انتشار فهرست کشورهای دارای احتمال پولشویی
گروه بانک‌وبیمه | احسان شمشیری|
موسسه سوییسی «بازل» که در زمینه شناسایی فساد مالی در بخش‌های دولتی، خصوصی و در سطح بین‌الملل فعالیت دارد، روز پنج‌شنبه گزارش سالانه شاخص پولشویی خود را منتشر کرد که در لیست 147 کشور مورد مطالعه، کشورهایی که بیشترین احتمال پولشویی دارند را در رتبه‌های نخست جدول معرفی کرده و کشورهایی که بیشترین تلاش را برای اصلاحات مالی انجام داده‌اند و در نتیجه متاثر از تلاش برای اصلاحات مالی انجام شده، با کمترین احتمال پولشویی مواجه هستند در رتبه‌های آخر جدول قرار گرفته‌اند.
به گزارش «تعادل» این گزارش به رتبه‌بندی ۱۴7 کشور از لحاظ بیشترین احتمال پولشویی پرداخته است. دو کشور سودان و تایوان بهترین بهبود جایگاه، از زمان آغاز به کار این موسسه در تهیه فهرست مذکور را کسب کرده‌اند. بهترین جایگاه به کشور فنلاند رسیده که رتبه آن از نظر احتمال پولشویی 147 است و بعد از فنلاند، کشورهای لیتوانی، استونی و بلغارستان نیز حایز بهترین تلاش‌ها در زمینه مقابله با پولشویی بوده‌اند و به ترتیب رتبه‌های 146، 145 و 144 را کسب کرده‌اند.
در منطقه خلیج‌فارس، عربستان‌سعودی رتبه ۹۳، کویت ۹۰، بحرین ۸۱ را کسب کرده و بهترین جایگاه را قطر با رتبه ۱۰۷ کسب کرده است. ایران، افغانستان و گینه بیسائو نیز در بالای فهرست کشورهای با بیشترین احتمال پولشویی قرار گرفته‌اند.
منطقه صحرای سینا در آفریقا، با پنج کشور در این فهرست ضعیف‌ترین نمایش را در این گزارش به خود اختصاص داده است. رتبه‌بندی سالانه 147کشور در رابطه با خطرات پولشویی انجام شده است. این ششمین سال انتشار Index Basel AML است که تنها رتبه‌بندی ریسک پولشویی مبتنی بر تحقیق کشورها در این زمینه است که توسط موسسه غیرانتفاعی و مستقل بازل منتشر می‌شود. از زمان انتشار نخستین گزارش در سال 2012، این شاخص تغییرات قابل ملاحظه‌یی را در مورد کشورهایی که جزو 10رتبه اول هستند، مشاهده نکرده است.
با این حال در شاخص تورم بازل در سال 2017 مشاهده می‌کنیم که سطح ریسک کشورها حداقل طی سه سال گذشته رو به وخامت گذاشته است. در حالی که میانگین نمرات ریسک متوسط در سال 2015 به میزان 5.82 و در سال 2016، 5.85 بوده میانگین نمره ریسک در سال جاری 2017 برابر با 6.15 شده و افزایش قابل توجهی داشته است (در مقیاس 0 = خطر کم تا 10 = بالا بودن ریسک).
به عبارت دیگر ریسک یا خطر پولشویی و تورم و نبود تلاش کافی برای اصلاحات مالی بیشتر شده است و کشورها باید تلاش مضاعفی در زمینه اصلاحات مالی و مقابله با پولشویی و تورم و... داشته باشند.
نتایج و یافته‌های اصلی در سال 2017
در این گزارش 10 کشور با بالاترین ریسک پولشویی جدا از ایران کشورهای افغانستان، گینه بیسائو، تاجیکستان، لائوس، موزامبیک، مالی، اوگاندا، کامبوج و تانزانیا هستند و فنلاند، لیتوانی و استونی سه کشور با کمترین ریسک مشابه سال گذشته بوده‌اند. بازل، حرکت اصلاحات بخش مالی در ایران را بسیار مبهم و ضعیف ارزیابی کرده است.
بزرگ‌ترین بهبود از سال 2016 توسط سودان، تایوان (چین)، رژیم‌صهیونیستی و بنگلادش صورت گرفته است.
