استیو هنکه: ایران برای مقابله با بحران ارزی، طلا را پشتوانه ریال قرار دهد
گروه بانک و بیمه|
روز سه‌شنبه 9 مرداد 97، در حالی بازار سکه و طلا به دنبال رکورد شکنی‌های یک هفته اخیر، با ریزش قابل توجه مواجه شد، که برخی فعالان بازار، دلیل آن را ارائه بسته سیاست جدید ارزی بانک مرکزی در روزهای آینده، احتمال گسترش فعالیت بازار ثانویه ارز، توقف معاملات توسط برخی طلافروشی‌ها به دنبال افزایش شدید قیمت‌ها و همچنین اعلام آمادگی رییس‌جمهور امریکا برای مذاکره با ایران ارزیابی کرده‌اند.
به گزارش «تعادل»، به دنبال ریزش قیمت سکه، برخی فعالان بازار معتقدند که نرخ ارز نیز تاحدودی نسبت به روزهای اول هفته کاهش داشته و به نظر می‌رسد که علاوه بر ارائه بسته سیاست جدید ارزی بانک مرکزی که همتی رییس کل بانک مرکزی وعده آن را داده و مسعود پزشکیان نایب‌رییس اول مجلس و اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور نیز از ارائه آن در روزهای آینده خبرداده‌اند، موضوع گسترش و عمق بخشیدن به بازار ثانویه برای عرضه و تقاضای بخش دیگری از ارزهای صادراتی و همچنین واردات گروه‌های دوم تا چهارم کالایی که در انتظار امضا و دستور رییس‌جمهور است، و همچنین آمادگی ترامپ برای مذاکره با ایران، عامل عمده این کاهش نرخ‌ها بوده است. زیرا تا زمانی که این سیاست‌ها به نتیجه نرسد بازار نمی‌تواند برای معاملات و کاهش یا افزایش نرخ‌ها تصمیم‌گیری با ثباتی داشته باشد و به همین خاطر برخی طلافروشی‌ها معاملات و خرید و فروش را متوقف کرده‌اند.
این موضوع و انتظار بازار برای تحولات جدید، به حدی افزایش یافته، که بعد از ظهر روز دوشنبه 8 مرداد 97، بخش عمده‌یی از طلافروشی‌ها از خرید و فروش خود داری کردند و بسیاری از آنها معتقد بودند که چنین افزایش‌های شدید و رکورد شکنی طلا و ارز نمی‌تواند ادامه پیدا کند و کسب وکار و تکلیف خریدار و فروشنده مشخص نیست و لذا باید منتظر بود تا اثر سیاست‌های جدید ارزی بانک مرکزی و گسترش بازار ثانویه ارز و همچنین چگونگی پاسخ به اظهارات اخیر ترامپ رییس‌جمهور امریکا مشخص شود. روز سه‌شنبه نهم مردادماه 97 بانک مرکزی دلار را با ۲۰ ریال افزایش نسبت به روز گذشته 4407 تومان، پوند انگلیس با ۱۲۲ ریال افزایش نسبت به روز دوشنبه
3. 5783 تومان و هر یورو نیز با ۲۶۹ ریال رشد 5159. 6 تومان اعلام کرد.
در همین حال قیمت دلار در بازار غیررسمی به 10هزار تومان و یورو به 11 هزار تومان کاهش یافت.طلافروشی‌ها، نرخ سکه تمام طرح جدید را 4 میلیون و 100 هزار تومان، طرح قدیم 3 میلیون و 801 هزار تومان، نیم سکه 2 میلیون و 30 هزار تومان، ربع سکه 1. 1 میلیون تومان و سکه گرمی را 510 هزار تومان اعلام کردند. همچنین گرم طلای 18 عیار 301 هزار تومان، طلای 24 عیار 401 هزار تومان، و اونس طلا 1218 دلار بوده است. در این رابطه، رییس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر گفت: نرخ سکه روز سه‌شنبه، در بازار روند نزولی پیدا کرده و حباب قیمت از یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان به یک میلیون تومان رسیده است. محمد کشتی آرای درباره دلیل توقف اعلام نرخ از سوی اتحادیه گفت: قیمت‌ها در دو شرایط از سوی اتحادیه اعلام نمی‌شود یکی در حالی که قیمت‌ها به‌شدت رو به افزایش باشد و حالت دوم زمانی است که قیمت‌ها کاهش بسیار شدیدی دارد. قیمت سکه در حال حاضر ۴ میلیون و ۵۰ هزار تومان است که نسبت به روز دو شنبه ۷۵۰ هزار تومان ریزش داشته است.
