریم‌های مجدد برخی بانک‌های ایرانی است، جو روانی حاکم در بازار ارز موجب شده تا بار دیگر نوسانات شدید قیمتی در بازار به وجود آید و دلار نیز از سد قیمتی 30 هزار تومان عبور کند.در هفته‌های اخیر، تشدید نوسانات ارزی موجب شد تا بازارساز تصمیم جدی برای مدیریت عرضه و تقاضا بگیرد و برهمین اساس علاوه بر افزایش عرضه در بازار با برداشتن سقف فروش در سامانه نیما، از سرگیری فروش ارز سهمیه‌ای و کاهش اختلاف دلار در بازار رسمی و آزاد و البته آزاد شدن فروش ارز پتروشیمی‌ها در صرافی‌های مجاز مقدمات کاهش نوسانات قیمتی را در بازار ارز فراهم کرد.بانک مرکزی همچنین اعلام کرده از روز دوشنبه 21 مهرماه نیز روزانه 50 میلیون دلار اسکناس وارد بازار کرده ضمن اینکه سقف خرید بانک‌ها و صرافی‌ها در بازار متشکل ارزی را به 500 هزار دلار افزایش داده است.فعالان بازار پیش بینی می‌کنند با ورود 50 میلیون دلار در بازار و افزایش سقف خرید صرافی‌ها در بازار متشکل، قیمت ارز کاهشی شود کمااینکه بعد از اجرای این سیاست طی چند روز قیمت دلار حدود 4 هزار تومان کاهش یافت.با افزایش قیمت ارز در بازار آزاد، قیمت خرید و فروش ارز در صرافی‌های بانکی نیز افزایش یافت؛ قیمت دلار برای اولین بار طی روز یکشنبه 20 مهر در صرافی‌های بانکی وارد کانال 31 هزار تومان شد؛ فعالان بازار براین باورند که رشد چشم‌گیر قیمت طلا و ارز و دلار واکنش هیجانی بازار به اقدام جدید امریکا بود که 18 بانک ایرانی را در لیست تحریم‌های ثانویه خود قرار داد.برخلاف هفته‌های قبل از روزهای قبل بازار ارز نزولی شده است؛ سیر نزولی قیمت‌ها در حالی در بازار ارز از عصر چهارشنبه 14 آبان ماه آغاز شده و همچنان ادامه دارد که قیمت دلار با کاهش حدود 7 هزار تومانی همراه بوده و دلار از 30 هزار تومان ظهر چهارشنبه به 23 هزار تومان در صبح روز یک‌شنبه 18 آبان رسیده است.مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در بازار ارز از دیدگاه فعالان حاضر در خیابان فردوسی، چشم‌انداز مثبت به آینده بازار است؛ از آنجایی که از ماه قبل بازار به انتخابات امریکا چشم دوخته بود و براساس نظرسنجی‌های قبل از انتخابات جهت‌گیری ارز مشخص می‌شد با نهایی شدن گزینه ریاست‌جمهوری امریکا، سناریوهای بدبینانه برای آینده کنار رفته و بازار با امیدواری به آینده شاهد ریزش قیمت‌هاست.