گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری |
دولت، بانک‌ها و نهادها و سازمان‌های اقتصادی، در سال‌های اخیر در راستای گشایش بیشتر در فعالیت‌های اقتصادی و اشتغالزا به ویژه در مناطق روستایی و کم برخوردار، جلوگیری از مهاجرت و خالی شدن روستاها، توسعه پایدار و ایجاد اشتغال موثر، طرح اشتغال پایدار روستایی و پرداخت تسهیلات با مشارکت بانک‌ها، معاونت توسعه روستایی رییس‌جمهور، وزارت کار، تعاون ورفاه اجتماعی، بنیاد برکت و... را به اجرا گذاشته و مصوبه‌هایی برای سرعت دهی در پرداخت تسهیلات نیز ابلاغ کرده، اما عملکرد بانک‌ها و مشارکت آنها در این خصوص متفاوت بوده و در عین حال که برخی بانک‌ها تسهیلات و همکاری مناسبی در توزیع اعتبارات داشته‌اند اما در عین حال برخی بانک‌ها با سخت‌گیری‌های مختلف، موانعی ایجاد کرده و سرعت کافی در ارایه تسهیلات نداشته‌اند. به گزارش تعادل، گزارش عملکرد بانک‌های مختلف نشان می‌دهد که علاوه بر اعتبارات مصوب دولت، خود بانک‌ها نیز بطور مستقل و یا با مشارکت دولت، بنیادها و نهادها، و... در این زمینه منابع و اعتبارات مختلفی را در نظر گرفته‌اند و از جمله می‌توان به مشارکت بانک پارسیان، بانک سینا، معاونت توسعه روستایی و بنیاد برکت اشاره کرد که برای کاهش نرخ سود تسهیلات اشتغال روستایی با نرخ 8 درصد، به میزان 10 درصد از سود تسهیلات با مشارکت معاونت توسعه روستایی و بنیاد برکت تامین شده و تسهیلات اشتغال روستایی در استان‌های مختلف از جمله استان‌های محروم کشور مانند سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان، هرمزگان، خوزستان، چهارمحال بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و... پرداخت شده است.
اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور در مورد اهمیت توسعه و تسهیلات اشتغال روستایی گفت: توسعه پایدار و متوازن زمانی محقق می‌شود که توسعه روستایی در آن نقش اساسی داشته باشد و توسعه روستایی وقتی محقق می‌شود که روستاییان نه تنها از زیرساخت‌ها و امکاناتی نظیر آب، برق و مدرسه برخوردار باشند بلکه بتوانند از همه برکات و آثار توسعه نیز بهره مند شوند. لازم است ساز و کاری طراحی شود که هیچکس در روستاها و مناطق محروم کشور احساس نکند که نقش و سهم او در توسعه کشور کمتر از دیگر نقاط کشور است.در این طرح علاوه بر حمایت از طرح‌های خویش فرما و اشتغال زایی خانگی، تلاش شده تا توسعه منطقه‌ای و ملی نیز مورد توجه باشد و نوعی اشتغال پایدار و موثر ایجاد کند.
ابلاغ دستورالعمل وام اشتغال روستایی
در دی 96
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ضمن ابلاغ قانون مربوط به اشتغال روستایی وعشایری به استانداران ۱۱ درخواست برای اجرای این قانون مطرح کرد.
دستورالعمل آیین نامه پرداخت وام اشتغال روستایی با هدف کاهش بیکاری و رونق اشتغال برای اجرا در مناطق روستایی، عشایر و شهرهای کمتر از ۱۰ هزار نفر از سوی علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دی ماه 96 تحت عنوان «دستورالعمل آیین نامه اجرایی قانون حمایت از توسعه ایجاد اشتغال پایدار مناطق روستایی و عشایری با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی» به استانداران سراسر کشور ابلاغ شد.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور، جهاد کشاورزی، صنعت معدن و تجارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان امور عشایر ایران و معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور، سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، بانک‌های کشاورزی، پست بانک، توسعه تعاون، صندوق کارآفرینی امید و صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی در این طرح مشارکت داشته‌اند.
