کارشناسان با اشاره به تجربه دولت‌های قبلی، نسبت به انحراف منابع بانکی هشدار دادند
گروه بانک و بیمه |
سیستم بانکی با مشارکت 4 بانک کشور، با اجرای طرح گام قرار است که تا 50 هزار میلیارد تومان تامین اعتبار برای واحدهای تولیدی انجام دهد. این طرح از روز سه شنبه 15 بهمن 98 آغاز شده و در روز اول به میزان 60 میلیارد تومان توسط بانک‌ها تامین اعتبار انجام شده است.
به گزارش «تعادل»، 65 درصد منابع این طرح در اختیار واحدهای کوچک و متوسط قرار خواهد گرفت تا به حفظ و ایجاد اشتغال در این واحدها کمک کند. لذا با توجه به ارقامی پیش‌بینی شده که در مرحله اول از اجرای این طریق 50 هزار میلیارد تومان برای واحدهای تولیدی تامین اعتبار در نظر گرفته شود حدود 32 هزار میلیارد تومان از این رقم به واحدهای کوچک و متوسط تعلق خواهد گرفت.
اما در عین حال، برخی کارشناسان با توجه به تجربه تزریق منابع مالی بانک‌ها در دوره‌های قبلی و از جمله دولت احمدی‌نژاد که باعث انحراف قابل توجه منابع بانک‌ها و رشد مطالبات معوق بانک‌ها شده بود، نسبت به انحراف منابع بانکی در شرایط کنونی و اثر آن بر رشد نقدینگی، تورم و مطالبات معوق بانک‌ها و همچنین اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی، هشدار دادند. این کارشناسان معتقدند که تزریق پول به تنهایی نمی‌تواند موجب رونق تولید شود. زیرا در شرایطی که بهره وری و کارایی پایین است و اثرگذاری سیاست‌های پولی و مالی و ارزی کم است، نمی‌توان تنها با تزریق پول انتظار رونق تولید داشت. لذا تا زمانی که فضای کسب وکار و تولید، روابط خارجی، افزایش اعتماد و اطمینان به آینده سرمایه‌گذاری‌ها، کنترل تورم و نوسان نرخ ارز و... در حد مورد انتظار تحقق نیابد، سیاست تزریق پول و اعتبار نمی‌تواند موثر واقع شود و اختصاص بخش عمده تسهیلات بانکی به سرمایه در گردش و منفی شدن رشد اقتصاد و سرمایه‌گذاری، به خوبی نشان می‌دهد که رشد نقدینگی و تسهیلات بانکی در سال‌های اخیر به هیچ‌وجه مشوق تولید، رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری نبوده است.
روز سه‌شنبه، در مراسم آغاز عملیات اجرایی طرح (گام گواهی اعتبار مولد) که با حضور روسای کل بانک‌های ملی، ملت، تجارت و صادرات، مسوولان، معاون فناوری‌های نوین و معاون نظارت بانک مرکزی و جمعی دیگر از فعالین این حوزه برگزار شد، به موضوع رونق ملی در سال جاری اشاره شد که لازم است در حمایت از تولید و رونق تولید اقداماتی از سوی بانک‌ها انجام شود و مسوولان بانکی معتقدند که این تزریق منابع می‌تواند به رونق تولید منجر شود. سیستم بانکی از ابتدای سال تاکنون بیش از ۷۵۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات در اختیار بخش‌های مختلف اقتصادی قرار داده است، از این میزان نزدیک به ۶۰ درصد برای سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی و خدماتی اختصاص داده شده و از این سرمایه در گردش ۸۰ درصد به بخش صنعت تخفیف داده شده است.هدف از اجرای طرح گام این است که نقدینگی مورد نیاز تولید بدون نیاز به افزایش نقدینگی در سطح جامعه تامین شود.چهار بانک ملت، ملی، تجارت و صادرات آماده اجرای این طرح هستند و بانک‌های دیگر نیز اعلام آمادگی کرده و در صف قرار دارند البته این بانک‌ها در زمینه ال سی، داخلی و ریالی فعال بودند و این ابزار جدید به عنوان یک ابزار بازارمحور به تولید کشور رونق بیشتر خواهد داد.ویژگی دیگر گام این است که به واحدهای واقعا مولد داده می‌شود به همین دلیل اسم آن گواهی اعتبار مولد است، یعنی واحدهایی می‌توانند از این طرح استفاده کنند که نیاز به مواد اولیه و واسطه‌ای دارند و از فروشنده دیگری که خودش تولیدکننده است، کالاهای واسطه‌ای خریداری می‌کنند. همچنین گام در بازار پول و سرمایه قابل نقد و انتقال است.
