مقابله بانک مرکزی با پرداخت ریالی برای صادرات کالای ایرانی ثبت نام ۷۸هزار زائر برای دریافت دینار
گروه بانک و بیمه|
با وجود مشکلاتی که در پرداخت دینار به زائران در خاک عراق پیش آمده و باد و باران و همچنین در اختیار قرار ندادن امکانات پرداخت ارز در خاک عراق باعث کاهش تعداد مراکز پرداخت ارز، تاخیر در پرداخت‌ها و همچنین صف‌های طولانی زائران در مقابل تعدادی از این مراکز شده، و با تعطیل شدن برخی از 51 مرکز مورد نظر، تعدادی دیگر از مراکز با ازدحام جمعیت و صف‌های طولانی و ساعت‌ها معطلی زائران مواجه شده‌اند. اما با این حال گفته می‌شود که تا ساعت ۱۱ روز سه شنبه 1 آبان 97 بیش از ۷۷ هزار و ۸۰۰ نفر برای دریافت دینار عراق ثبت نام و از طریق اعلام شده اقدام کرده‌اند که البته در مقایسه با جمعیت بزرگ زائران، محدود بوده است.
به گزارش تعادل، تا ساعت ۱۱ بیش از ۵۰۰ نفر با مراجعه به باجه‌ها در شهر کاظمین و ۵ هزار و ۷۰۰ نفر بعد از خروج از مرزهای کشور، دینار عراق خود را دریافت کرده‌اند و با توجه به نزدیک شدن به آغاز راهپیمایی عظیم اربعین، ۲ روز آینده روزهای شلوغ کاری برای خرید دینار و پرداخت آن است. برخی فعالان ارزی و کارشناسان معتقدند که پرداخت ارز یا باید در خاک ایران انجام می‌شد و زائران دینار تحویل گرفته و وارد خاک عراق می‌شدند یا به اندازه کافی باید در خاک عراق امکانات و باجه در نظر گرفته می‌شد و از امکانات ایجاد باجه مطمئن می‌شدند و همچنین بانک مرکزی و ستادهای مرتبط با این موضوع باید سریعتر این کار را انجام می‌دادند و از مدت‌ها قبل موضوع پرداخت دینار در دستور کار قرار می‌گرفت. اما حوادث غیر قابل پیش بینی مانند باد و باران و عدم در اختیار قرار دادن باجه وامکانات وبه خصوص صدور دیرهنگام مجوز پرداخت دینار که روز شنبه صادر شده است باعث تاخیر، ازدحام زائران و مشکلات مختلف شده است. این در حالی است که اگر از هفته‌های گذشته این مجوز صادر می‌شد و زائران بلافاصله در مرز عراق یا شهرهای مسیر تردد می‌توانستند دینار تهیه کنند یا مراکز مراجعه جمعیت بیشتر می‌شد، مشکلات موجود کاهش می‌یافت.
مسعود خاتونی معاون فناوری بانک ملی درباره آخرین شرایط ثبت نام برای دریافت دینار عراق برای زائرین اربعین حسینی گفت: از تعداد ۷۷ هزار و ۸۰۰ نفر ثبت نام‌کننده برای خرید دینار، ۹۰ درصد ارز ۱۰۰ هزار دیناری و ۱۰ درصد ۵۰ هزار دیناری خریداری کرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد که مسیر اعلام شده برای دریافت ارز اربعین از ساعت ۵ صبح روز گذشته نهایی شد و زائرین در زمان ثبت نام برای خرید دینار عراق، محل دریافت ارز خود را نیز تعیین می‌کنند.در سامانه‌ای که برای خرید ارز اعلام شده، زائرین تعیین می‌کنند که از کدام مرز و چه زمانی وارد کشور عراق می‌شوند و ما براساس پراکندگی اعلام شده از سوی ستاد اربعین اقدام به تعیین ایستگاه‌های کاری کرده‌ایم.وی اعلام کرد که حدود ۲۵۰ باجه خدماتی در ۵۱ نقطه عراق آماده شده که این نقاط بیشتر در شهرهای مهران، شلمچه در ایران و کاظمین و بغداد در عراق هستند. خاتونی با بیان اینکه این نقاط براساس اطلاعات راهپیمایی عظیم اربعین در سال گذشته تعیین شده‌اند، اظهار داشت: مابقی نقاطی که برای خدمات رسانی به زائرین تعیین کرده‌ایم در شهرهای کربلا و مرز چذابه هستند؛ علت این امر نیز آن است که کمترین خروجی از کشور برای اربعین از مرز چذابه صورت می‌گیرد و همچنین بیشتر افراد قبل از ورود به کربلا، می‌خواهند دینار خود را دریافت کنند. وی با قدردانی از تمهیدات اندیشیده شده از سوی بانک مرکزی تاکید کرد که زائرین به هیچ عنوان نباید نگران تامین اسکناس دینار خریداری شده باشند. بانک ملی به عنوان بانک عامل در زمینه خدمات رسانی به زائرین بسیار علاقه‌مند بود تا بلافاصله پس از خروج آنها از مرز، دینار خریداری شده را به آنها تحویل دهد اما در این زمینه باید تابع قوانین و مقررات عراق باشیم.
