بانک‌ها مجاز به فروش ارز دانشجویی و مسافرتی شدند

عرضه 5.5 میلیارد یورو برای کالاهای اساسی و 3 میلیارد یورو ارز صادراتی

گروه بانک و بیمه|  احسان شمشیری|

بانک‌های کشور مجازند از محل ارزهای خریداری‌شده و با تأمین اسکناس از محل منابع خود، نسبت به فروش و پرداخت ارز مسافرتی و دانشجویی به نرخ بازار در سطح شعب داخل شهر با اخذ مدارک مثبته اقدام کنند.

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، این بانک پیرو بخشنامه 20 مرداد 97 در خصوص خرید و فروش ارز به نرخ بازار، طی بخشنامه مورخ 12 شهریور 1397، بانک‌ها را مجاز به فروش و پرداخت ارز مسافرتی و دانشجویی اعلام کرد.

بر این اساس بانک‌ها مجازند از محل ارزهای خریداری‌شده و با تأمین اسکناس از محل منابع خود، نسبت به فروش و پرداخت ارز مسافرتی به نرخ بازار در سطح شعب داخل شهر با اخذ مدارک مثبته از قبیل گذرنامه‌ معتبر ج.ا.ا‌، بلیط‌ مسافرت هوایی، ویزای کشور مقصدـ‌ در مورد کشورهایی که نیاز به ویزا دارند اقدام کنند. همچنین لازم است مدارک مزبور به منظور نظارت بازرسان بانک در سوابق نگهداری شود.

طبق مفاد این بخشنامه بانک‌های عامل مجازند از محل ارزهای خریداری‌شده و با تأمین اسکناس از محل منابع خود، نسبت به فروش و پرداخت ارز دانشجویی اعم از شهریه و اقامت به نرخ بازار با اخذ مدارک مثبته شامل تأییدیه وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (حسب مورد)، صورتحساب دانشگاه محل تحصیل که اصالت و اعتبار آن توسط نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در کشور محل تحصیل تأیید شده باشد، اقدام کنند. خاطرنشان می‌سازد لازم است به منظور دریافت تاییدیه وزارتخانه‌های ذی‌ربط برای ایجاد دسترسی به سامانه‌های مربوطه، هماهنگی‌های لازم را با وزارتخانه‌های یادشده به عمل آورند.

همچنین در رابطه با فروش و پرداخت ارز مسافرتی و دانشجویی، اخذ تعهد کتبی از متقاضی مبنی بر خرید ارز صرفاً از یک منبع اعم از بانک و یا صرافی مجاز و معتبر الزامی است.

   افزایش قیمت در بازار

 قیمت انواع سکه و ارز روز سه‌شنبه سیزدهم شهریور ماه نیز روند افزایشی خود را ادامه داد و قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و دلار بازار آزاد به 13هزار و 900 تومان و یورو نیز به 15هزار و 78 تومان رسید.

به گزارش تعادل، در شرایطی که نرخ هر انس طلا با 5 دلار کاهش به 1196 دلار رسیده هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امامی روز سه‌شنبه سیزدهم شهریور ماه ۹۷ در بازار تهران با ۱۰۰ هزار تومان افزایش نسبت به روز دوشنبه با رقم ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به فروش رسید. همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۱۹۰ هزار تومان رشد نسبت به روز دوشنبه به ارزش ۴ میلیون و ۲۰۶ هزار تومان داد و ستد شد.

از سوی دیگر، در بازار آزاد هر قطعه نیم سکه بهار آزادی با ۱۰۰ هزار تومان افزایش در مدت مشابه ۲ میلیون و ۲۲۴ هزار تومان و هر قطعه ربع بهار آزادی نیز با ۸۰ هزار تومان رشد به ارزش یک میلیون و ۱۵۳ هزار تومان معامله شد. هر قطعه سکه گرمی نیز با افزایش ۴۰ هزار تومانی نسبت به روز دوشنبه به قیمت ۶۱۲ هزار تومان معامله شد. هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با ۴۶ هزار و ۵۰۰ تومان رشد به ارزش ۳۸۹ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شد.

همچنین براساس آمار سامانه سنا، فروش هر یورو در این سامانه ۹ هزار و 96 تومان، درهم 2179 تومان، هر پوند ۱۴ هزار و ۳۶۷ تومان به فروش رسید. دلار امریکا ۱۰ هزار و ۵۸۸ تومان، لیر ترکیه1400 داد و ستد شد و هر یوآن چین نیز به قیمت یک هزار و ۱۵۸ تومان قیمت خورد. خرید نقدی یورو نیز 8949 تومان، درهم 2138 تومان، پوند 14591 تومان، دلار 8062 تومان، یوآن چین 1140 و لیرترکیه 1724 تومان بوده است.

