گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری |
همانطور که انتظار می‌رفت به دنبال فرصت چهارماهه گروه اقدام مالی FATF به ایران برای تصویب لوایح چهارگانه از جمله دو کنوانسیون باقی مانده پالرمو و CFT، نرخ ارز در صرافی‌های مجاز و بانکی، سامانه سنا کاهش یافت و روز شنبه 4 اسفند 97، نرخ لحظه‌ای دلار در سامانه سنا به 12500 تومان، نرخ یورو به 14800 تومان کاهش یافت. این در حالی است که میانگین نرخ‌های ارز سامانه سنا برای روز پنج شنبه 2 اسفند 97، برای دلار 13313، برای یورو 15250، درهم 36490، یوآن 2045، پوند 17041 و لیر ترکیه 2645 تومان بوده است.
به گزارش «تعادل»، مقایسه آمار معاملات سنا نشان می‌دهد که نرخ دلار در روز شنبه نسبت به پنج شنبه معادل 813 تومان و نرخ یورو معادل 450 تومان کاهش داشته است. در صرافی‌های ملی و بانکی نیز روز شنبه نرخ فروش دلار12500 و نرخ خرید دلار 12400، نرخ فروش یورو 14800 و نرخ خرید یورو 14700 تومان اعلام شده است و نرخ دلار در صرافی‌ها 500 تومان کاهش داشته است.
از سوی دیگر، در بازار طلا و ارز آزاد، نرخ‌ها افزایش یافته و در شرایطی که نرخ دلار نقدی در بازار آزاد به 13500 تومان، درهم 3670 تومان، و نرخ اونس جهانی طلا به 1327 دلار رسیده، نرخ هر گرم 18 عیار معادل 434 هزار تومان، مظنه مثقال 17 عیار 1 میلیون و 882 هزار، سکه طرح جدید 4 میلیون و 725 هزار تومان، نیم سکه 2 میلیون و 600 هزار تومان، ربع سکه 1 میلیون و 680 هزار تومان و سکه گرمی 830 هزار تومان اعلام شده است.
نرخ‌های رسمی ارز نیز نشان می‌دهد که بانک مرکزی نرخ ۴۷ ارز را اعلام کرده که طی آن نرخ ۱۵ ارز مانند پوند نسبت به روز پنجشنبه افزایش و قیمت ۱۹ واحد پولی دیگر کاهش یافت. نرخ ۱۳ ارز دیگر از جمله دلار نیز ثابت بود. هر دلار امریکا برای روز «شنبه چهارم اسفند ماه ۹۷» بدون تغییر نسبت به روز پنجشنبه ۴۲ هزار ریال قیمت خورد. همچنین هر پوند انگلیس با ۲۶ ریال افزایش ۵۴ هزار و ۸۱۵ ریال و هر یورو نیز با ۴۵ ریال کاهش ۴۷ هزار و ۶۲۲ ریال ارزش‌گذاری شد.
در صرافی‌های منطقه نیز در استانبول و سلیمانیه و هرات دلار 13250 تومان معامله شد که نشان‌دهنده اثر رشد تقاضا به خاطر آزادسازی واردات از سوی مرزنشینان و ملوانانی است که نسبت به این موضوع، رییس کل بانک مرکزی انتقاد کرده و یکی از عوامل عمده رشد نرخ ارز در هفته‌های اخیر را آزادسازی واردات کالا از سوی مرزنشینان ارزیابی کرده است.
کاهش ۵۰۰ تومانی نرخ دلار
قیمت دلار در صرافی‌های مجاز، روز (چهارم اسفند) حدود ۵۰۰ تومان نسبت به روز پنجشنبه کاهش یافت. نرخ ارز در هفته گذشته با افزایش همراه بود و نرخ فروش دلار روز پنجشنبه (دوم اسفند) در صرافی‌های مجاز به ۱۲ هزار و ۹۷۰ تومان رسید، اما در نخستین روز از هفته جاری، دلار با کاهش حدود ۵۰۰ تومانی نسبت به پنجشنبه در این صرافی‌ها ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته می‌شود. صرافی‌ها همچنین نرخ خرید دلار را ۱۲ هزار و ۴۰۰ تومان اعلام کرده‌اند. بر اساس اعلام این صرافی‌ها، قیمت فروش یورو نیز امروز ۱۴ هزار و ۸۰۰ تومان و قیمت خرید آن ۱۴ هزار و ۷۰۰ تومان است.
بانک‌ها هر دلار امریکا را به قیمت ۱۲ هزار و ۱۳۹تومان و هر یورو را ۱۳ هزار و ۷۶۵ تومان از متقاضیان می‌خرند. این در حالی است که نرخ خرید دلار و یورو در روز چهارشنبه هفته گذشته به ترتیب ۱۲ هزار و ۹۸۶ تومان و ۱۴ هزار و ۳۱۲تومان بوده است که حاکی از کاهش قیمت خرید ارز در بانک‌هاست. بانک‌ها هر پوند انگلیس را ۱۵ هزار و ۸۵۳ تومان خریداری می‌کنند.
