مقابله با ریسک‌های غیرقابل پیش‌بینی بازارهای مالی
گروه بانک وبیمه| احسان شمشیری|
پس از تدوین استانداردهای حسابداری IFRS توسط هیات استانداردهای بین‌المللی حسابداری IASB، بانک مرکزی ایران، بانک‌ها و موسسات اعتباری را موظف به ارائه صورت‌های مالی بر اساس استانداردهای IFRS کرده است. همچنین حسابرسان بانک‌ها و موسسات اعتباری باید تنها صورت‌های مالی منطبق با چارچوب بانک مرکزی را لحاظ کنند و از هر نوع بند مقرراتی مشروط و مبهمی که قابل درک برای سهامداران و کاربران نیست، اجتناب کنند.
به گزارش «تعادل» در ماه‌های اخیر رییس کل بیمه مرکزی نیز تاکید کرد: شرکت‌های بیمه در جهت تدوین صورت‌های مالی بر اساس نمونه مصوب شورای عالی بیمه اهتمام ورزند.
البته برای حفظ منافع و سپرده‌گذاران و سهامداران بانک‌ها و موسسات اعتباری و نیز ایجاد ثبات و سلامت نظام بانکداری، بانک مرکزی ایران چندین شرط در رابطه با صورت‌های مالی بانک‌ها که تکمیل آنها برای جلسات سالانه سهامداران ضروری است، تعیین کرده است.
بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی ایران، بانک‌ها و موسسات اعتباری باید صورت‌های مالی و پاورقی آنها را بر اساس استانداردهای بین‌المللی گزارش‌گیری مالی IFRS به اعضای هیات‌مدیره، حسابرسان مستقل، بازرسان رسمی و نیز سپرده‌گذاران و سهامداران در سال مالی 2017-2016 بر اساس نمونه جدید بانک مرکزی ارائه دهند.
این دستورالعمل تاکید دارد که بانک‌ها و موسسات اعتباری باید از انتشار هر نوع صورت مالی ناهمگون طی یک دوره حسابداری اجتناب کنند. همچنین ضروری است که حسابرسان مستقل بانک‌ها و موسسات اعتباری به صورت حرفه‌یی تنها صورت‌های مالی منطبق با چارچوب بانک مرکزی را لحاظ کنند و از هر نوع بند مقرراتی مشروط و مبهمی که قابل درک برای سهامداران و کاربران است، اجتناب کنند.
این در حالی است که بیمه مرکزی ایران هیچ نوع محدودیتی برای بندهای مقرراتی مشروط اعمال نکرده است که باید این بندها، شفاف بوده و جزئیات و نتایج را تشریح کند.
در فوریه سال جاری میلادی، ترازنامه‌های مبتنی بر IFRS برای شفافیت مالی و بهبود عملیات‌های بین‌المللی بانک‌های ایرانی منتشر شد. بانک مرکزی با جدیت تمام به دنبال اجرای کامل IFRS و دیگر الزامات بانکداری بین‌المللی مانند پیمان بازل است. همچنین در ماه‌های اخیر رییس کل بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران درباره تعهدات قانونی شرکت‌های بیمه برای تدوین صورت‌های مالی خود بر اساس نمونه مصوب شورای عالی بیمه تاکید کرده است. همتی در این رابطه معتقد است: این الزامات برای تدوین صورت‌های مالی باید در راستای استانداردهای بین‌المللی باشد.
استانداردهای IFRS، مجموعه‌یی از استانداردهای حسابداری است که توسط هیات استانداردهای بین‌المللی حسابداری IASB تدوین شده و برای اجرای هماهنگ در سطح کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و نوظهور منتشر می‌شود. هم‌اکنون کاربرد این استانداردها در بیش از 121 کشور از جمله اتحادیه اروپایی و دوسوم دولت‌های عضو G20 اجباری شده است.
آزمایش استاندارد جهانی توسط50 بیمه‌گر
به تازگی انجمن بین‌المللی ناظران بیمه نیز ویرایش اول از استاندارد جهانی سرمایه را برای آزمایش توسط 50 شرکت بزرگ بیمه‌یی در جهان منتشر کرده است.
این نخستین باری است که این استانداردها در سطح وسیعی مورد آزمایش قرار می‌گیرد. در حال حاضر این استاندارد اجازه هیچ نوع الگوی داخلی را نداده و تجارت مستمری‌ها را به‌طور صحیح مورد بررسی قرار نمی‌دهد و شناخت کافی از تنوع‌سازی ندارد.
همچنین با وجود اینکه بیمه‌گران در تلاش هستند تا اجازه استفاده از الگوهای داخلی یا سلیقه‌ها در روش‌های استاندارد محاسبه سرمایه را کسب کنند این موضوع هنوز توسط IAIS تعیین نشده است. لذا نگرانی کشورها را در مورد عدم تناسب این استاندارد با بازار بیمه کشورشان در بر داشته است.
