سپرده‌های دیداری بانک‌ها ۲۰۰ هزار میلیارد تومان شد
گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری|
بر اساس آمار بانک مرکزی از ۹ ماهه نخست بخش پولی و بانکی کشور، میزان مانده سپرده‌های بخش غیردولتی در بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی در ماه مذکور در مجموع ۱,۷۱۹ هزار میلیارد تومان است که نسبت به ماه مشابه سال گذشته حدود ۲۲ درصد افزایش داشته است. میزان سپرده‌های بخش غیردولتی در این بانک‌ها و موسسات در آذرماه سال گذشته ۱,۴۱۰ هزار میلیارد تومان و در اسفند سال پیش ۱,۴۸۵ هزار میلیارد تومان بوده است.
به گزارش تعادل، از این میزان بانک‌های تجاری 20.1 درصد معادل 345 هزار میلیارد تومان، بانک‌های تخصصی معادل 10.4 درصد معادل 178 هزار میلیارد تومان و بانک‌های خصوصی یا غیر دولتی معادل 69.5 درصد معادل 1194 هزار میلیارد تومان سپرده جذب کرده‌اند.
سپرده‌های دیداری بانک‌ها
۲۰۰ هزار میلیارد تومان شد
بر اساس این گزارش، از مجموع سپرده‌های بخش غیردولتی نزد بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی، حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان آن مربوط به سپرده‌های دیداری است که رقم این سپرده‌ها نسبت به سال گذشته رشد ۴۳.۷ درصدی داشته است. سهم سپرده دیداری نیز معادل 11.6 درصد کل سپرده‌های مردم در بانک‌ها بوده است و بقیه آن یعنی 88.3 درصد را سپرده غیر‌دیداری شامل سپرده‌های دراز مدت و قرض الحسنه تشکیل داده است. میزان سپرده‌های دیداری بانک‌ها در آذرماه سال گذشته ۱۳۸ هزار میلیارد تومان و در اسفندماه همان سال ۱۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
این نکته نشان می‌دهد که سپرده دیداری در 9 ماه اول سال معادل 50 هزار میلیارد تومان بیشتر شده و رشد 32 درصدی در 9 ماه اول سال 97 و 43 درصدی نسبت به آذر 96 داشته است. حجم پول شامل سپرده دیداری و اسکناس نیز در 9 ماه اول 25 درصد و در یکسال منتهی به آذر 97 معادل 41 درصد رشد کرده که نشان‌دهنده تمایل مردم به نگهداری پول به صورت نقد، سپرده دیداری و اسکناس بوده است. قرض‌الحسنه به میزان 88.8 هزار میلیارد تومان معادل 5.1 درصد کل سپرده‌ها بوده است. سپرده کوتاه‌مدت با رقم 535 هزار میلیارد تومان معادل 31.1 درصد سپرده‌ها و سپرده بلندمدت با 869 هزار میلیارد تومان معادل 50.5 درصد کل سپرده‌ها را به خود اختصاص داده است. و سپرده‌های متفرقه نیز معادل
1.5 درصد کل سپرده‌ها سهم دارد. براین اساس پول اسکناس و سپرده دیداری با رقم 244 هزار میلیارد تومان معادل 13.8 درصد نقدینگی و شبه پول شامل سپرده‌های دراز مدت یعنی کوتاه‌مدت و بلندمدت و قرض الحسنه معادل 1520 هزار میلیارد تومان یا 86.2 درصد نقدینگی سهم داشته است. نقدینگی نیز با رشد 20.1 درصدی در یکسال اخیر و افزایش 234 هزار میلیارد تومانی در نه ماه اول 97 به رقم 1764 هزار میلیارد تومان در آذر ماه 97 رسیده است. بانک‌ها همچنین ۱,۴۰۴ هزار میلیارد تومان سپرده مدت‌دار از بخش غیردولتی جذب کرده‌اند که این رقم در مقایسه با آذرماه سال گذشته که ۱,۱۸۰ هزار میلیارد تومان بوده، رشد حدود ۱۹ درصدی و نسبت به اسفند سال گذشته رشد ۱۳.۸ درصدی داشته است.
رشد ۲۷ درصدی سپرده‌های قرض‌الحسنه
اما بر اساس آمار بانک مرکزی، میزان سپرده‌های قرض‌الحسنه بخش غیردولتی نزد بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی به بیش از ۸۸ هزار میلیارد تومان رسیده و با افزایش ۲۷ درصدی نسبت به آذرماه سال گذشته همراه بوده است.سپرده‌های قرض‌الحسنه در آذرماه سال گذشته حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان و در اسفند همان سال بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومان بوده است.بر اساس این گزارش، رقم سایر سپرده‌های بخش غیردولتی نزد بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نیز در آذرماه سال جاری ۲۶ هزار میلیارد تومان است.