شعب ارزی بانک‌های عامل همچنین در صورت تکمیل بودن مدارک مسافران تا سقف ۵۰۰ یورو برای کشورهای همسایه و مشترک‌المنافع و تا سقف ۱۰۰۰ یورو برای سایر کشورها به مردم می‌فروشند که قیمت فروش این ارز نیز امروز از سوی بانک‌ها ۱۴ هزار و ۴۵۷ تومان بدون کارمزد اعلام شده و با احتساب کارمزد بانک مرکزی و بانک عامل این رقم به حدود ۱۴ هزار و ۸۰۰ تومان می‌رسد.
برخی فعالان بازار طلا معتقدند که دلیل عمده افزایش نرخ طلا، احتمال افزایش بیشتر نرخ اونس جهانی طلا، نزدیک شدن به بازار شب عید نوروز، احتمال مخالفت با تصویب کنوانسیون پالرمو و CFT، آزادسازی واردات برخی کالاها از طریق مرزنشینان و رشد تقاضا در صرافی‌های هرات و سلیمانیه اعلام شده و اگرچه مهلت چهارماهه FATF، می‌تواند به ثبات بازار و کاهش نرخ‌ها در سامانه سنا و صرافی‌ها کمک کند، اما در عین حال میزان تقاضا در این ماه از سال نسبت به ماه‌های دیگر بیشتر است و طبیعی است که می‌تواند روی رشد نرخ‌ها اثرگذار باشد.
برخی کارشناسان نیز می‌گویند که بازار سکه و ارز بعد از تجربه 5 ماه اول سال و چند برابر شدن نرخ‌ها، در ماه‌های شهریور تا بهمن 97 تحت تاثیر سیاست‌های بانک مرکزی و ستاد هماهنگی اقتصادی سران قوا، روندی با ثبات و آرام داشته است، در هفته‌های اخیر و به دنبال تاخیر در تصویب لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام، بار دیگر روند افزایشی به خود گرفته بود و تا ظهر روز پنج شنبه نرخ دلار به 13500 تومان و سکه تا 4 میلیون و 600 هزار تومان رسید. اما با اعلام خبر فرصت دوباره گروه اقدام مالی FATF به ایران برای چهارماه، از عصر پنج شنبه، نرخ دلار روبه کاهش گذاشت و دلار تا 13170 تومان کاهش یافت و در صرافی‌های مجاز و بانکی نیز زیر 13 هزار تومان ثبت شد و روز شنبه نیز این روند کاهشی ادامه یافت تا جایی که نرخ دلار در سامانه سنا به 12500 تومان رسیده است.
FATF تعلیق اقدامات تقابلی علیه ایران را تا ژوئن ۲۰۱۹ تمدید کرده و ضمن استقبال از پیشرفت به عمل آمده در زمینه اقدامات ایران، در جلسه خود تصمیم به ادامه تعلیق اقدامات تقابلی علیه ایران گرفت. به این ترتیب ایران تا تیرماه 1398 فرصت دارد لوایح چهارگانه FATF را تصویب کند و کنوانسیون‌های پالرمو و مبارزه با جرایم سازمان‌یافته، مبارزه با تامین مالی تروریسم، مقابله با پولشویی را اجرا کند. گروه ویژه اقدام مالی اعلام کرد که انتظار دارد که ایران برای اطمینان از تکمیل و اجرای اصلاحات لازم AML/CFT به سرعت در مسیر اصلاح پیش رود.
براین اساس در صورتی که ضمن اجرای اقدامات چند ماه اخیر بانک مرکزی، شاهد پیگیری جدی در تصویب دو کنوانسیون باقی مانده پالرمو و CFT، باشیم می‌توان انتظار داشت که با عبور از رشد تقاضای بازار شب عید، به تدریج شاهد ثبات نرخ‌ها بعد از تعطیلات عید نوروز باشیم . همانطور که پیش‌بینی می‌شد، با کاهش نرخ دلار در روزهای پنجشنبه و جمعه و همچنین کاهش نرخ اونس جهانی طلا از 1347 دلار به 1324 دلار در روز پنجشنبه، روز شنبه بازار ارز و طلا با روند کاهشی همراه شد و اثر فرصت دوباره FATF و کاهش اونس جهانی روی طلا و ارز را شاهد هستیم. براین اساس برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که نرخ دلار در محدوده کانال 13 هزار تومان و نرخ سکه در محدوده کانال 4 میلیون تومان باقی بماند.