انجمن بین‌المللی ناظران بیمه IAIS ویرایش اول از استاندارد جهانی سرمایه بیمه ICS را برای آزمایش توسط50 شرکت بزرگ بیمه‌یی در جهان منتشر کرد. این استاندارد بخشی از چارچوب نظارت بر گروه‌های بیمه فعال بین‌المللی است که در پاسخ به درخواست هیات ثبات مالی تدوین شده است. این نخستین باری است که این استانداردها در سطح وسیعی مورد آزمایش قرار می‌گیرد. شاید یکی از مسائل قابل تامل در این استاندارد، پایه ارزش‌گذاری است. آزمون ویرایش اول استاندارد سرمایه بیمه دو رویکرد اصلی دارد؛ ارزش‌گذاری سازگار با بازار که در اروپا و تحت توانگری مالی2 اجرا می‌شود و اصول پذیرفته شده حسابداری همگانی Plus GAAP که توسط ایالات متحده مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
بیمه‌گران در حال تلاش هستند تا اجازه استفاده از الگوهای داخلی یا سلیقه‌ها در روش‌های استاندارد محاسبه سرمایه را کسب کنند. IAIS نیز متعهد شده است که الگوهای داخلی را در ویرایش دوم خود از استاندارد سرمایه بیمه که در سال 2010 به اجرا در می‌آید، بگنجاند.
اما هنوز این انجمن، ضرب‌الاجلی برای هدف نهایی خود از ایجاد یک استاندارد سرمایه بیمه واحد که قادر باشد در میان تمام نظام‌های قانونی به اجرا گذاشته شود، تعیین نکرده است. اما اعلام کرده است که عناصر کلیدی استاندارد نهایی شامل ارزش‌گذاری، منابع سرمایه و الزامات سرمایه خواهد شد.
این در حالی است که هاگ ساویل، مدیر نظارت در انجمن بیمه‌گران انگلستان ABI در این باره نگران است که استاندارد سرمایه بیمه برای کاربرد در بازار انگلستان متناسب نباشد، زیرا در حال حاضر این استاندارد، اجازه هیچ نوع الگوی داخلی را نداده و تجارت مستمری‌ها را به‌طور صحیح مورد بررسی قرار نمی‌دهد و شناخت ناکافی از تنوع‌سازی ارائه می‌دهد. وی می‌افزاید که به دنبال استمرار تعامل با IAIS است تا این مسائل را حل کند اما مطمئن نیستم که آنها بتوانند این مسائل را طی برنامه زمانبندی خود برای تدوین و اجرا حل کنند. به IAIS توصیه می‌کنم که برنامه منعطف‌تری ارائه دهد.
احتمال اجرای چالش برانگیز IFRS
مسوولیت قرارداد بیمه شامل یک عنصر جریان نقدی تحقق و یک عنصر سود ناخالص خواهد بود. البته مسائل مربوط به بیمه‌گرها بسته به ماهیت بدهی‌های بیمه، حسابداری بیمه در حال حاضر و سیستم‌های موجود، مدل‌ها و فرآیندها متفاوت خواهد بود. تفسیر و قضاوت از IFRS واقعا مبتنی بر اصول است که در بیشتر موارد بر این نکته تاکید دارد که مسوولیت بیمه‌گر این است که اطمینان حاصل شود سیاست‌ها و افشای اطلاعات مطابق با الزامات و استاندارد مطابقت داشته باشد، نه اینکه بتواند بر قوانین دقیق تکیه کند و اطلاعات ندهد.
مدیریت انتظارات ذی‌نفعان
توضیح اثر IFRS بر سود و سهام و تناقضات قوانین فعلی و گزارش در رژیم‌های نظارتی قابل اجرا، مستلزم پروسه‌های قوی، درک جدی از تفاوت‌های فردی و اطلاعات شفاف است. البته ممکن است بر میزان سود تقسیمی، پاداش مدیریت و معیارهای عملکرد بازار تاثیر بگذارد. به‌طوری که سبب شده است، چالش ارتباطات سرمایه‌گذاران و مدیران توسط IFRS تکه‌تکه شود و اطلاعات و عملکرد شرکت‌ها به‌صورت شفاف در دسترس قرار گیرد.
بیمه‌گران و فرآیند IFRS
دنیا به سرعت در حال تغییر و به سرعت در حال ظهور خطرهاست که می‌تواند حتی جامع‌ترین چارچوب مدیریت ریسک باشد. نیل کانتی پیشنهاد روشی را جهت بهبود بیمه‌گذاران به تهدیدات و فرصت‌های امروز ارائه می‌دهد.
کسب و کارهای مدرن در حال حاضر پیچیده و چالش‌برانگیز است، اما به عنوان پیشرفت دیجیتال‌سازی آن نیز خطرساز می‌شود و ریسک‌ها بسیار سریع‌تر به کسب‌وکارها متصل می‌شوند. این یک چالش مهم برای مدیران ریسک است زیرا اکثر فرآیندهای ریسک به سادگی برای ریسک‌هایی که با سرعت زیاد یا به صورت بسیار غیرخطی به کار رفته‌اند، سازگار نیستند.
بازارهای مالی می‌توانند به سرعت و گاهی غیرقابل پیش‌بینی حرکت کنند، بنابراین نظارت بر ریسک مالی اغلب عنصری از چارچوب است که قادر به شناسایی حرکت سریع است. اما مناطق دیگری همچون ریسک عملیاتی و استراتژیک هنوز به چارچوب نسبتا آهسته حرکت می‌کنند که شامل اجزایی مانند ثبت و فرآیندهای تشدید هستند. با توجه به روندهای در حال ظهور که می‌تواند منجر به نتایج خاصی شود، این امر مستلزم یک چالش منسجم است و از شما می‌خواهد که آیا ما می‌بینیم که آینده می‌آید؟ اگر جواب نه یا شاید باشد، می‌توان بهبود را در چارچوب مدیریت ریسک با اقداماتی که برای از بین بردن خود از مسیر اصلی انجام داده‌ایم، دور کرد.