وی درباره وضعیت بازار سکه اظهار داشت: قیمت‌ها در بازار به‌شدت در حال کاهش است که این کاهش عوامل متعددی دارد، قیمت‌ها به‌شدت بالا رفته و باید تعدیل انجام می‌شد و اکنون قیمت طلا تغییر زیادی نداشته و حباب در حال کم شدن است. در حال حاضر حباب سکه ۳۰۰ هزار تومان کاهش یافته اما هنوز یک میلیون تومان حباب وجود دارد. وی درباره علت افزایش اختلاف قیمت خرید و فروش نیز گفت: طبیعتا زمانی که قیمت‌ها در حال کاهش است، تمایلی به خرید وجود ندارد و حاشیه سود بالایی برای خرید در نظر گرفته می‌شود تا ریسک معامله کمتر باشد و اکنون قیمت خرید زیر
۴ میلیون تومان است.
راه علاج از دید استیو هنکه اقتصاددان مشهور امریکایی
به گزارش ایسنا به نقل از فوربس، در شرایطی که اختلاف بین قیمت دلار در بازار سیاه و رسمی ارزی ایران به ۱۵۴ درصد افزایش یافته استیو هنکه
اقتصاددان مشهور و جنجالی امریکا که پیش‌تر با بیان اینکه تورم ایران بیش از اعلام مراجع رسمی است جنجال به پا کرده بود، راهکارهایی برای حل بحران ارزی ارائه کرد. هنکه نوشته است: در شرایطی که اوضاع مخاطره آمیز شده است، راهی برای درمان بیمار وجود دارد که اتفاقا راه علاج سریعی هم هست. من این راه دسته اول را از آنجا می‌شناسم که تاکنون با آن، کشورهای با تورم مرگبار را حمایت کرده‌ام. برای مثال در بلغارستان و هنگامی که مشاور نخست وزیر (پتر اسویانوف) در سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۲ بودم.
استیو هنکه با اشاره به تجربه بلغارستان گفت: برای توقف سریع روند کنونی، ایران باید همان کاری را کند که بلغارستان در سال ۱۹۹۷ کرد. باید یک هیات ارزی ایجاد کند و به جای مارک آلمان که دیگر وجود خارجی ندارد، طلا را پشتوانه ریال قرار دهد. بدین‌ترتیب ایران ریالی خواهد داشت که به جای ارزی بی‌ارزش به اندازه طلا با ارزش خواهد بود.
در فوریه ۱۹۹۷ بلغارستان به پدیده ابرتورم دچار شده بود و نرخ تورم ماهانه آن به ۲۴۲ درصد رسیده بود. این نرخ تورم ماهانه بود و نه سالانه که بیشتر از برآورد من از تورم سالانه ایران است؛ ضمن اینکه نرخ تورم ایران هنوز خیلی پایین‌تر از آستانه تحمل این کشور است. چه کردیم تا در چند ساعت ابرتورم بلغارستان را مهار کنیم؟ در یکم ژوئیه ۱۹۹۷ یک هیات ارزی تشکیل دادیم که اسکناس و سکه‌های قابل تبدیل به ارزهای دیگر را در نرخی ثابت منتشر می‌کرد. این اوراق مالی اوراق ذخیره‌یی با ریسک پایین بود که توسط ارزهای خارجی و به ویژه مارک آلمان حمایت می‌شد (آلمان در سال ۲۰۰۲ یورو را جایگزین مارک کرد) . سود این اقدام از طریق اختلاف بین بهره دارایی‌های ذخیره و هزینه‌های بدهی به دست می‌آمد.
این اقدام نوعی سیاست ارزی و نه سیاست پولی بود. عملیات هیات‌های ارزی تاثیرپذیر و خودکار است و نفس عملکرد آن، تبدیل ارز داخلی به ارز لنگر (در خصوص بلغارستان مارک آلمان) با نرخ ثابت است. در نتیجه حجم پول در گردش ارز داخلی تنها توسط نیروهای بازار تعیین می‌شود که آن را تقاضای ارز داخلی می‌گوییم. از آنجا که ارز منتشر شده توسط هیات ارزی مشابه ارز لنگر یا باثبات است، هیات ارزی آن کشور بخشی از منطقه ارزی ارز باثبات خواهد بود.
