گروه بانک و بیمه|
در شرایطی که اجرای مصوبه کاهش نرخ سود سپرده یک‌ساله به ۱۵درصد و کوتاه‌مدت به 10درصد، از روز گذشته در دستور کار شبکه بانکی قرار گرفته و بانک مرکزی بر نظارت آن تاکید کرده است، برخی کارشناسان انتظار دارند که شاهد تاثیر کوتاه‌مدت و بلندمدت این سیاست بانکی بر بازارهای مختلف از جمله بازار سکه و ارز، مسکن، ترکیب سپرده‌های بانکی و... باشند. اما عده‌یی دیگر از صاحب‌نظران معتقدند که اثر این سیاست در کوتاه‌مدت خیلی زیاد نخواهد بود زیرا اکثر سپرده‌ها با نرخ‌های قبلی باقی مانده و حتی روزشمار نیز تغییر چندانی نیافته است ضمن اینکه تغییرات متاثر از کاهش نرخ سود در یک‌سال گذشته رخ داده و نمی‌توان انتظار تغییر زیادی را داشت.
به گزارش «تعادل» اگرچه در بازار ارز و طلا تغییر چندانی را شاهد نیستیم و نرخ طلا تحت تاثیر رشد اونس طلا در بازار جهانی افزایش یافته اما شاخص کل بورس و اوراق بهادار تهران روز شنبه با رشد ۱۵۵ واحدی روی رقم ۸۳هزار و ۴۲۸ واحد ایستاده و برخی فعالان بازار بورس معتقدند که بازار سرمایه به تدریج واکنش مثبت نشان می‌دهد و در کوتاه‌مدت شاهد افزایش شاخص خواهیم بود اما از آنجا که تغییرات بنیادی و اصولی و ریشه‌یی به تحولات گسترده‌تری نیاز دارد، نمی‌توان انتظار رونق زیادی داشت زیرا کاهش نرخ سود به 15درصد اثر چندانی بر ترکیب سرمایه‌گذاری‌ها در کوتاه‌مدت ندارد اما اگر در بلندمدت روی تولید و اشتغال اثرگذار باشد و رشد اقتصادی بالا برود در آن صورت تقاضا در بورس و بازار ارز، طلا، مسکن و... نیز افزایش یافته و موجب رونق بازارهای مختلف خواهد شد و حتی بانک‌های کشور نیز با کاهش هزینه‌های خود به سمت بهبود سودآوری و اثر آن بر شاخص بورس خواهند بود.
اما در مقابل عده‌یی از صاحب‌نظران معتقدند که اجرای تصمیمات جدید بانک مرکزی، تاثیر زیادی در کوتاه‌مدت بر بازارهای مختلف و خروج سپرده‌ها نخواهد داشت، زیرا در فرصت 11روزه ابتدای شهریور، بسیاری از بانک‌ها و موسسات اعتباری، قراردادهای یک‌ساله خود را با بسیاری از مشتریان و از جمله مشتریان با حجم سپرده‌های بالا تمدید کرده‌اند و لذا این تصمیمات باعث خروج بخش عمده‌یی از سپرده‌ها نخواهد شد.
در کنار این اقدامات بانک‌ها، تعدادی از موسسات و بانک‌های خصوصی نیز به مشتریان خود وعده داده‌اند که نگران سودهای روزشمار خود نباشند زیرا برای آن نیز برنامه‌ریزی شده و در نتیجه بخشی از سپرده‌های کوتاه‌مدت و روزشمار نیز با سودهای مورد انتظار مشتریان همچنان در برخی بانک‌ها باقی خواهند ماند.
برخی کارشناسان با اشاره به تغییر ترکیب سپرده‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت در یک‌سال اخیر می‌گویند که بعد از کاهش نرخ سود به 15درصد از سال گذشته، سهم سپرده بلندمدت به حدود 47درصد و سهم سپرده کوتاه‌مدت به 53درصد کل سپرده‌های درازمدت رسیده و تغییرات خود را انجام داده و بعید است که تاثیر چندانی را در کوتاه‌مدت شاهد باشیم.
با وجود کاهش نرخ سود در اکثر بانک‌ها، در این میان بانک‌های متخلفی هستند که حتی در نخستین روز اجرایی شدن بخشنامه، نرخ سود ۲۳درصد برای حساب سالانه خود تعریف می‌کنند؛ نرخ‌هایی که از قبل وجود داشته و همچنان ادامه دارند.
در کنار این تحولات، بانک‌ها در قبال ارقام بالا به مشتریان اعلام می‌کنند که کمی صبر کنید تا چند روزی از اجرای بخشنامه بگذرد، زیرا قرار است طرح‌های ویژه برای پرداخت سودهای بالاتر ابلاغ شود. این در حالی است که بر اساس بخشنامه بانک مرکزی هر طرحی برای دور زدن سود بانکی ممنوع است.