وضعیت کوتاه‌مدت و بلندمدت
از رشد 35 هزار میلیارد تومانی نقدینگی در آذرماه 97 معادل 25 هزار میلیارد تومان جذب سپرده بلندمدت و بقیه جذب سپرده‌های کوتاه‌مدت شده است که نشان‌دهنده اثر فوری سیاست‌های کنترل نرخ ارز و سکه روی افزایش سپرده بلندمدت است. سپرده بلندمدت از اسفند 96 تا آبان ماه 97 تنها 3 هزار میلیارد تومان رشد کرده بود اما در آذر 97 متاثر از سیاست‌های بانک مرکزی در کنترل بازار ارز و طلا و سکه، و کاهش نرخ دلار و سکه در آّبان و آذر، تمایل مردم به سپرده بلندمدت افزایش یافت و سپرده بلندمدت در آذر ماه معادل 25 هزارمیلیارد تومان بیشتر شده است.
سپرده بلندمدت از اسفند 96 تا آبان ماه 97 تنها
3 هزار میلیارد تومان رشد کرده بود اما در آذر 97 متاثر از سیاست‌های بانک مرکزی در کنترل بازار ارز و طلا و سکه، و کاهش نرخ دلار و سکه در آّبان و آذر، تمایل مردم به سپرده بلندمدت افزایش یافت و سپرده بلندمدت در آذر ماه معادل 25 هزارمیلیارد تومان بیشتر شده است.
به دنبال اجرای سیاست‌های بانک مرکزی از مرداد 97 که با کاهش سقف تراکنش بانکی، جمع‌آوری چک‌های رمزدار در گردش در بازار، ساماندهی صرافی‌ها و... نرخ دلار در آبان و آذر به ترتیب 6.9- و 19.5- درصد، نرخ سکه 2.7- و 15.3- درصد، نرخ یورو 7.6- و 18.7- درصد، کاهش یافت، موجب شد که عده‌ای از صاحبان نقدینگی، پول خود را به سپرده بلندمدت تبدیل کنند و در نتیجه روند هشت ماه اول که با بی‌میلی مردم نسبت به رشد سپرده بلندمدت مواجه شده بود و مردم پول و رشد نقدینگی جدید را در حساب کوتاه‌مدت، دیداری و به صورت اسکناس نگهداری می‌کردند، در آذر ماه تصمیم گرفتند که حدود 25 هزار میلیارد تومان از نقدینگی جدید را به سپرده بلندمدت تبدیل کنند زیرا وضعیت بازار سکه و ارز نزولی شده بود و تمایل کمتری نسبت به نگهداری پول به صورت کوتاه‌مدت وحساب جاری وجود داشت. تا آبان ماه 97، از مبلغ 195 هزار میلیارد تومان افزایش نقدینگی در هشت ماه اول سال 97، به میزان 48 هزار میلیارد تومان جذب سپرده دیداری، 129 هزار میلیارد تومان جذب سپرده کوتاه‌مدت، 8 هزار میلیارد تومان جذب سپرده قرض الحسنه، نزدیک به
2 هزار میلیارد تومان تبدیل به اسکناس در دست مردم شده و تنها 3 هزار میلیارد تومان جذب سپرده بلندمدت شده که نشان می‌دهد 92 درصد یا به عبارتی تقریبا تمام افزایش نقدینگی 195 هزار میلیارد تومانی سال 97 تبدیل به پول داغ شده که می‌تواند باعث رشد انواع تقاضا و مبادله در بازار شود. اما در آذرماه از مبلغ 234 هزار میلیارد تومان افزایش نقدینگی در 9 ماه اول سال 97، به میزان 48 هزار میلیارد تومان جذب سپرده دیداری، 141 هزار میلیارد تومان جذب سپرده کوتاه‌مدت، 8 هزار میلیارد تومان جذب سپرده قرض الحسنه، 1230 میلیارد تومان به صورت اسکناس در دست مردم و 28 هزار میلیارد تومان جذب سپرده بلندمدت شده است.