به گفته فعالان در روزهای اخیر سکه‌بازان با وجود نوسانات شدید بازارها از بازیگران ارزی احتیاط بیشتری دارند. حباب قیمت سکه و نزدیک شدن به تحویل سکه‌های پیش‌فروش مهر و آبان، عامل اصلی کاهش تحرک سکه‌بازان نسبت به معامله‌گران دلار بوده است.

همچنین شکست پی‌در‌پی سطوح قیمتی موجب شده است که تقاضای فنی زیادی روز به روز وارد بازار شود. تقاضای فصلی مهاجرت دانشجویی نیز در بازار وجود دارد که تحت‌تاثیر آن، روز گذشته قیمت دلار کانادا به حدود 10280تومان رسید. به‌نظر می‌رسد آنچه زمینه‌ساز بازگشت نوسانات به بازارها شد، ناشی از ورود دوباره تقاضای سفته‌بازی و احتیاطی به بازار بوده است.

بسیاری از کارشناسان باور دارند بازارساز باید با مداخله هدفمند در بازار دامنه سطح نوسانات را کاهش دهد و در گام دوم تصمیم بگیرد که انتظارات افراد را چگونه به سمت بازارهایی غیر از ارز و سکه هدایت کند.

از نظر برخی فعالان، تا زمانی که روند قیمتی کمی تغییر نکند، فروشنده‌ای در بازار وجود نخواهد داشت که تقاضای هجوم آورده به بازار را آرام کند. سرکشی تقاضا در سطح قیمتی ۱4 هزار تومانی، از نظر معامله‌گران فنی می‌تواند زمینه‌ساز صعود دلار به کانال‌های بالاتر نیز شود و این موضوع باعث کاهش عرضه اسکناس دلار و یورو شده است.

 در این میان، یکی از عواملی که در روزهای اخیر در افزایش قیمت دلار در بازار آزاد نقش داشته است، رشد نرخ حواله درهم بوده است

برخی صاحب نظران نیز دلیل عمده افزایش قیمت دلار و یورو و نایاب شدن آنها را کمبود عرضه اسکناس دلار و یورو و نوسان قیمت می‌دانند که باعث شده عرضه‌کنندگان دست نگه دارند که بالاتر بفروشند اما اگر قیمت‌ها روند نزولی داشته باشد شاهد افزایش عرضه دلار و یورو در بازار خواهیم بود.

   آخرین آمارها از

خرید و فروش ارز در سنا

آمار سامانه سنا که در آن اطلاعات همه معاملات قطعی صرافی‌ها ثبت می‌شود، نشان می‌دهد از 15 مرداد تا اول شهریورماه میزان خرید ارز 508 میلیون یورو و فروش 437 میلیون یورو و سهم معاملات نقدی از این تراکنش‌ها 3.11 درصد بوده است.

از سوی دیگر در سامانه نیما که بازاری برای فروش ارز حاصل از صادرات و تامین ارز وارداتی است، در همین دوره زمانی، 566 میلیون یورو عرضه و 377 میلیون یورو تقاضا ثبت شده است که با نهایی شدن عملیات انتقال ارز، این آمار به صورت خودکار در سامانه سنا ثبت می‌شود.

   3 میلیارد یورو در بازار ثانویه

از سوی دیگر، بانک مرکزی اعلام کرد که از ابتدای سال تاکنون بیش از 5.5 میلیارد یورو ارز بابت ورود کالاهای اساسی و ضروری مورد نیاز مردم تامین شده است.

بنا بر سیاست‌های جدید ارزی، تامین ارز کالاهای اساسی و ضروری بر مبنای نرخ ارز مصوب دولت به صورت معمول در حال انجام است و از ابتدای سال تاکنون بیش از 5.5 میلیارد یورو ارز بابت ورود کالاهای اساسی و ضروری مورد نیاز مردم عزیز کشورمان تامین شده است.

همچنین عملکرد بازار ثانویه با ورود ارزهای حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی و سایر کالاهای صادراتی از ابتدای سال تاکنون بیش از 3 میلیارد یورو بوده است. ارز تامین شده در این بازار برای واردات مواد اولیه، ماشین آلات و سایر کالاهای مورد نیاز کشور توسط واردکنندگان بر مبنای مکانیزم بازار با نرخ توافقی خرید و فروش شده است.

