گروه بانک و بیمه| احسان شمشیری|
مقایسه ارقام و سهم عقود بانکی از مانده تسهیلات بانک‌ها و موسسات اعتباری در خرداد 98 نشان می‌دهد که عقد مرابحه که از تیرماه سال 94 تاکنون به لیست عقود بانکی اضافه شده، ظرف مدت 4 سال توانست به رتبه سوم عقود بانکی با سهم 11 درصدی و مانده 147 هزار میلیارد تومانی برسد. سبقت مرابحه با سهم 11 درصدی و کسب رتبه سوم در چهارسال گذشته بعد از عقد مشارکت مدنی و فروش اقساطی و پیشی گرفتن آن از قرض الحسنه ومشارکت حقوقی نشان می‌دهد که همچنان جای عقود و روش‌های تامین اعتبار دیگری در نظام بانکی ایران خالی است و ارایه این عقود مانند مرابحه با استقبال مردم مواجه شده و در تامین اعتبار و تامین نیاز بسیاری از فعالان اقتصادی و خانوارها موثر بوده است.
بررسی آمار عملکرد بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور حاکی از آن است که مبلغ کل مانده تسهیلات اعطایی در خرداد ۹۸ نسبت به اسفندماه سال ۹۷ رشد ۲.۶ درصدی داشته و به 1333 هزار میلیار تومان رسیده است. سهم بانک‌های تجاری 216 هزار میلیارد تومان، بانک‌های تخصصی 276 هزار میلیارد تومان و بانک‌های خصوصی یا غیر دولتی 840 هزار میلیارد تومان مانده تسهیلات دارند.
به گزارش «تعادل»، بررسی جدیدترین آمار عملکرد بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور در خرداد ۹۸ نشان می‌دهد که مانده تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری ۱۳۳۳۶.۱ هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به اسفند سال ۹۷ که ۱۳۰۰۱.۷ هزار میلیارد ریال بود ۲.۶ درصد افزایش یافته است. همچنین تسهیلات قرض‌الحسنه ۶.۲ درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری را تشکیل داده و سهم حجم عمده عملکرد تسهیلاتی بانک‌ها مربوط به مشارکت مدنی با سهم ۳۰.۵ درصد و فروش اقساطی با سهم ۲۹.۱ درصد است.
پس از مشارکت مدنی و فروش اقساطی که روی هم حدود 60 درصد کل مانده تسهیلات را به خود اختصاص داده‌اند و در ساخت و ساز و قراردادهای مشارکتی فعالیت می‌کنند، سهم و جایگاه سوم مربوط به مرابحه با 11 درصد سهم از مانده تسهیلات است رتبه چهارم نیز متعلق به قرض‌الحسنه با 6.2 درصد، رتبه پنجم مربوط به جعاله با 4.7 درصد، رتبه ششم مشارکت حقوقی با
3 درصد، و رتبه‌های بعدی به مضاربه با 1.1 درصد، سلف با 1 درصد، اجاره به شرط تملیک با 0.6 درصد، سرمایه‌گذاری مستقیم با نیم درصد، بوده است به لحاظ عددی در پایان خردادماه سال جاری ۸۳۱.۷ هزار میلیارد ریال از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور قرض‌الحسنه بوده که این میزان نسبت به اسفند ماه سال ۹۶ که ۷۸۴.۹ هزار میلیارد ریال بوده، ۶ درصد رشد نشان می‌دهد. بر پایه این گزارش، تسهیلات پرداخت شده در بانک‌های تجاری کشور در پایان خرداد ۹۸ متفاوت بوده به نحوی که ۸.۴ درصد از وام‌های بانک‌های تجاری قرض‌الحسنه بوده که رقم آن ۱۸۱.۱ هزار میلیارد ریال بود. میزان تسهیلات اعطایی قرض‌الحسنه بانک‌های تجاری در اسفند سال قبل از آن ۱۶۷.۹ هزار میلیارد ریال بوده است.
در بانک‌های تجاری کشور، سهم عمده تسهیلات پرداختی مربوط به فروش اقساطی به میزان ۴۰.۴ درصد است که رقم آن ۸۷۳.۶ هزار میلیارد ریال در پایان خرداد ۹۸ بوده است. این میزان در اسفند سال ۹۷ معادل ۸۵۸.۸ هزار میلیارد ریال بود.