مقایسه نرخ‌های ارز در روز شنبه با پنج شنبه نشان می‌دهد که در آخرین روز هفته گذشته، یورو با افزایش ۲۲۰ تومان، به کانال ۱۵ هزار تومان وارد شد تا نرخ ۱۵ هزار و 150 تومانی روی تابلوی صرافی‌های بانکی برای این ارز ثبت شود اما دلار در صرافی‌های ملی و مجاز بانکی دلار 12970 تومان معامله شد.
براساس قیمت‌های روز پنج شنبه نرخ اونس جهانی به 1347 دلار و نرخ دلار آزاد نقدی با قیمت 13500 تومان رسید و پس از آن تا 13170 تومان کاهش یافت. سامانه سنا نیز نرخ میانگین معاملات ارز را برای دلار 13 هزار و 295 تومان، یورو 15 هزار و 125 تومان، درهم 3 هزار و 624 تومان و پوند 16 هزار و 925 تومان، یوآن 3624 تومان، لیرترکیه 2612 تومان اعلام کرد. روز جمعه نیز نرخ اونس جهانی 1324 دلار و نرخ دلار نقدی آزاد 13170 تومان اعلام شده که نشان‌دهنده روند کاهشی نرخ طلا و سکه بود
همچنین روز پنجشنبه دوم اسفند قیمت سکه طرح جدید بهار آزادی در بازار آزاد تهران بین 4 میلیون و 600 هزار، طرح قدیم ۴ میلیون و ۴۵۸ هزار تومان، نیم سکه ۲ میلیون و ۵۳۵ هزار تومان، ربع سکه ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۸۱۵ هزار تومان معامله شد. هر اونس طلا نیز در بازارهای جهانی ۱347 دلار و ۲۶ سنت و هر گرم طلای ۱۸ عیار ۴۲۵ هزار و ۸۳۰تومان شد.
مقایسه این نرخ‌ها نشان می‌دهد که اگرچه نرخ ارز در روز شنبه نسبت به پنجشنبه کاهش یافته، اما از سوی دیگر، نرخ طلا به خاطر نرخ دلار آزاد نقدی 13500 تومانی و افزایش تقاضا برای طلا، قیمت سکه‌ها افزایش داشته است.
مصوبه «مابه‌التفاوت ارزی » اصلاح شد
همچنین دولت مصوبه‌ای جدید درباره واریز مابه‌التفاوت ریالی نرخ ارز را اعلام کرد که بر اساس آن عبارت “نرخ ارز در روز بازپرداخت مابه‌التفاوت/ روز ترخیص کالا “ به عبارت “نرخ مبادلهای زمان ترخیص “ اصلاح شد.
به گزارش ایسنا، بر اساس مصوبه‌ای که گمرک ایران منتشر کرده است، هیات وزیران مصوبه قبلی خود را درباره واریز مابه‌التفاوت ریالی نرخ ارز دریافتی با نرخ ارز در روز بازپرداخت برای تمامی واردکنندگان کالا با نرخ ارز مرجع را اصلاح کرد. بر این اساس در بند (۱)، عبارت “نرخ ارز در روز باز پرداخت مابه‌التفاوت / روز ترخیص کالا “ به عبارت “نرخ مبادلهای زمان ترخیص “ اصلاح می‌شود.
این مصوبه البته تبصره‌ای هم دارد که بر اساس آن واحدهای تولیدی که رأسا نسبت به واردات ماشین‌آلات و تجهیزات خطوط تولید و استفاده از ارز مرجع اقدام و آن را به فروش نرسانده باشند با تأیید کارگروهی متشکل از نمایندگان تام‌الاختیار سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان (به عنوان رییس کارگروه)، وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارتخانه‌های تولیدی ذیربط، از شمول این مصوبه مستثنی می‌شوند.
ارز مبادلهای ارزی است که از طرف دولت و در مکانی به نام مرکز مبادلات ارزی ارایه می‌شود. ارز مبادلهای در مقابل مفهوم ارز آزاد قرار دارد که قیمت آن در بازار آزاد و با توجه شرایط اقتصادی و عرضه و تقاضا در بازار ارز تعیین می‌شود. تا پیش از اصلاح این مصوبه ارز مبادلهای تنها به گروه محدودی از کالاها تعلق می‌گرفت.
ارز آزاد توسط صرافی‌ها و دلالان ارز عرضه می‌شود و تهیه آن برای انجام واردات باعث افزایش تقاضا در بازار ارز و در نتیجه افزایش احتمالی قیمت آن می‌شود.به نظر می‌رسد این مصوبه نیز به خاطر حساسیت بانک مرکزی برای کنترل تقاضا در بازار آزاد صورت گرفته باشد، مخصوصاً که در روزهای گذشته شاهد افزایش قیمتی کاملاً محسوس در بازار ارز بوده‌ایم.