خاتونی خاطرنشان کرد: ما نمی‌توانیم در هر مکانی که می‌خواهیم به زائرین خدمات رسانی داشته باشیم ولی باید توجه داشت که یک کیلومتر بعد از نقطه مرزی، فراهم کردن زیرساخت‌های لازم و امکانات لازم بسیار دشوار است.وی همچنین با اشاره به بارندگی و توفان شن در مرز مهران گفت: باید از زائرین عزیز عذرخواهی داشته باشیم که به دلیل حوادثی مانند بارندگی و توفان شن، در
خدمات‌رسانی ما به آنها اختلالاتی به وجود آمد.
نرخ سکه و طلا در بازار
از سوی دیگر، به دنبال افزایش نرخ اونس جهانی به 1238 دلار، قیمت سکه طرح جدید به 4 میلیون و 305 هزار تومان، نیم سکه 2 میلیون و 140 هزار تومان، ربع سکه 1 میلیون و 140 هزار تومان، سکه گرمی 670 هزار تومان، 18 عیار 403500 تومان و مظنه یا مثقال 17 عیار 1 میلیون و 748 هزار تومان معامله شد. همچنین نرخ دلار آزاد 13830 و درهم 3740 تومان اعلام شده است. در بازار سنا یا سامانه سنا نیز میانگین نرخ‌ها برای روز دوشنبه 30 مهر 97 به ترتیب دلار 13646، یورو 15771، درهم 3719، پوند 17900، لیر2508، صد دینار عراق 1202 تومان، یوآن 2162 تومان اعلام شده است.
همچنین متوسط قیمت ارز در بازار ثانویه در فاصله یک روز حدود ۴۰۰ تومان در هر یورو نوسان داشته است.
به گزارش ایسنا، متوسط نرخی که بانک مرکزی برای معاملات ارزی در بازار ثانویه ارز به عنوان محلی برای مبادلات ارزی صادرکنندان و واردکنندگان اعلام کرده است، نشان از افت و خیز آن از ابتدای هفته جاری دارد؛ بطوری که روز شنبه نرخ یورو حدود ۹۷۱۵ تومان بود که برای یکشنبه با ریزش حدود ۳۰۰ تومانی به ۹۴۱۴ تومان رسید.در پایان معاملات روز گذشته (دوشنبه) نیز بار دیگر رشد برای نرخ ارز بازار ثانویه ثبت شده و نرخ به ازای هر یورو حدود ۹۸۲۵ تومان بوده است که در مقایسه با روز قبل از آن (یکشنبه) که به ۹۴۱۴ تومان رسیده بود، حدود ۴۱۱ تومان افزایش دارد.قرار بوده نرخ‌گذاری در بازار ثانویه به صورت رقابتی انجام شود که در مدت بیش از دو ماه‌های که از اجرایی شدن بسته جدید ارزی بانک مرکزی گذشته، عمدتا نرخ یورو در فاصله ۹۰۰۰ تا ۱۰ هزار تومان نوسان داشته است.این در حالی است که در روزهای گذشته خبرهایی در مورد افزایش قیمت ارز از سوی پتروشیمی‌ها از حدود ۷۷۰۰ به ۸۰۰۰ تومان در هر دلار در بازار ثانویه مطرح شده که البته از سوی مسوولان این بخش تایید نشده است اما در صورت افزایش قیمت ارز پتروشمی‌ها به عنوان بزرگ‌ترین عرضه‌کنندگان ارز در بازار ثانویه، افزایش متوسط قیمت نیز طبیعی خواهد بود.در آخرین معاملات انجام شده در بازار ثانویه که در سامانه نیما انجام می‌شود، در روز گذشته صادرکنندگان حدود ۶۹ میلیون یورو ارز عرضه و واردکنندگان تا ۳۲ میلیون یورو برای واردات از این محل تامین کرده‌اند.در مجموع از نیمه مردادماه سال جاری تاکنون بیش از ۷.۵ میلیون یورو بین صادرکننده و واردکننده مبادله شده است.