تامین اعتبار ۵۰ هزار میلیارد تومانی از طریق گام
شورای پول و اعتبار مصوب کرده است که از طریق گام
۵۰ هزار میلیارد تومان در مرحله اول تامین اعتبار شود و روز اول بالغ بر ۶۰۰ میلیارد ریال تامین اعتبار صورت می‌گیرد که این میزان در روزهای آینده رشد خواهد داشت.بانک‌ها پشت تامین مالی بنگاه‌هایی که به صورت زنجیره‌ای تولید با یکدیگر ارتباط دارند هستند و از این طریق یکی از مهم‌ترین مشکلات واحدهای تولیدی رفع خواهد شد.بانک‌هایی می‌توانند در این طرح مشارکت داشته باشند که از این طرح حمایت کنند زیرا اگر برای مثال بعد از ۹ ماه مشکلی پیش آمد بانک باید بتواند تامین مالی انجام دهد.
رفع مشکلات توسط ستادهای تسهیل استانی
همچنین ماده ۶۲ قانون رفع موانع تولید، به بانک مرکزی و به ستاد تسهیل استان‌ها اختیاراتی داده است. و براساس قانون، ستاد تسهیل استان‌ها مجازند اگر بانکی توافقی که بین تولید‌کنندگان و بانک‌ها صورت گرفته است را قبول نکرد، می‌تواند به هیات خبرگان که منصوب رییس کل بانک مرکزی است مراجعه کنند و نظر آنها فسخ‌الخطاب خواهد بود.
نرخ سود از مصوب بانک مرکزی بیشتر نیست
نرخ سود گام از نرخ سود مصوب بانک مرکزی بیشتر نیست، واحدهای تولیدکننده تضامینی را از واحدها یا اعتباری که نزد بانک‌ها دارند گواهی اعتبار می‌دهند و می‌توانند آخر سال تسویه کنند اما چنانچه کسی اوایل سال گرفته است می‌تواند کالا بخرد یا بعد از یک ماه در بازار سرمایه به فروش برساند. حداکثر کارمزد آن نیز دو درصد است.رضا حسین‌زاده مدیرعامل بانک ملی در این مراسم در مورد مهم‌ترین ویژگی طرح گام توضیح داد: با اجرای این طرح به جای اینکه پول نقد در جریان باشد، اعتبار بین شرکت‌ها و بانک‌ها به گردش در می‌آید. واحدهای تولیدی در سطح بالایی تحت پوشش قرار می‌گیرند بدون اینکه پولی وارد جامعه شود.