جاماییکا، تونس، مجارستان، ازبکستان و پرو جزو کشورهایی هستند که بیشترین امتیاز خود را در سال 2017 به دست آورده‌اند. اگر چه اکثریت کشورها به لحاظ قانونی با استانداردهای فعلی AML / مقابله با تدابیر تروریسم (CTF) مطابقت دارند، اما از لحاظ اجرای موثر این قوانین، اغلب همچنان با افت فعالیت‌های موثر همراه بوده‌اند.
بر اساس این گزارش شرق آسیا و اقیانوس آرام در شرق آسیا و اقیانوس آرام، لائوس، کامبوج، میانمار، ویتنام و جزایر مارشال کشورهای خطرناک در منطقه هستند. اما تایوان (چین) بزرگ‌ترین پیشرفت را ثبت کرده است، در حالی که رتبه‌بندی لائوس بیشترین کاهش را داشته است. اوراسیا، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، قزاقستان و قرقیزستان کشورهای خطرناک در منطقه هستند. ازبکستان بزرگ‌ترین پسرفت در مقابله با پولشویی در منطقه را ثبت کرده است.
در اتحادیه اروپا بالاترین ریسک متعلق به کشورهای مجارستان، ایتالیا، لوکزامبورگ، یونان و اتریش است. آلمان و فرانسه موقعیت خود را بهبود بخشیدند. مجارستان در سال جاری بدترین بدتر شدن منطقه را نشان داد. امریکای لاتین و کاراییب در امریکای لاتین و منطقه کاراییب، پاراگوئه، هاییتی، بولیوی، پاناما، ترینیداد و توباگو و آرژانتین به عنوان بالاترین کشورهای خطر شناخته می‌شوند.
آسیای جنوبی، نپال و سریلانکا به اضافه افغانستان با نمره‌های ویژه‌یی در شاخص بازل در معرض AML قرار دارند. کشورهای منطقه جنوب صحرای آفریقا منطقه فقیرنشین آفریقا با گینه بیسائو، موزامبیک، مالی، اوگاندا و تانزانیا در میان 5 کشور با خطر بالا در منطقه، فقیرترین نمرات را در سراسر جهان دارند.
نسخه فعلی بازل AML شامل 147کشور و اختصاص دادن نمره به هر یک از کشورها در مقیاس از 0 (خطر کم) تا 10 (خطر بالا) است.
نمرات بالا در شاخص AML Basel عموما ضعف استانداردهایAML / CTF، ظرفیت‌های سازمانی کم و عدم شفافیت در بخش مالی و دولتی را نشان می‌دهد. شاخص بازل AML مقدار پول یا معاملات مالی غیرقانونی را ارزیابی نمی‌کند، اما برای ارزیابی ریسک پولشویی، یعنی نشان دادن آسیب‌پذیری یک کشور در زمینه پولشویی و تامین مالی تروریسم
بر‌اساس شاخص‌های عمومی قابل دسترس است. شاخص بازل AML یک شاخص کامپوزیت است، به این معنی که نمره کلی یک میانگین وزنی 14 شاخص از منابع مختلف موجود را در دسترس عموم قرار می‌دهد.
شاخص تورم بازل از خطر پولشویی و تامین مالی تروریستی کشورها بر اساس منابع عمومی موجود است. در مجموع 14 شاخص که با مقررات
AML / CFT، فساد، استانداردهای مالی، افشای سیاسی و حاکمیت قانون مواجه می‌شوند به یک ریسک کلی ربط می‌یابند. با ترکیب این منابع داده‌های مختلف، نمره ریسک کلی نشان‌دهنده یک ارزیابی جامع در مورد ساختار و عناصر عملکردی در چارچوب
AML / CFT است. همان‌طور که اطلاعات کمی در دسترس وجود ندارد، شاخص بازل اما واقعا وضعیت پولشویی یا میزان پول مالی غیرقانونی در داخل کشور را اندازه‌گیری نمی‌کند بلکه برای نشان دادن سطح ریسک، یعنی آسیب‌پذیری‌های پولشویی و تامین مالی تروریست در داخل کشور را بیان می‌کند.
روش‌های مورد استفاده برای رسیدن به درآمد حاصل از فعالیت‌های جنایتکارانه و فعالیت‌های غیرقانونی مالی در حال تکامل مداوم هستند در مقابل بخش مالی بین‌المللی که استانداردهای FATF را اجرا می‌کند، مجرمان باید کانال‌های جایگزین را پیدا کنند.