در رابطه با نرخ کوتاه‌مدت نیز اکثر بانک‌ها و شاید تمام آنها نرخ روزشمار و کوتاه‌مدت خود را به ۱۰درصد کاهش داده‌اند؛ حتی بانک‌هایی که پیش‌تر نرخ‌های بالاتر از ۲۰درصد پرداخت می‌کردند. اما در عین حال برخی بانک‌ها اعلام کرده‌اند که نگران نباشید در روزهای آینده طرح‌هایی برای حفظ سودآوری سپرده‌ها انجام می‌شود.
این نکات نشان می‌دهد که نوعی مقاومت برای اجرای تصمیم بانک مرکزی وجود دارد که باعث خواهد شد اثر کوتاه‌مدت کاهش نرخ‌ها را بر بازار شاهد نباشیم و بر این اساس باید منتظر بود تا در روزهای آینده اثر واقعی کاهش نرخ سود و برنامه بانک مرکزی بر بورس، بازارهای ارز، طلا، سکه، خودرو و مسکن را شاهد باشیم.
تاثیر اندک بر بازار طلا و ارز
تحولات بازار ارز و سکه و طلا در روز گذشته و روز اول اجرای کاهش نرخ سود نیز نشان می‌دهد که بازار ارز و طلا چندان واکنشی نسبت به این تحولات و کاهش نرخ سود نشان نداده و بازار طلا نیز تحت تاثیر نوسان اونس جهانی است. نرخ هر اونس طلا در بازار جهانی عصر روز گذشته به 1325 دلار رسیده و برخی اقتصاددانان معتقدند که تحت تاثیر بی‌ثباتی‌های مختلف در جهان، نرخ طلا باز هم در آینده افزایش خواهد داشت. برخی کارشناسان نیز گفته‌اند که به دلیل توفان در امریکا و خسارت‌های سنگین، نرخ طلا افزایش بیشتری داشته است. براین اساس، نرخ طلا روز گذشته در بازار طلای ایران نیز افزایش نسبی داشته و هر گرم 18عیار به 125 هزار تومان رشد کرد.
رییس اتحادیه طلا و جواهر با اعلام دلایل افزایش نرخ هر گرم طلای ۱۸عیار به ۱۲۵هزار تومان گفت: میزان معاملات در این بازار عادی است. نرخ هر اونس طلای جهانی بعد از توفان‌ها رشد قابل توجهی یافت، در هفته گذشته نه تنها نرخ دلار در بازارهای جهانی کاهش یافت، بلکه ارزش این ارز در مقابل پوند نیز با افت مواجه شد. با افزایش قیمت طلا در بازارهای جهانی نرخ‌ها نیز در بازار داخلی رشد می‌کند و دو عامل افزایش نرخ هر اونس طلای جهانی و کاهش نرخ ارز بر بازار داخل تاثیرگذار بوده است. رییس اتحادیه طلا و جواهر در پاسخ به این پرسش که آیا اجرای بخشنامه نرخ سودی بانک مرکزی بر بازار طلا تاثیر داشته است، خاطرنشان کرد: هر چند سپرده‌ها به سمت بازار طلا سوق نیافته است؛ اما این امر به صورت غیرمستقیم در این بازار منعکس می‌شود.
وی درباره وضعیت داد وستد در بازار طلا نیز گفت: وضعیت معاملات در این بازار عادی است و میزان خرید و فروش‌ها تغییر چندانی نداشته است. با توجه به اینکه در آستانه ماه‌های محرم و صفر قرار داریم و این بازار در این دو ماه با رکود مواجه می‌شود؛ بنابراین هم‌اکنون وضعیت معاملات در این بازار بدون تغییر است. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید روز شنبه در بازار تهران با ۷۰۰تومان افت نسبت به روز پنج‌شنبه، یک‌میلیون و ۲۳۸هزار و ۳۰۰تومان فروخته شد. همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۱۹هزار و ۵۰۰تومان رشد، یک‌میلیون و ۲۲۲هزار تومان است. هر قطعه نیم سکه بهار آزادی نیز با ۶هزار و ۴۰۰تومان رشد، ۶۵۵ هزار تومان داد و ستد شد؛ در عین حال، هر قطعه ربع سکه بهار آزادی نیز با یک‌هزار و ۶۰۰ تومان افزایش نسبت به روز پنج‌شنبه، ۳۸۰هزار تومان قیمت خورد. هر قطعه سکه گرمی نیز با ۲هزار تومان افت نسبت به روز پنج‌شنبه، ۲۵۱هزار تومان است؛ همچنین هر گرم طلای ۱۸عیار نیز در بازار، ۱۲۵هزار و ۱۷۵تومان معامله شد.
دیروز در بازار ارز آزاد، صرافی‌ها هر دلار امریکا را با افزایش ۴تومانی ۳هزار و ۸۷۸ تومان ارزش‌گذاری کردند؛ همچنین هر یورو با افت یک تومانی نسبت به روز پنج‌شنبه ۴هزار ۷۱۶تومان فروخته شد و قیمت هر پوند انگلیس نیز با ۲۳تومان افزایش ۵ هزار و ۱۲تومان است.