در خصوص بازار ثانویه سیاست بانک مرکزی بر آن است که صادرکنندگان با توجه به مکانیزم بازار، ارز خود را عرضه کرده و واردکنندگان و تولیدکنندگان نیز برای تامین ماشین آلات، مواد اولیه و سایر کالاهای مورد نیاز خود در این بازار ارز مورد نیاز را تامین کنند.

بر این اساس، از زمان اجرای سیاست جدید ارزی دولت در مورخ 16 مرداد 97 قریب به یک میلیارد یورو در بازار ثانویه برای ورود کالاهای با نرخ متوسط 9000 تومان به ازاء هر یورو معامله شده است.

در ادامه این اطلاعیه بانک مرکزی  ،بانک‌ها و صرافی‌ها برا موظف کرده تا برای تامین نیازهای ارزی واقعی مردم به صورت اسکناس و در جهت مصارف خدماتی بنا بر سیاست‌های اعمال شده نسبت به ورود و تامین ارز به صورت اسکناس اقدام کنند. بر این مبنا به تمام بانک‌ها و صرافی‌ها اجازه داده شده است تمهیدات لازم برای تامین اسکناس را به کار گیرند؛ لذا انتظار می‌رود به تدریج اسکناس لازم برای تامین نیاز واقعی مردم توسط بانک‌ها و صرافی‌ها تامین شود.

   1760 میلیون یورو معامله

روز دوشنبه در نیما

همچنین بنا به گزارش ایبنا، حجم معاملات در روز دوشنبه در سامانه نیما به یک میلیارد و۷۶۰ میلیون یورورسید. نرخ نیما حدود ۹۱۰۰تومان به ازای هر یورو بود. نرخ سنا که برآیند نرخ نقدی اسکناس درصرافی‌ها وسامانه نیما است معادل ۹۲۰۰تومان به ازای هر یورو شد. درحال حاضر ۹۷درصد معاملات درنیماو سه درصد دربازارنقد صرافی‌ها انجام می‌شود.

   حباب یک میلیون تومانی سکه

از سوی دیگر رییس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر از عرضه سکه به قیمت ۴ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان خبر داد و گفت: حباب سکه از مرز یک میلیون تومان گذشت.

محمد کشتی آرای با اشاره به اینکه قیمت جهانی طلا ۱۲۰۱ دلار و ثابت است افزود: قیمت سکه طرح قدیم امروز ۴ میلیون و ۱۵۰ هزارتومان، نیم سکه ۲ میلیون و ۲۲۰ هزارتومان، ‌ربع سکه یک میلیون و ۱۳۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۶۰۰ هزارتومان عرضه شده است. مصاحبه هر مثقال طلا یک میلیون و ۵۳۴ هزارتومان و هرگرم طلای ۱۸ عیار ۳۵۴ هزارو ۱۰۰ تومان به فروش رسیده است. وی با اشاره به تثبیت ۱۰ روزه قیمت طلا پس از اعلام بسته ارزی بانک مرکزی ادامه داد: بانک مرکزی باید با استفاده از اهرم نظارتی قیمت ارز و طلا را ساماندهی کند.

   نیما یا سنا، مبنا کدام است

نیما و سنا دو سامانه بانک مرکزی که در هفته‌های اخیر نامشان بار دیگر بر سر زبان افتاده، هر دو کارکرد ارزی دارند با این تفاوت که نیما بازار ارز خارجی را در بر می‌گیرد اما سنا خرید و فروش ارز در صرافی‌های مجاز سراسر کشور را پوشش می‌دهد.

 تا پیش از اجرای سیاست‌های جدید ارزی از شامگاه بیستم فروردین، سامانه نظارت ارز که به اختصار «سنا» نامیده می‌شود، بیانگر نرخ میانگین خرید و فروش ارز در صرافی‌های مجاز سراسر کشور بود و نرخ انواع ارز به هر شیوه‌ای که به بازار تزریق می‌شد، در آن انعکاس می‌یافت.

یعنی حتی نرخ‌ها در صرافی‌های بانک‌ها که عامل توزیع ارز مداخله‌ای بانک مرکزی بودند نیز در سنا منعکس می‌شد و بنابراین میانگین نرخ‌ها در این سامانه همواره کمتر از بازار آزاد بود.