بر اساس این طرح مقرر شد معادل ریالی 1.5 میلیارد دلار (حدود 6هزار میلیارد تومان) از محل صندوق توسعه ملی نزد موسسات عامل (بانک‌های کشاورزی، پست بانک، توسعه تعاون، صندوق کارآفرینی امید و صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی) سپرده گذاری شود و با تلفیق منابع هر موسسه برابر با سهم صندوق توسعه ملی به متقاضیان پرداخت شود.در راستای اجرای این طرح، مجموع منابع صندوق توسعه ملی با تلفیق منابع هر یک از موسسات مذکور حدود 12هزار میلیارد تومان برای پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی اختصاص می‌یابد. حدود 6هزار میلیارد تومان از این منابع به حساب بانک‌ها پرداخت شد و بانک‌های عامل در راستای ضوابط مشخص خود بخشی از آن را واریز کردند و مطابق اظهارات برخی از مسوولان وزارت کار 50 درصد فاز اول یعنی 6هزار میلیارد تومان در مرحله اول واریز و این وزارتخانه به‌دنبال 6هزار میلیارد تومان در فاز دوم است.
نرخ سود 8،6،4 و 10 درصدی
نرخ سود تسهیلات اشتغال روستایی نرخ‌های متعدد 4، 8،6 و 10 درصدی را شامل می‌شود و بسته به نوع طرح و میزان یارانه سود تامین شده از سوی دولت و نهادهای مختلف و بانک‌ها، نرخ‌ها متفاوت بوده است.
موضوع این دستورالعمل با نرخ ۱۰ درصدی برای سرمایه در گردش واحدهای تولیدی مستقر در نواحی صنعتی روستایی و شهرهای با جمعیت زیر ده هزار نفر قابل اعطا است. برای سایر طرح‌ها، تسهیلات موصوف با نرخ ۴ درصد به مناطق روستایی مرزی و عشایری مرزی و ۶ درصد به روستاهای غیر مرزی و عشایری غیر مرزی به متقاضی پرداخت می‌شود. برای بانک پارسیان که با مشارکت بنیاد برکت تسهیلات پرداخت کرده نیز نرخ تسهیلات 8 درصدی اعلام شده است.
وثایق دریافت تسهیلات نیز شامل وثیقه قابل ترهین براساس قوانین ثبت اسناد و تضامین قابل اخذ از متقاضی، سند منازل مسکونی روستایی؛ سند زمین کشاورزی؛ سند واحدهای دامپروری و تجاری در روستاها و نواحی صنعتی؛ سفته؛ ضمانتنامه‌های بانک‌ها، صندوق‌ها و یا بیمه ها؛ اسناد مالکیت محل اجرای طرح؛ اسناد ماشین آلات طرح؛ سایر وثایق قابل ارایه به موسسه عامل است و دوره استفاده از تسهیلات مربوطه مشارکت مدنی حداکثر دوسال با دوره تنفسی حداکثر تا یک سال، دوره فروش اقساطی حداکثر شش سال و مجموع دوره تأمین مالی تسهیلات سرمایه در گردش برای حداکثر ۱۸ ماه، اعلام شده است. وجه التزام یا جریمه دیرکرد اقساط تسهیلات نیز تا نرخ موثر ۲۰ درصد اعلام شده است. اواخر آذر ماه 96 در فاز نخست ۲ هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان از کل ۱.۵ میلیارد دلار منابع صندوق توسعه ملی به موسسات عامل تخصیص یافت. با توجه به اینکه هر یک از چهار موسسه عامل مکلف هستند برابر با سهم صندوق توسعه از منابع خود نیز اختصاص یابند، بنابراین در مرحله اول مجموعا ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای اجرای این طرح تخصیص یافت تا پس از تهیه شیوه‌نامه‌های اجرایی در استان‌ها فرآیند پرداخت آغاز شود.