پیشنهاد مکانی برای چانه‌زنی نرخ ارز
عضو هیات رییسه کمیسیون اقتصادی مجلس از پیشنهاد کمیسیون متبوعش برای ایجاد مکانی جهت چانه‌زنی نرخ ارز با هدف ساماندهی اقتصادی خبر داد.
معصومه آقاپور علیشاهی در گفت‌وگو با ایبِنا با انتقاد از دلالی در بازار ارز، گفت: متاسفانه حضور این نوع دلالی‌ها در بازار ارز و اعمال تغییر قیمت‌ها در آن قابل کتمان نیست. نماینده مردم شبستر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه کمیسیون اقتصادی مجلس با طرح پیشنهاد در نظر گرفتن مکانی برای تعیین نرخ ارز خواهان پایان دادن به فعالیت دلالان در این زمینه است، افزود: متاسفانه چانه‌زنی نرخ ارز و در نهایت تعیین آن در کوچه و بازار و با منفعت دلالان انتخاب می‌شود.
آقاپور علیشاهی با تاکید بر اینکه با ساماندهی اقتصادی که به واسطه سوییفت اروپایی و همچنین آف‌ای تی آف صورت می‌گیرد، ساماندهی ارزی نیز ممکن خواهد شد، تصریح کرد: بطور حتم با به نتیجه رسیدن سوییفت و همچنین اجرای آف‌ای تی آف نتایج مثبت اقتصادی مشهود خواهد شد.این نماینده مردم در مجلس دهم با بیان اینکه ایجاد مکانی برای چانه‌زنی نرخ ارز بنا به پیشنهاد کمیسیون اقتصادی مجلس نیازی به تصویب نهایی در صحن علنی مجلس ندارد، افزود: این مهم در تعامل مجلس و دولت به ویژه بانک مرکزی در نظر گرفته شده است.
وی با تاکید بر اینکه ساماندهی ارزی با هدف ترکیدن حباب نرخ‌ها در این حوزه انجام می‌شود، گفت: اجماع نظر مسوولان در خصوص کاهش نرخ ارز در تصمیمات جدید آنها مشهود است. عضو هیات رییسه کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس یادآور شد: مردم باید منتظر کاهش نرخ ارز بوده از این‌رو دیگر دلالی و سودجویی در این بازار صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
مقابله بانک مرکزی با پرداخت ریالی برای صادرات کالای ایرانی
از سوی دیگر، با رشد مبادلات ریالی از طریق صادرات کالای ایران به کشورهای همسایه یا خرید کالا به ریال توسط اتباع کشورهای همسایه، بانک مرکزی به دنبال راهکاری جهت کاهش مبادلات ریالی و افزایش یورو و دلار و سایر ارزها برای خرید کالای ایرانی است. این پدیده صادرات ریالی که در چند ماه اخیر رشد قابل توجهی نیز داشته آثار مخربی بر صادرات کشور داشته و موجب شده بانک مرکزی با اجرای پیمان سپاری ارزی به مقابله با آن بپردازد. نوسانات ارزی چند ماه گذشته تجار خارجی را ترغیب به خرید ریالی اجناس ایرانی کرده و این شرایط موجب شده تا صادرات ریالی طی این مدت رشد داشته باشد، در این مدل صادرات، واردکنندگان سایر کشورها به ویژه عراق، افغانستان و آذربایجان به ایران می‌آیند و با پرداخت ریال، کالاهای مورد نظر خود را می‌خرند، در برخی موارد نیز صادرکنندگان ایرانی خودشان کالای خود را به این کشورها صادر می‌کنند، اما خریدار وجه معامله را شخصا یا از طریق نماینده خود در کشور ما به ریال می‌پردازد و در این معاملات یورو یا دلاری رد و بدل