به اذعان وی تجربه هیات ارزی بلغارستان تجربه بسیار موفقی بود چرا که در سال ۱۹۹۷ ابرتورم این کشور که در فوریه ۱۹۹۷ به ۲۴۲ درصد رسید متوقف شد و به بلغارستان اجازه داد تا از بحران‌های خارجی نظیر سقوط روبل روسیه در سال ۱۹۹۸ و رکود بزرگ سال ۲۰۰۹ جان سالم به در برد.
از همه مهم‌تر از آنجا که دولت نمی‌تواند از هیات ارزی استقراض کند، سیاست‌های مالی از طرف هیات ارزی به سیاستمداران تحمیل می‌شود نه برعکس. از زمان ایجاد هیات ارزی در بلغارستان در سال ۱۹۹۷، کسری مالی به خوبی کنترل شده است و بدهی‌های بلغارستان به نحو آشکاری کاهش یافته است. عملکرد بلغارستان در حوزه مالی و کاهش بدهی، آن را به کشوری درخشان در اتحادیه اروپا تبدیل کرده است.
استیو هنکه استاد اقتصاد دانشگاه جان هاپکینز و از اعضای موسسه «کاتو» است. او طی چهار دهه به بسیاری از رهبران جهان مشاوره داده است.
بسته سیاستی ارز هفته آینده اعلام می‌شود
همچنین نایب‌رییس اول مجلس اعلام کرد که بسته سیاستی دولت که بانک مرکزی آن را تهیه و با پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه ادغام می‌شود، هفته آینده در نشست ستاد اقتصاد مقاومتی اعلام می‌شود. به گزارش خانه ملت، مسعود پزشکیان با بیان اینکه در این نشست تاکید شد که سیاست دولت در رابطه با ارز باید مشخص شود، یادآور شد: قرار شد بسته سیاستی دولت که رییس بانک مرکزی تهیه می‌کند با پیشنهادات سازمان برنامه و بودجه ادغام شود و پس از نهایی شدن هفته آینده در نشست ستاد اقتصاد مقاومتی اعلام شود. وی تصریح کرد: نوع مداخله دولت در ارز باید مشخص شود و ارز بیشتر باید به دارو و کالاهای اساسی پرداخت شود.
حذف صرافی‌ها درست نبود
همچنین محمدحسین حسین‌زاده بحرینی رییس کمیته پولی و بانکی مجلس عنوان کرد که دولت پذیرفته تا تصمیمات کمیسیون اقتصادی مجلس را در بازار ارز اجرا کند. بانک مرکزی به عنوان مدیر و متولی بازار ارز در این عرصه غایب است و این یک نقیصه مهم است. تنها کاری که بانک مرکزی در طول این سال‌ها کرده است این بوده که ارز را گرفته و در نهایت فروخته یا طلا را تبدیل به سکه کرده و آن را هم به فروش می‌رساند. تصمیم دولت برای عرضه ارز به نرخ ثابت برای تمام مصارف و به هر میزان نادرست بود. بازار ارز نیازمند مدیریت فعال و نه منفعلانه بانک مرکزی است و حذف صرافی‌ها از بازار ارزی کشور به هیچ‌وجه درست نبود.
وی گفت: مهارت فنی که می‌تواند در کشور بازارگردانی کند در بانک مرکزی وجود ندارد. اگر پتروشیمی‌ها ارز حاصل از صادراتشان را به قیمت آزاد بفروشند ما به التفاوت ۸۰ هزار میلیارد تومانی ایجاد می‌شود که در حقیقت آن را از بخش تولید دریغ کرده‌ایم و به وارد‌کنندگان داده‌ایم. چنانچه پتروشیمی‌ها ارزشان را در بازار ثانویه عرضه کنند نرخ ارز کاهش می‌یابد و بازار به آرامش می‌رسد. تلاش‌های سه ماهه در حال نتیجه دادن است و دولت پذیرفته تا تصمیمات کمیسیون اقتصادی مجلس را در حوزه بازار ارز اجرا کند. رییس کمیته پولی بانکی مجلس اظهار داشت: گاهی اوقات در شرایط تورمی پیش می‌آید که افراد بخواهند سرمایه خود را از کشور خارج کنند و به همین دلیل ارز را خریداری می‌کنند، اما سازوکارها در بازار ثانویه تصویب می‌کند که از ارز دولتی باید برای واردات کالا استفاده شود.