تسهیلات اشتغالزایی روستایی توسط بانک‌ها
در کنار اجرای طرح اشتغال روستایی که توسط بانک‌های کشاورزی، پست بانک، توسعه تعاون، صندوق کارآفرینی امید و صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی، سپرده گذاری با تلفیق منابع هر موسسه برابر با سهم صندوق توسعه ملی در دستور کار قرار گرفته، سایر بانک‌ها از جمله بانک پارسیان و بانک سینا، نیز در راستای مسوولیت اجتماعی خود به این مهم توجه کرده‌اند وتسهیلات اشتغال زایی روستایی با استفاده از منابع داخلی خود را در دستور کار قرار داده‌اند و علاوه بر طرح 1.5 میلیارد دلاری که با مشارکت صندوق توسعه ملی، منابع داخلی بانک‌ها، معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم دولت در دستور کار است، برخی بانک‌ها نیز با مشارکت دولت و سایر نهادها از جمله بنیاد برکت، به موضوعات اقتصاد مقاومتی، حوزه کشاورزی در روستاها، کشاورزان و دامداران توجه داشته و از جمله می‌توان به مشارکت بانک پارسیان و بنیاد برکت و معاونت توسعه روستایی ریاست‌جمهوری برای تامین مالی طرح‌هایی اشاره کرد که منجر به اشتغالزایی روستایی با نرخی پایین‌تر از نرخ مصوب شورای پول و اعتباربا نرخ 8 درصد شده است. سید ابوالفضل رضوی، معاون توسعه روستایی ریاست‌جمهوری در این زمینه گفت: بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام(ره) با معاونت توسعه روستایی وهمکاری بانک پارسیان توافق‌نامه‌ای امضا کردند که به موجب این تفاهم‌نامه مقرر شد 300 میلیارد تومان تسهیلات ازطریق عاملیت بانک پارسیان با کارمزد 8 درصد پرداخت شود که از این میزان 5 درصد نرخ را ستاد اجرایی فرمان امام (ره) متقبل شد و مابقی را دولت به عهده گرفته است . ازکل مبلغ اختصاص یافته به طرح‌های روستایی، برای هر استان 10 میلیارد تومان درنظرگرفته شده که قرار است برای پروژه‌های اشتغال پایدار هزینه شود تا بتوان برای اشتغالزایی و رونق تولیدات داخلی استفاده کنند.
عملکرد بانک از ابتدای اجرای طرح تا پایان مهرماه بدین نحو بوده است که از 1272 طرح دریافتی، به مبلغ 8 هزار و 235میلیاردریال، 133 طرح به مبلغ 608 میلیارد ریال مصوب و پرداخت‌های آن از این محل صورت گرفت. همچنین طرح مذکور برای یک دوره یک ساله دیگر نیز تمدید شد که درحال اجرا است. ما به التفاوت سود 10 درصدی نیز، توسط بنیاد برکت و معاونت توسعه روستایی پرداخت خواهد شد که با پیگیری مدیرعامل بانک، 200 میلیارد ریال در ابتدای طرح به حسابهای بانک واریز شد تا نرخ مورد نظر بانک تامین شود.مشارکت بانک در اجرای این طرح در هر استان 10 میلیارد تومان پیش بینی شد، با این حال در بعضی استان‌ها مثل کرمان، هرمزگان و خراسان جنوبی برای مناطق خاص مبالغ بیشتری اختصاص یافته و در برخی استان‌ها، از جمله در سیستان و بلوچستان، بیشترین تسهیلات را نسبت به سایر بانک‌ها پرداخت کرده است.
عالیه خواجوی، مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری خراسان جنوبی با اشاره به همکاری بانک‌ها در پرداخت تسهیلات اشتغالزایی روستایی، گفت: از محل تفاهم نامه منعقد شده بین معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست‌جمهوری با بانک‌های عامل از جمله بانک پارسیان؛ 51 میلیارد تومان تسهیلات اشتغالزایی به روستاییان پرداخت شده است. درسال جاری 154 میلیارد تومان تسهیلات به روستاییان خراسان جنوبی پرداخت شد و از این مبلغ 103 میلیارد تومان از محل تسهیلات اشتغال پایدار روستایی و عشایری با پیش بینی ایجاد سه هزار فرصت شغلی پرداخت شده است. از این محل 87 میلیارد تومان تسهیلات به استان اختصاص یافته که بقیه تسهیلات در حال پرداخت است. بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته مقرر شد 650 میلیارد تومان تسهیلات اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری در 2 مرحله به استان سیستان و بلوچستان، اختصاص یابد که در مرحله نخست آن 485 میلیارد تومان تخصیص یافته است.