نمی‌شود. افزایش وزنی و ارزش صادرات به عراق، افغانستان و پاکستان بیش از بقیه مقاصد صادراتی بوده است. پنج بازار نخست هدف صادراتی کشور ۷۰ درصد کل صادرات ایران را به خود اختصاص داده‌اند که چین، عراق، امارات، افغانستان و هند به ترتیب بیشترین کالا را از ایران خریداری کرده‌اند و همین موضوع نشان می‌دهد که احتمال خریداری کالای ایران به ریال افزایش داشته و در ۶ ماهه منتهی به شهریور سال ۹۷ صادرات غیرنفتی (بدون احتساب میعانات گازی) به رقم ۲۰۷۰۵ میلیون دلار رسید که در مقایسه با رقم ۱۷۰۷۹ میلیون دلار مدت مشابه در سال گذشته نشان‌دهنده رشد ۲۱ درصدی است. افغانستان و عراق دو بازار عمده صادراتی ایران به شمار می‌رود و طی ۶ ماه نخست امسال نیز بیشترین رشد را در صادرات به این دو کشور داشته‌ایم. با توجه به این حجم صادرات صادرکنندگان به این دو کشور از اجرای پیمان سپاری ارزی معاف شده بودند که افزایش حجم صادرات ریالی و بازنگشتن ارز به کشور موجب شد که طبق بخشنامه اخیر بانک مرکزی معافیت این دو کشور نیز برداشته شود.رییس کل بانک مرکزی نیز در این باره با تاکید بر لزوم بازگشت ارز صادراتی به کشور گفته است: صادرات ریالی مفهومی جز خروج سرمایه ندارد و عدم ارایه ارز ناشی از صادرات به کشورهای همسایه نظیر عراق و افغانستان، تحت عنوان صادرات ریالی است.عبدالناصر همتی با اشاره به ابلاغ مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا مبنی بر تاکید بر عرضه ارز ناشی از صادرات غیرنفتی به سامانه نیما یا وارد کردن آن به چرخه اقتصاد کشور به ترتیبی که بانک مرکزی مشخص می‌کند، گفت: در هفته‌های آینده شاهد شتاب گرفتن و افزایش عرضه ارز برای تامین واردات خواهیم بود.در این میان اتخاذ راهکارهایی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات به این کشورها با توجه به مشکلات ایجاد شده در تبادلات مالی امری ضروری به نظر می‌رسد تا هم ارز حاصل از صادرات به کشور بازگردد و هم حجم صادرات ایران به این کشورها که طی چند ماهه گذشته رشد مناسبی نیز داشته کاهش نیابد.حرکت به سوی صادرات ریالی می‌تواند بر کل صادرات کشور تاثیرگذار باشد و تداوم این نوع صادرات تبعاتی همچون کاهش قیمت صادراتی، تحت‌تاثیر قرار گرفتن برندهای صادراتی و بازنگشتن ارز صادراتی به کشور به‌دلیل فعالیت کارت‌های اجاره‌ای و تعهد ارزی صوری را به همراه خواهد داشت.علاوه بر آثار مخرب صادرات ریالی در حوزه تجاری، گسترش این شیوه تبعات منفی در بازار ارز کشور دارد، چرا که در صادرات ریالی عملا صادرکننده ایرانی ارزی به کشور باز نمی‌گرداند و کمبود عرضه موجب افزایش نرخ ارز در بازار خواهد شد. با توجه به مشکلات این نوع صادرات به ویژه عدم بازگشت ارز صادراتی به کشور، دولت اجرای پیمان‌سپاری ارزی را در دستور کار قرار داده است. در سیاست جدید ارزی دولت، صادرکنندگان ایرانی باید معادل صادراتی که انجام داده‌اند، دلار به ایران بیاورند تا از خود رفع تعهد کنند.
