گروه بانک و بیمه|
نرخ هزینه‌های سالانه یک خانوار ایرانی شهری و روستایی در طول پنج سال، افزایش ۱۹ تا ۳۵ میلیون تومانی داشته که ناشی از تغییرات در مناسبات اقتصادی و سیاسی داخلی و خارجی در طول این مدت است.
مرکز آمار ایران به تازگی گزارشی از وضعیت شاخص‌های اقتصادی در سال‌های گذشته را منتشر کرده که تعمق در آن، روند تغییرات این شاخص‌ها در چند سال اخیر را به ما نشان می‌دهد.
بنا بر این گزارش، متوسط هزینه کل سالانه یک خانوار شهری در سال گذشته (سال ۹۹)، ۶۲ میلیون و ۱۳۹ هزار و ۲۰۰ تومان بوده که نسبت به سال قبل (سال ۹۸)، ۳۱ درصد افزایش داشته است. همچنین، هزینه کل سالانه یک خانوار روستایی به ۳۴ میلیون و ۶۷ هزار و ۹۰۰ تومان رسیده که این رقم نیز نسبت به سال قبل‌تر ۳۰.۵ درصد رشد را نشان می‌دهد.
در طول پنج سال اخیر، هزینه خانوار شهری و روستایی در ایران با رشد ۲ تا ۳ برابری همراه بوده است. به‌طوری که نگاهی به اهم نتایج این آمار در مناطق شهری و روستایی از سال ۹۴ تا ۹۹ نشان می‌دهد که:
در سال ۹۴ هزینه کل یک خانوار شهری ۲۶۲.۳۹۷ هزار ریال (۲۶ میلیون و ۲۳۹ هزار و ۷۰۰ تومان) و برای یک خانوار روستایی ۱۴۶.۹۸۳ هزار ریال (۱۴ میلیون ۶۹۸ هزار و ۳۰۰ تومان) بود.
در سال ۹۵ این هزینه برای یک خانوار شهری به ۲۸۴.۸۲۰ هزار ریال (۲۸ میلیون و ۴۸۲ هزار تومان) و برای یک خانوار روستایی ۱۵۶.۹۰۷ هزار ریال (۱۵ میلیون و ۶۹۰ هزار تومان) شده است.
در سال ۹۶، هزینه کل سالانه یک خانوار شهری ۳۲۹.۵۲۵ هزار ریال (۳۲ میلیون و ۹۵۲ هزار و ۵۰۰ تومان) و برای خانوار روستایی ۱۷۸.۶۷۰ هزار ریال (۱۷ میلیون و ۸۶۷ هزار تومان) بوده است.
در سال ۹۷ هزینه کل سالانه یک خانوار شهری حدود ۳۹۳.۲۲۷ هزار ریال (۳۹ میلیون و ۳۲۲ هزار و ۷۰۰ تومان) و یک خانوار روستایی نزدیک به ۲۱۴.۴۷۲ هزار ریال (۲۱ میلیون ۴۴۷ هزار و ۲۰۰ تومان) بوده است.
در سال ۹۸ هم هزینه کل سالانه یک خانوار شهری به ۴۷۴.۳۷۹ هزار ریال (۴۷ میلیون و ۴۳۷ هزار و ۹۰۰ تومان) رسیده که درصد تغییر آن نسبت به سال ۹۷ بیش از ۲۰ درصد بوده است. در این سال، هزینه کل یک خانوار روستایی نیز ۲۶۱.۰۰۶ هزار ریال (۲۶ میلیون و ۱۰۰ هزار و ۶۰۰ تومان) محاسبه شده است که درصد تغییر آن نسبت به سال قبل‌تر، ۲۱.۷ درصد اعلام شده است.
و سرانجام در سال ۹۹، هزینه کل سالانه یک خانوار شهری، متوسط هزینه کل سالانه یک خانوار شهری ۶۲۱.۳۹۲ هزار ریال (۶۲ میلیون و ۱۳۹ هزار و ۲۰۰ تومان) بوده که درصد تغییر این هزینه نسبت به سال قبل آن یعنی سال ۹۸، ۳۱ درصد عنوان شده است. همچنین، همین هزینه برای یک خانوار روستایی در سال ۹۹ نزدیک به ۳۴۰.۶۷۹ هزار ریال (۳۴ میلیون و ۶۷ هزار و ۹۰۰ تومان) محاسبه شده که درصد تغییر این رقم نیز نسبت به سال قبل آن، ۳۰.۵ درصد برآورد شده است.