با اعمال دور جدید سیاست‌های ارزی در فروردین ماه و برچیده شدن بازار ارز آزاد و فعالیت صرافی‌ها، «سنا» کارکرد خود را از دست داد و سامانه جدید دیگری روی کار آمد که «نیما» نام گرفت؛ در این سامانه بنا بود همه صادرکنندگان کالا و خدمات ارز خود را عرضه کرده و واردکنندگان نیز ارز خود را از همین سامانه تامین کنند.

بعدها با اصلاح این رویه، صرافی‌ها نیز اجازه یافتند در سامانه نیما عامل خرید و فروش ارز به تجار شوند؛ هرچند به گفته رضا ترکاشوند دبیرکل کانون صرافان، از مجموع بیش از 600 صرافی مجاز سراسر کشور فقط حدود 30 صرافی به نیما راه یافتند و فعال بودند. از چهاردهم مردادماه که دولت سیاست‌های ارزی خود را اصلاح کرد و بازار ارز آزاد را به رسمیت شناخت بار دیگر سنا بر سر زبان‌ها افتاد؛ طبق تصمیم دولت قرار بود 23 نوع خدمات ارزی از جمله ارز مسافری، دانشجویی و درمان از طریق بازار آزاد و صرافی‌ها تامین شود؛ بنابراین نرخ‌ها باید در جایی ثبت می‌شد و از این رو سنا فعال شد.

براساس توضیحاتی که دبیرکل کانون صرافان به ایرنا داده است، «نیما یک بازار ارز کاملا خارجی است یعنی به شکل حواله معامله می‌شود».

به گفته وی، «حواله‌هایی که در نیما عرضه می‌شود، در حقیقت همان پولی است که صادرکنندگان و حتی دولت در خارج از کشور دارند و آن را به صراف می‌فروشند تا در اختیار واردکنندگان برای تهیه کالاها قرار گیرد؛ این بازار هیچ ارتباطی با مردم عادی سطح جامعه ندارد و فقط ویژه بازرگانان و تجار است.» بنا به اظهارات ترکاشوند «بازار داخلی ارز با سنا کنترل می‌شود و خرید و فروش‌ها با سندی که در سامانه سنا ثبت می‌شود، رسمیت می‌یابد».

   چرا نرخ‌های سنا و نیما همخوانی ندارد

در دو هفته‌ای که از اجرای سیاست‌های جدید ارزی می‌گذرد، برخی هنوز این تفکیک را بین نیما و سنا قائل نمی‌شوند و نرخ این دو را با هم مقایسه می‌کنند در حالی که هیچ ربطی به یکدیگر ندارد.

البته صرافی‌ها حداکثر می‌توانند 10 درصد از ارز خریداری شده از نیما را به داخل کشور وارد کنند که این باید بیشتر خرج حواله‌های وارداتی شود.

ترکاشوند درباره اینکه چرا نرخ ارزها در نیما پایین‌تر از سناست، گفت: در سامانه نیما، عرضه ارز حجیم‌تر و زمان عملکردی آن طولانی‌تر است؛ یعنی امکان دارد امروز خریدی از یک پتروشیمی انجام شود اما پول آن 10 روز دیگر به حساب صراف بیاید.

ترکاشوند اظهار داشت: البته روال بر این است که حواله گرانتر از پول نقد باشد اما چون اکنون بازار شرایط خاص دارد و تقاضا برای نقدینگی است، اسکناس از حواله گرانتر است.

در سامانه سنا میانگین وزنی نرخ خرید و فروش اسعار مورد معامله در شبکه صرافی‌های مجاز در بازه زمانی 8 صبح تا 18 به صورت ساعتی و روزانه و بر اساس آمار و اطلاعات معاملات قطعی انجام شده توسط صرافی‌های مجاز اعلام می‌شود.

شاخص ارزی در سنا میانگین وزنی معاملات ارزی در بازار ارز کشور و متشکل از معاملات ارز بصورت اسکناس و حواله‌های ارزی در کل کشور است.

پس از راه‌اندازی سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) همه معاملات حواله‌های ارزی انجام شده در این سامانه توسط صرافی‌های مجاز و همچنین به تازگی بانک‌های عامل در سامانه نظارت ارز (سنا) درج می‌شود؛ بنابراین با توجه به ترکیب معاملات اسکناس و حواله و سهم آن در بازار ارز کشور، میانگین وزنی نرخ خرید و فروش برای کل کشور محاسبه و سنا اطلاع‌رسانی می‌شود.