تکلیف کلیات بودجه سه شنبه این هفته در مجلس مشخص خواهد شد. این جدیدترین خبری است که روز گذشته از بهارستان به گوش رسید و به نظر می‌رسد با نهایی شدن گمانه زنی‌ها سرانجام نمایندگان مجلس یازدهم در پیش از پایان هفته جاری مشخص خواهند کرد که سر همراهی با لایحه دولت را دارند یا پس از حدود دو ماه بحث و جدل حتی به کلیات بودجه نیز رای نخواهند داد؟
در شرایطی که طبق اعلام اعضای کمیسیون تلفیق، بررسی لایحه بودجه سال 1400 از روز 14 بهمن در صحن علنی مجلس کلید خواهد خورد، روز گذشته (یکشنبه) نمایندگان مجلس در یک جلسه غیرعلنی به بررسی این لایحه پرداختند، موضوعی که سوال‌ها و ابهام‌هایی را به وجود آورد. با توجه به اینکه در هفته‌های گذشته بحث و گمانه‌زنی‌های فراوانی درباره نظر مجلس نسبت به لایحه پیش‌بینی شده از سوی دولت مطرح شده و با وجود آنکه با رسیدن به نیمه بهمن، دو ماه است که لایحه در اختیار نمایندگان است و هنوز تکلیف برنامه اقتصاد ایران برای سال آینده مشخص نیست، به نظر می‌رسید برگزاری یک جلسه علنی که پس از چکش کاری دو ماه بودجه در بهارستان، تا حدی تصور نمایندگان از لایحه را معلوم کند گزینه‌ای خواهد بود که به اجرا در می‌آید اما سرانجام نمایندگان ترجیح دادند، نخستین جلسه در صحن را به شکل غیرعلنی برگزار کنند. مجلس یازدهم در ماه‌های گذشته نیز برای بررسی بسیاری از طرح‌ها و قوانین جلسات غیرعلنی برگزار کرده بود و حالا به نظر می‌رسد همین رویه در تدوین و تنظیم بودجه نیز ادامه پیدا کند.
در جلسات غیرعلنی در کنار آنکه جزییاتی از مذاکرات نمایندگان منتشر نمی‌شود، نمایندگان دولت نیز به شکل جزئی در جریان صحبت‌ها قرار نمی‌گیرند و این موضوع می‌تواند بررسی‌های آینده را با سوالات بیشتر همراه کند.
گزارش کمیسیون تلفیق برای نمایندگان
محمدباقر قالیباف در آغاز جلسه علنی روز یکشنبه در توضیح نشست غیر علنی اظهار کرد: از ساعت ۸صبح جلسه غیرعنی آغاز شد و این نشست تا ساعت ۱۰ ادامه داشت. در این جلسه درباره مسائل مربوط به بودجه و گزارش کمیسیون تلفیق بحث و تبادل نظر صورت گرفت. محمدحسین فرهنگی سخنگوی هیات رییسه مجلس نیز درباره چگونگی برگزاری این نشست توضیحاتی ارایه داد. او گفت: در جلسه غیر علنی نزدیک به دو ساعت بحث بودجه را داشتیم علت اینکه این جلسات به صورت غیر رسمی و غیر علنی برگزار می‌شود آن است که باید در جلسات رسمی ضوابط و آیین نامه را رعایت کرد و تقسیم بندی‌ها برای صحبت کردن تمامی نمایندگان مطابق با آیین نامه در جلسه رسمی امکان‌پذیر نیست. در این جلسه رییس تلفیق در دو نوبت یعنی ابتدا و انتهای نشست و نایب‌رییس تلفیق در ابتدای نشست توضیحاتی را بیان کرد ۱۰ نفر از نمایندگان هم دیدگاه‌های خود را مطرح کردند از جمله نقاط قوت بودجه شفافیت، توجه به پروژه‌های عمرانی در قالب محرومیت زدایی، تفویض اختیار در استان‌ها، کاهش تمرکزگرایی، انضباط بودجه به خصوص در بودجه شرکتهای عمرانی بیان شد.
فرهنگی بار دیگر به مخالفت‌ها و انتقادات نمایندگان از وضعیت لایحه بودجه نیز اشاره کرد و درباره مباحث مطرح شده در این نشست غیرعلنی گفت: مخالفان معتقد بودند که وقتی دولت با مجلس همراهی نمی‌کند چه دلیلی دارد که مجلس بودجه را تصویب کند دولت هم این نوع بودجه‌ریزی را قبول ندارد. مخالفان به مواردی درجزییات بودجه اشاره داشتند. در این جلسه رای‌گیری صورت نگرفت و جلسه بدون تصمیم‌گیری پایان یافت؛ این نشست در حد بیان دیدگاه‌ها و نظرات نمایندگان بود. حرف مخالفان این بود که لایحه دولت به معنای بودجه نویسی نیست از جمله آن به اجازه جابه‌جایی ۶۰ درصدی در بودجه جاری و ۴۰ درصدی در بودجه عمرانی اشاره داشتند. البته کمیسیون تلفیق سعی کرده نظم و انضباطی به بودجه دهد که در صورت تصویب کلیات این انضباط جاری و حاکم خواهد شد.