20 میلیارد دلار ارز خانگی
از سوی دیگر، نوسان نرخ ارز و شناور بودن لحظه‌ای قیمت دلار در بازار طی ماه‌های گذشته باعث شد تا برخی به دنبال راهی برای حفظ سرمایه و پس انداز زندگی باشند. همین امر انگیزه‌ای برای تشدید و بالا رفتن تصاعدی تقاضا برای خرید ارز شد که اکنون با کنترل نسبی قیمت ارز و آرام گرفتن بازار پُر آشوب دلار، کارشناسان اقتصادی بر این باورند ۲۰ میلیارد دلار ارز خانگی وجود دارد که اگر به بازار باز گردد می‌تواند کمک شایان توجهی به عرصه تولید کرده و نسیمی باشد بر چرخ اقتصاد و باعث به حرکت درآمدن آن شود.در این باره احمد حاتمی یزد؛ کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با ایبِنا با اشاره به اینکه تخمین میزان ارز خانگی امری دشوار است، گفت: به راحتی نمی‌توان برآورد دقیقی داشت، زیرا فرمول مشخصی برای ارزیابی میزان ارزهای خانگی تعیین نشده و عددهای اعلام شده صرفا حدس کارشناسان است.وی در خصوص نحوه اعتمادسازی برای بازگرداندن ارز خانگی به بازار ادامه داد: اعتمادسازی زمانی اتفاق می‌افتد که ثبات اقتصادی بر جامعه حاکم باشد و ثبات خود در گرو ایجاد اصلاحات سیاسی است. عباس هشی از دیگر کارشناسان اقتصادی نیز در گفت‌وگو با ایبِنا به وجود ارزهای خانگی و تاثیر آن بر نوسان بازار اشاره کرد و گفت: ارز از دو جانب بیرون و داخل کشور همواره دچار صدمه شده است. خروج ارز از کشور به طرق مختلف از یکسو و خرید ارز توسط مردم عادی از سوی دیگر؛ صدمات جبران‌ناپذیری به اقتصاد کشور وارد کرده است.چگونگی تخمین ۲۰ میلیارد دلار ارز خانگی در هاله‌ای از ابهام است و نمی‌توان بدون هیچ مبنای علمی این ادعا را پذیرفت. این کارشناس اقتصادی در خصوص اعتمادسازی دولت برای بازگشت ثبات نرخ ارز به بازار خاطرنشان کرد: اعتماد جاده دو طرفه است؛ هم ملت و هم دولت باید به یکدیگر اعتماد کنند. اولین اولویت دولت باید جلب اعتماد مردم برای مشارکت در بازسازی ثبات اقتصادی باشد. بانک مرکزی نیز باید تدابیری بیندیشد تا مردم بتوانند ارزش پول پس انداز شده خود را حفظ کنند و برای حفظ سرمایه خود به روش‌هایی مثل ذخیره کردن ارز روی نیاورند.
معیار بانک مرکزی در ویرایش ثبت سفارش
از سوی دیگر، اعلام شده که معیار بانک مرکزی در بررسی ویرایش ثبت سفارش، تغییر در تعرفه و مبلغ کالاهای پرونده است و در صورتی که هنگام ویرایش یک پرونده دارای تخصیص ارز (گواهی ثبت آماری) تغییراتی صورت گیرد که مورد تأیید بانک مرکزی نیست، هنگام ثبت ویرایش، خطای «پیغام بانک مرکزی: اصلاحات ثبت سفارش مجاز نیست. » نمایش داده می‌شود.
معیار بانک مرکزی در بررسی ویرایش ثبت سفارش، تغییر در تعرفه و مبلغ کالاهای پرونده است. در صورت عدم تغییر اطلاعات کالاها، هیچ خطایی از این جهت نمایش داده نخواهد شد.بر اساس اعلام سامانه جامع تجارت، افزودن تعرفه جدید یا افزایش مبلغ فوب تعرفه منجر به تطبیق گروه کالایی تعرفه‌ها و نوع نرخ ارز تخصیص یافته توسط بانک مرکزی می‌گردد. در صورت مشاهده عدم تطابق، درخواست ویرایش پرونده در بانک مرکزی رد می‌شود.
برنامه‌ریزی دولت برای پایداری نرخ‌ها
در بازار ارز
ابوالفضل روغنی عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به دوره جدید ریاست بانک مرکزی و تحولات پس از آن، گفت: دولت و بانک مرکزی باید از تمام توان خود برای جلب اعتماد مردم استفاده کنند زیرا ارقام ۲۰ یا ۳۰ میلیارد دلار ارز خانگی، عدد بسیار بزرگی است که نیاز به رسیدگی و اعتمادسازی مردم دارد و بازگرداندن آن به بازار و بخش تولید و صنعت کشور ضرورت دارد. در دوره جدید بانک مرکزی، از روش‌ها و بسته‌های ارزی متفاوتی استفاده شد و با وجود اینکه در بره‌های از زمان شاهد اوج‌گیری و افزایش یک‌باره قیمت ارز در بازار بودیم، اکنون بازار از ثبات و آرامشی مثبت برخوردار است. وی ادامه داد: اکنون در بازار آرامش وجود دارد اما نکته مهم، برنامه‌ریزی دولت و بانک مرکزی برای حفظ این ثبات و چگونگی پایداری نرخ‌ها در بازار است. این عضو اتاق بازرگانی ایران بر لزوم شفافیت تاکید کرد و افزود: پیشنهاد بخش خصوصی، اقدام دولت در جهت شفاف‌سازی بازار ارز با تک نرخی کردن ارز است که شاید در زمان اجرا تورمی ایجاد کند اما دولت باید این جراحی بزرگ را بپذیرد.