2 دلیل جهش ناگهانی نرخ ارز
از سوی دیگر، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه میزان درآمدهای ارزی امسال کشور حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود، ضعف مدیریت و عدم کنترل بازار غیررسمی را دو دلیل رشد نرخ در بازار ارز دانست. منابع ارزی کشور دو برابر مصارف است، پیش بینی‌ها از درآمدهای ارزی امسال کشور حدود ۱۰۰ میلیارد دلار است، در حالی که مجموع مصارف ارزی ۴۵ تا ۵۰ میلیارد دلار ارزیابی می‌شود. ۵۵ درصد از منابع ارزی کشور از فروش منابع نفتی و ۴۵ درصد دیگر از صادرات غیر نفتی است. عوامل بیرونی اقتصاد از جمله عدم پذیرش دولت برای کنترل بازار غیررسمی و سوء مدیریت بانک مرکزی باعث افزایش قیمت نامتعارف نرخ ارز در بازار است.
پورابراهیمی با بیان اینکه دولت دهم بازار ثانویه را پس از سه ماه راه‌اندازی کرد، گفت: برای بهبود شرایط بازار ارز باید بازار ثانویه بر مبنای عملکرد درست ارزی فعالیت کند. معاملات در بازار ثانویه تاکنون تنها ۳۰۰ میلیون دلار بوده و این نشان می‌دهد که تقاضاهای دلاری از محل‌های دیگر تامین می‌شود. اعلام نرخ تک رقمی برای ارز یک خطای راهبردی بود که باید برای ما درس عبرت باشد. در حالی که پتروشیمی‌ها امسال 3.5 میلیارد دلار صادرات داشتند، تنها 2.1 میلیارد دلار ثبت کردند و مابقی به جاهای دیگر رفته است. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص ارز ترجیحی گفت: هنگامی که کشور دچار التهاب می‌شود، برای آنکه بتوانیم کالای ضروری مردم را تامین کنیم باید نرخ ترجیحی را ایجاد کنیم. وی با بیان اینکه بازار ثانویه از محل صادرات غیر نفتی به وجود می‌آید اظهار داشت: این بازار از محل صادرات غیر نفتی به وجود می‌آید و هنگامی که ارز دچار التهاب شود بازار دیگری باید ایجاد شود. ما طرح دوفوریتی بازار ثانویه را در مجلس تصویب کردیم و رییس بانک مرکزی هم آن را پذیرفت، اما آنها سپس قیمت مصوب خود را به وجود آوردند و به مصوبه مجلس توجهی نکردند.
دستگیری ۳۵ نفر در ۷ پرونده
از سوی دیگر، در ادامه برخوردهای انتظامی و قضایی با دلالان بازار ارزی، حسین رحیمی رییس پلیس پایتخت گفت: در ۷ پرونده فساد اقتصادی ۳۵ نفر دستگیر و ۵ نفر روانه زندان و ده‌ها نفر در این رابطه احضار شدند. نیروی انتظامی در خصوص پرونده مفاسد اقتصادی هماهنگی و همکاری خوبی با دستگاه قضایی دارد که در این زمینه ۷ پرونده بسیار مهم اقتصادی در حوزه ارز، سکه و خودرو تشکیل شده است.
وی افزود: تیم‌های بسیار زبده در این زمینه در حال بررسی هستند و این کار با جدیت در حال پیگیری است. رحیمی همچنین به کسانی که هم‌اکنون در بازار ارز و سکه فعالیت می‌کنند و جو روانی بازار را بر هم می‌زنند، هشدار داد و گفت: هم‌اکنون در بازار هیچ خرید و فروشی وجود ندارد اما عده‌یی سعی می‌کنند قیمت‌ها را بدون هیچ دلیلی افزایش دهند و این موضوع توسط پلیس مرتبا رصد می‌شود.