این اظهارات در حالی صورت گرفته که نمایندگان عضو کمیسیون تلفیق در روزهای گذشته، تغییرات قابل توجهی را در لایحه بودجه پیشنهادی دولت تصویب کرده‌اند و کار تا جایی پیش رفته که دولت می‌گوید بودجه فعلی فاصله قابل توجهی با طرح پیشنهادی ابتدایی دارد و اگر بنا بر اجرای تمام این تغییرات باشد، آن را قبول نخواهند کرد. تحت تاثیر همین اظهارات بوده که مجلس ابتدای هفته جاری تهدید کرد در صورتی که بنا باشد دولت اصلاحات مدنظر مجلس را نپذیرد، احتمال آنکه کلیات بودجه تصویب نشود وجود خواهد شد و در این صورت مجلس یک بودجه سه دوازدهمی برای بهار سال آینده تصویب می‌کند و بررسی کلیات احتمالا به جلسات سال آینده موکول خواهد شد. این در حالی است که از اردیبهشت سال آینده فرایند انتخابات ریاست‌جمهوری آغاز خواهد شد و بر اساس برنامه‌ریزی وزارت کشور، انتخابات در خرداد ماه سال آینده برگزار خواهد شد و از نیمه تابستان، دولت جدید بر سر کار می‌آید. از این رو باید دید چه سرنوشتی در انتظار بودجه در فصل انتخابات خواهد بود. از سوی دیگر با نزدیک شدن به انتخابات، قطعا صف‌بندی جناح‌های مختلف سیاسی نیز روشن‌تر خواهد شد و در چنین فضایی به نظر می‌رسد اردوگاه انتخاباتی دولت و مجلس جدا از هم تشکیل می‌شود و این خطر وجود دارد که مباحث سیاسی، بر اقتصاد سایه بیندازند.
بازگشت روحانی به مجلس؟
در میان اختلاف‌نظرهای سیاسی، آنچه که در زمان تحویل لایحه بودجه به مجلس رخ داد خود بر آتش اختلافات دمید. حسن روحانی جز جلسات ابتدایی مجلس یازدهم، به دلیل شیوع کرونا و با توجه به توصیه‌های ستاد ملی مقابله با کرونا در جلسات مجلس شرکت نکرده و حتی در زمان بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی صمت نیز در میان نمایندگان حاضر نشد. هرچند به نظر می‌رسید امکان قائل شدن یک استثنا در زمان تحویل بودجه وجود دارد اما سرانجام این حسینعلی امیری معاون پارلمانی روحانی بود که لایحه را تقدیم هیات رییسه مجلس کرد. این رویکرد رییس‌جمهور با انتقاداتی از سوی نمایندگان مواجه شد و در همان زمان باقر قالیباف در اعتراض به این حرکت، تصمیم گرفت صحن علنی را ترک کند و نایب‌رییس او بودجه را تحویل بگیرد.
با وجود آنکه به نظر نمی‌رسد تغییری در پروتکل‌های اعلامی ستاد مقابله با کرونا به وجود آمده باشد اما مجلس دوباره صحبت از دعوت از رییس‌جمهور به بهارستان کرده است. فرهنگی در این باره گفته: روز سه‌شنبه، ابتدا مخالفان و موافقان صحبت می‌کنند و بعد نوبت به توضیحات نماینده دولت است اگر رییس‌جمهور به مجلس تشریف بیاورند توضیحات می‌دهد وگرنه آقای نوبخت توضیح خواهند داد. در هر صورت پیش بینی آن است در روز سه شنبه تکلیف کلیات مشخص شود در صورت تصویب کلیات مجلس بلافاصله وارد جزییات می‌شود که در ابتدا بخش‌های درآمدی و بعد هزینه‌ای بررسی می‌شود. از رییس‌جمهور دعوت شده ولی اینکه تشریف بیاورند یا نه ما اطلاعی نداریم.
با وجود تمام این گمانه‌زنی‌ها احتمالا با آغاز جلسه علنی بررسی بودجه در سه شنبه هفته جاری، سرانجام زمان آن می‌رسد که نمایندگان دغدغه‌های خود درباره سال آینده را مطرح کنند و نماینده دولت به آنها پاسخ دهد تا مشخص شود که کلیات بودجه قابل اجراست یا باز هم کار به دولت ارجاع داده خواهد شد. باید دید آیا رییس دولت تصمیم می‌گیرد این‌بار به مجلس برود یا نوبخت و دیگر نمایندگان دولت به ابهامات مجلس پاسخ می‌دهند.