در بازار ارز مبادله‌یی نیز روز شنبه 11شهریور 96 نرخ رسمی 30 ارز افزایش و 8 ارز کاهش یافته و نرخ یک ارز هم تغییری نسبت به روز پنج‌شنبه نداشته است. نرخ رسمی دلار با 38ریال افزایش 3324.6تومان، پوند با 177ریال رشد 4305.4تومان و یورو با افت 7ریالی 3943.3تومان ارزش‌گذاری شد.
اختلاف دلار آزاد و مبادله‌یی اکنون به 553 تومان رسیده و نشان می‌دهد که تقاضا برای دلار آزاد تغییر چندانی نداشته است. به عبارت دیگر تقاضا در بازار ارز تحت تاثیر کاهش نرخ سود بانکی نبوده است.
اثر توفان بر نرخ طلا
بازار طلا در هفته گذشته شرایط متفاوتی از قبل داشت و نرخ انواع طلا با افزایش معنادار و قابل ملاحظه قیمت همراه شد؛ به گونه‌یی که هر گرم طلای ۱۸عیار رکورد 5 ساله‌اش را شکست و با افزایش ۵۰۰۰ تومانی از ۱۲۳هزار تومان هم گذر کرد.
قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار در روز ۳۱شهریور ۱۱۸هزار و ۶۸۸ تومان در بازار عرضه شد و از این روز به بعد روند افزایشی قیمت‌ها در بازار طلا آغاز شد. در روزهای ابتدایی شهریور قیمت طلا به بیش از ۱۱۹هزار تومان رسید و بعد از آن به حدود ۱۲۱هزار تومان صعود کرد. این حرکت افزایشی قیمت طلا ادامه‌دار بود و روز هشتم شهریور به ۱۲۲هزار و ۵۰۰ تومان رسید و نهم شهریور رکورد 5 ساله خود را شکست و از گرمی ۱۲۳هزار تومان گذر کرد. بررسی قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار نشان می‌دهد از اواخر مرداد تا ۱۰روز اول شهریور با افزایش حدود ۵۰۰۰ تومانی همراه بوده است.
همین وضعیت برای هر مثقال طلا نیز وجود داشت؛ به گونه‌یی که حدود ۱۰روز گذشته هر مثقال طلا ۲۱هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کرد و از ۵۱۴ هزار تومان به ۵۳۵ هزار و ۴۰۰تومان در روز نهم شهریور رسید که این قیمت برای این نوع طلا نیز رکورد جدیدی به حساب می‌آید. هر اونس طلا در بازار نیز با تغییرات زیادی در همین بازی زمانی همراه شد و از نرخ ۱۲۸۶دلار اواخر مرداد گذر کرد و به ۱۳۲۵دلار در پایان ۱۰روز اول شهریور ماه رسید. در این باره رییس اتحادیه طلا و جواهر گفته که در روزهای گذشته توفانی که در امریکا اتفاق افتاده باعث شده خیلی از مسائل اقتصادی تحت تاثیر قرار بگیرند. به گفته وی، این توفان آن قدر در اقتصاد منطقه امریکا اثر گذاشته که ارزش دلار تضعیف شده و از طرفی چون این توفان در تگزاس رخ داده، باعث شده خیلی از شاخص‌های ارزش سهام در آن منطقه به شدت کاهش پیدا کند. البته رییس اتحادیه طلا و جواهر، دیگر عامل گرانی در بازار طلا را بالا رفتن ارزش یورو در مقابل دلار می‌داند و می‌گوید افزایش نرخ یورو باعث شده، ارزش دلار کاهش پیدا کند و در نتیجه قیمت طلا با توجه به کاهش ارزش دلار بالا رود.
حفظ بخش عمده سپرده‌ها در بانک‌ها
بانک‌ها و موسسات اعتباری براساس اجرای بخشنامه 8 بندی بانک مرکزی موظفند سود علی‌الحساب برای سپرده‌های یک‌ساله را ۱۵درصد و سود سپرده‌های روزشمار را حداکثر ۱۰درصد در نظر بگیرند.
در 11روز گذشته برخی بانک‌های خصوصی هر آنچه در توان داشتند را برای جذب سپرده رو کردند. ابزار جذب سپرده هم نرخ سود بالا بود. هر چه بود این 11روز پرماجرا و شلوغ برای کارمندان شعب بانک‌ها گذشت و اکنون زمان اجرای بخشنامه بانک مرکزی است. بخشنامه‌یی که نرخ‌های سود تعیین شده در آن براساس مصوبه سال گذشته بانک مرکزی است.
رییس کل و قائم مقام بانک مرکزی بر اجرای این بخشنامه تاکید و اعلام کرده‌اند با بانک‌های متخلف قاطعانه برخورد خواهد شد. امید است برخی بانک‌های بر هم زننده تعادل در بازار پول که بر شدت آن در 11روز گذشته افزوده بودند حداقل از این به بعد در چارچوب مقررات حرکت کرده و دوباره با رفتارهای دلال‌مآبانه فضای جدید ترسیم شده را به هم نزنند.