در مجموع می‌توان گفت که از سال ۹۴ تا سال ۹۹، هزینه کل سالانه یک خانوار شهری افزایشی بیش از ۳۵۸هزار ریال (۳۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان) و هزینه کل سالانه یک خانوار روستایی افزایشی بیش از ۱۹۳ هزار ریال (۱۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان) را تجربه کرده است.
بدین‌ترتیب، گزارش پنج ساله مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، نرخ هزینه‌های سالانه یک خانوار ایرانی در طول پنج سال، افزایش چشم‌گیری داشته که ناشی از تغییرات در مناسبات اقتصادی و سیاسی داخلی و خارجی در طول این مدت است.این مدت که مترادف با دوره دوم دولت تدبیر و امید است همزمان شد با خروج ایالات متحده از برجام و شیوع پاندمی کرونا در جهان و آغاز تکانه‌های اقتصادی در ایران که از عواقب آن می‌توان به رشد نرخ ارز، کاهش ارزش پول ملی و رکود تورمی اشاره کرد که تاثیر خود را بر درآمد و هزینه خانوار ایرانی گذاشته است.
این گزارش از این جهت حائز اهمیت است که حاوی اطلاعات دقیقی از وضعیت معیشتی و افزایش هزینه‌های سالانه یک خانوار ایرانی است و مسوولان در آغاز دولت جدید باید برای متوقف کردن روند افزایشی هزینه خانوار ایرانی از سال ۱۴۰۰ به بعد برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کنند.
ترکیب هزینه‌کرد خانوار در سال ۹۹
طبق اعلام مرکز آمار، ۷۴ درصد از کل هزینه خانوار شهری در سال گذشته مربوط به اقلام غیرخوراکی و ۲۶ درصد نیز خوراکی بوده و سهم مسکن و روشنایی از کل سبد هزینه خانوار ۳۷ درصد بوده است.
مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود ترکیب انواع هزینه‌های سالانه یک خانوار شهری در سال ۹۹ که شامل مقدار هزینه برای اقلام خوراکی و غیرخوراکی می‌شود را منتشر کرده که براساس آن، در سبد هزینه‌های خانوار، بخش خوراکی و دخانی ۲۶ درصد و هزینه‌های غیر خوراکی ۷۴ درصد سهم را به خود اختصاص داده‌اند.
نگاهی به نتایج بررسی مرکزآمار ایران نشان می‌دهد: آرد، رشته، نان و فرآورده‌های آن ۲۱ درصد، گوشت ۲۱ درصد، شیر و فرآورده‌های آن و تخم پرندگان ۱۱ درصد، نوشابه‌ها، غذاهای آماده و دخانی‌ها ۶ درصد، ادویه‌ها، چاشنی‌ها و سایر ترکیب‌های خوراکی ۴ درصد، قند، شکر، شیرینی‌ها، چای، قهوه و کاکائو ۸ درصد، خشکبار و حبوب ۷ درصد، میوه‌ها و سبزی‌ها ۱۹ درصد، روغن‌ها و چربی‌ها ۳ درصد از سبد هزینه‌های خوراکی و دخانی را به خود اختصاص می‌دهند. در این میان براساس آمار مورد اشاره گوشت و نان به‌طور یکسان بیشترین و روغن و چربی‌ها کمترین سهم را داشته‌اند. همچنین مسکن، سوخت و روشنایی ۵۰ درصد، پوشاک و کفش ۴ درصد، کالاها و خدمات متفرقه خانوار ۱۱ درصد، تفریحات سرگرمی‌ها و خدمات فرهنگی دو درصد، حمل و نقل و ارتباطات ۱۳ درصد، بهداشت و درمان ۱۳ درصد، لوازم اثاث و خدمات خانوار نیز ۶ درصد از هزینه‌های غیرخوراکی را به خود اختصاص داده است. در این قسمت هم به نظر می‌رسد مردم هر اندازه که برای سوخت و روشنایی هزینه کرده‌اند از میزان خدمات فرهنگی و تفریحات خود کاسته‌اند و در هزینه این بخش به‌شدت صرفه‌جویی انجام داده‌اند.
مهم‌ترین اقلام در سبد هزینه‌های خوراکی خانوار در سال گذشته مربوط به گوشت، آرد، نان و غلات و... و میوه‌ها و سبزی‌ها بوده و در بخش هزینه‌های غیرخوراکی نیز بیشترین سهم مربوط به هزینه مسکن و سوخت و روشنایی، حمل و نقل و بهداشت و درمان بوده است که این ۳ بخش ۷۴ درصد کل هزینه‌های غیرخوراکی خانوار را در سال گذشته شامل شده است.