۱۳.۸ درصد تسهیلات بانک‌های تجاری به رقم ۲۹۸.۸ هزار میلیارد ریال در پایان خرداد ماه به صورت مشارکت مدنی پرداخت شده که این رقم در اسفندماه سال قبل از آن ۳۱۴ هزار میلیارد ریال بوده است. به صورت کلی، سهم عمده تسهیلات پرداختی بانک‌های تجاری در پایان خردادماه ۹۸ به فروش اقساطی و مشارکت مدنی اختصاص یافته است.
همچنین بررسی عملکرد بانک‌های تخصصی در پرداخت تسهیلات به بخش‌های مختلف در پایان خرداد ماه ۹۸ نشان می‌دهد که ۳.۱ درصد تسهیلات اعطایی به میزان ۸۶.۷ هزار میلیارد ریال در قالب قرض‌الحسنه پرداخت شده که این رقم در پایان سال قبل از آن ۸۰.۳ هزار میلیارد ریال بود. بزرگ‌ترین بخش تسهیلات پرداخت شده در بانک‌های تخصصی کشور مربوط به فروش اقساطی می‌شود به نحوی که در پایان خرداد ماه سال جاری ۵۳.۱ درصد کل تسهیلات اعطایی این بانک‌ها به رقم ۱۴۶۹.۳ هزار میلیارد ریال در بخش فروش اقساطی بوده و این رقم در اسفندماه سال ۹۷ به میزان ۱۴۷۵.۵ هزار میلیارد ریال بود.
بانک‌های تخصصی نیز در بخش مشارکت مدنی تسهیلات قابل توجهی پرداخت کرده‌اند به نحوی که ۱۳.۸ درصد کل منابع تسهیلاتی این بانک‌ها در پایان خرداد ۹۸ به میزان ۳۸۲.۱ هزار میلیارد ریال در این بخش پرداخت شده است. در بخش بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری نیز ۶.۷ درصد تسهیلات پرداخت شده در پایان خرداد ۹۸ به میزان ۵۶۳.۹ هزار میلیارد ریال به عنوان قرض‌الحسنه و ۴۰.۳ درصد کل اعتبارات ارایه شده به متقاضیان در بخش مشارکت مدنی به رقم ۳۳۹۰.۲ هزار میلیارد ریال بوده است. همچنین آمار بانک مرکزی حاکی از کاهش حجم دارایی‌های خارجی آن و افزایش این دارایی‌ها در بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی است.
بر اساس تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از آمارهای بخش پولی و بانکی کشور، حجم دارایی‌های خارجی نظام بانکی در سه ماهه نخست سال جاری به ۹۲۴ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به ماه گذشته سال پیش از آن ۱۲.۹ درصد افزایش داشته است. میزان دارایی‌های خارجی نظام بانکی خردادماه سال گذشته ۸۱۸ هزار میلیارد تومان و در اسفند ماه همان سال ۹۱۷ هزار میلیارد تومان بوده است.به این ترتیب حجم این دارایی‌ها در خرداد ماه سال جاری نسبت به پایان سال گذشته ۰.۸ درصد رشد کرده است. این در حالی است که از مبلغ مذکور، بیش از ۴۵۲ هزار میلیارد تومان آن مربوط به دارایی‌های خارجی بانک مرکزی است که حجم این دارایی‌ها نسبت به خرداد ماه سال گذشته که ۴۵۹ هزار میلیارد تومان بوده، ۱.۵ درصد کاهش یافته است. حجم دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در پایان سال گذشته ۴۶۵ هزار میلیارد تومان بوده که میزان این دارایی‌ها در خرداد ماه سال جاری نسبت به پایان سال گذشته نیز ۲.۷ درصد کاهش داشته است.به این ترتیب، دارایی‌های خارجی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نیز در خرداد ماه سال جاری به ۴۷۱ هزار میلیارد تومان رسیده و با توجه به حجم ۳۵۹ هزار میلیارد تومانی دارایی‌های خارجی این بانک‌ها در سال گذشته، میزان دارایی خارجی آنها ۳۱.۳ درصد رشد کرده است. دارایی‌های خارجی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نیز، در پایان سال گذشته ۴۵۲ هزار میلیارد تومان بوده که اکنون ۴.۴ درصد افزایش یافته است.