به عبارت دیگر، از رشد 35 هزار میلیارد تومانی نقدینگی در آذرماه 97 معادل 25 هزار میلیارد تومان جذب سپرده بلندمدت و بقیه جذب سپرده‌های کوتاه‌مدت شده است که نشان‌دهنده اثر فوری سیاست‌های کنترل نرخ ارز و سکه روی افزایش سپرده بلندمدت است
از سوی دیگر، حجم نقدینگی در آذر ماه 97 بیش از هزار و 764 هزار میلیارد تومان اعلام شد نسبت به اسفندماه سال گذشته 15.3 درصد و نسبت به مدت مشابه سال قبل 22.1 درصد افزایش نشان می‌دهد. حجم پول شامل اسکناس و سپرده دیداری در این دوره ۲۴۴ هزار میلیارد با 25.7 درصد افزایش نسبت به اسفند ماه سال قبل بوده و حجم شبه پول شامل سپرده‌های کوتاه‌مدت، بلندمدت و قرض الحسنه نیز با 13.8 درصد رشد در نه ماه اول سال 97، معادل 1520 هزار میلیارد تومان است.
نکته قابل توجه این است که ترکیب سپرده‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت بانک‌ها که متاثر از نوسانات نرخ ارز و طلا در یک سال اخیر، افزایش قیمت کالاها و مسکن، خودرو، و سایر کالاها، کاهش نرخ سود سپرده بلندمدت به 15 درصد، وسایر عوامل بوده، در 9 ماه اخیر با تحولات قابل توجهی مواجه شده است. آمارها نشان می‌دهد، که سپرده کوتاه‌مدت و در حال گردش در دست مردم از طریق کارت‌های بانکی با رشد
36 درصدی در نه ماه همراه بوده و از 393 هزار میلیارد تومان در اسفند 96 به 535هزار میلیارد تومان در آذر 97 رسیده و 141 هزار میلیارد تومان بیشتر شده است.
این در حالی است که سپرده بلندمدت تنها 28 هزار میلیارد تومان در این 9 ماه بیشتر شده و از 840 هزار میلیارد تومان در اسفند 96 به 869 هزار میلیارد تومان در آذر 97 رسیده و 3.4 درصد رشد داشته که البته نشان می‌دهد در آذر ماه رشد قابل توجهی نسبت به ماه‌های دیگر سال داشته است.. زیرا سپرده بلندمدت از اسفند 96 تا آبان ماه تنها 3 هزار میلیارد تومان رشد کرده بود اما در آذر 97 به خاطر کاهش نرخ دلار و سکه در آّبان و آذر متاثر از سیاست‌های بانک مرکزی در کنترل بازار ارز و طلا و سکه، سپرده بلندمدت معادل 25 هزارمیلیارد تومان بیشتر شده است.
سپرده دیداری نیز با رشد 32 درصدی در 9 ماه اخیر از
150 هزار میلیارد تومان در اسفند 96 به 199 هزار میلیارد تومان در آذر 97 رسیده و 48 هزار میلیارد تومان بیشتر شده است و بعد از سپرده کوتاه‌مدت، بالاترین رشد سپرده‌ها را در یکسال اخیر و 9 ماه اخیر نشان می‌دهد.
میزان سپرده قرض الحسنه نیز در این 9ماه از 80 هزار میلیارد تومان در اسفند به 88 هزار میلیارد تومان در آذر 97 رسیده و بیش از 10 درصد رشد کرده است.
به عبارت دیگر، در حالی که انتظار می‌رود بخش عمده افزایش نقدینگی جذب سپرده بلندمدت شود اما از 234 هزار میلیارد تومان حدود 12 درصد جذب سپرده بلندمدت و 4 درصد جذب قرض الحسنه شده و بیش از
84 درصد جذب اسکناس، سپرده دیداری و کوتاه‌مدت شده که این میزان پول و نقدینگی که به پول داغ مشهور است می‌تواند به سرعت وارد بازار کالا شده و نوسان‌های مختلفی را ایجاد کند. این نوع تغییرات نشان می‌دهد که تمایل مردم به نگهداری پول به صورت کوتاه‌مدت و سپرده دیداری و اسکناس و چک افزایش یافته تا هر زمان که تشخیص دادند برای خرید کالا، مایحتاج، خرید ارز، سکه، خودرو، مسکن، زمین و... وارد بازارها شوند و همین موضوع عامل نوسان و رشد قیمت‌ها در چند ماه اخیر شده است. سهم سپرده بلندمدت از کل نقدینگی به 49 درصد، کوتاه‌مدت 30 درصد و سپرده دیداری 11.2 درصد نقدینگی است