افزایش تورم یا رونق تولید؟
محمود فراهانی کارشناس بانکی طرح «گام» بانک مرکزی را ابزاری دانست که کارکرد منفی و مثبت آن به عملکرد نهادهای ذیربط بستگی دارد و با رعایت 5 اصل و ضرورت می‌تواند موجب رونق تولید و ایجاد توازن در بازار به ویژه در ایام عید شود.وی در گفت‌وگو با برنا، با اشاره به پنج احتیاط و ضرورت لازم‌الاجرا در طرح گام گفت: وجود زیر ساختهای فناوری قوی، بانک اطلاعاتی جامع و آنلاین، کارگروهی برای رصد و مطالعه بازار و یک نهاد نظارتی قوی برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی، عدم تکرار تجربیات گذشته در فساد و عدم جابه‌جایی بازارها به بهانه دریافت تسهیلات تولید از مهم‌ترین اصولی است که در اجرای این طرح باید رعایت شود تا رونق تولید و بازارها را به دنبال داشته باشد. او در توضیح این ضرورتها گفت: وجود یک بانک اطلاعاتی قوی از واحدهای تولیدی از آن جهت مهم است که کارخانهها یا کارگاه‌های تولیدی تعطیل شده، تقاضای چندین تن مواد اولیه نکنند یا فعالان اقتصادی زمینه فعالیت خود را به این بهانه تغییر ندهند. بنابراین بانک مرکزی باید مراقبت‌های لازم را داشته باشد تا زنده بودن کارگاه و محل خرید و تامین مایحتاج مشخص باشد.
فراهانی یکی از خطرات این طرح را تزریق نقدینگی 50 هزار میلیارد تومانی به صورت غیر هدفمند دانست و گفت: در ازای هر میزان نقدینگی که وارد بازار می‌شود، تولید کالا افزایش مییابد و اگر توازن میان این دو سمت برقرار شود، این نقدینگی تزریق شده موثر خواهد بود در غیر این صورت این نقدینگی آثار تورمی خواهد داشت.
او ادامه داد: در حقیقت بانک مرکزی باید محاسبه و مراقبت کند که با این 50 هزار میلیارد تومان در نهایت موجب افزایش کالا به میزان 300 هزار میلیارد تومان شود. در این صورت این نقدینگی موجب تورم نشده و تعادل را در بازار ایجاد می‌کند. همچنین باید دید بازار ما کشش تزریق 50 هزار میلیارد تومان را به یک‌باره دارد یا بانک مرکزی در نظر دارد تا این 50 هزار میلیارد تومان را در چند مرحله به بازار تزریق کند.به گفته این کارشناس مسائل بانکی، بانک مرکزی فرض را بر بازار شب عید گذاشته که بازار پر رونقی است و می‌تواند کالاهای خود را برای شب عید تولید کند، به این ترتیب این اقدام زمینه کنترل تورم را خواهد داشت.فراهانی اظهار کرد: همچنین باید کارگروهی برای مطالعه و رصد مداوم بخش‌های مختلف بازار تشکیل شود تا این 50 هزار میلیارد تومان نقدینگی صرف تولید کالاهایی شود که تقاضا به اندازه کافی برای آنها وجود دارد و در حقیقت تسهیلات به صورت هدایت شده، پرداخت شود. این نکته مهم است که اعتبارات تزریق شده به کدام صنایع و کدام بخش تولید تزریق می‌شود که مثل پوشاک و ... در شب عید برای آنها، تقاضا وجود دارد.او افزود: همچنین این مساله مهم است که بانک مرکزی 50 هزار میلیارد تومان اوراق مالی را در چه بازه‌هایی به بازار تزریق می‌کند و اگر به یک‌باره نباشد در راستای ابزار عملیات بازار باز می‌تواند، آثار مثبت داشته باشد. این کارشناس اقتصادی گفت: برای اجرای هرچه بهتر این طرح باید زیر‌ساخت فناوری آن نیز تقویت شود تا این نقدینگی صرف هدف شده و مورد سوءاستفاده قرار نگیرد و آن اختلاس 3 هزار میلیارد تومانی، دوباره تکرار نشود. او تاکید کرد: از آنجا که امکان فساد در جامعه ما بالاست باید زیرساخت‌های این طرح از جمله فاکتور و میزان تولید هم برای خریدار و هم برای فروشنده شفاف باشد.
فراهانی خاطرنشان کرد: وجود یک نهاد نظارتی قوی در فرایند اجرای این طرح ضروری است که مسیر مبدا تا مقصد هزینه کرد این اوراق رصد شود و این طرح به هدف خود برسد. او تاکید کرد: در نهایت طرح گام یک ابزار است و میزان فایده آن بستگی به نحوه استفاده از این ابزار دارد.
