«استفاده از ظرفیت‌های کشورهای همسایه»یکی از مهم‌ترین راهکارهایی است که ایران برای مقابله با شرایط تحریمی تدارک دیده است؛ ایده‌ای که تلاش می‌کند تا از طریق فعال‌سازی ظرفیت‌های تجاری؛ گردشگری، تولیدی و... کشورهای منطقه؛ جایگزین مطمئن و قابل اتکایی برای ردآمدهای نفتی‌اش بیابد. بر این اساس است که ایران با فعال‌سازی بلوک‌های اقتصادی منطقه‌ای تلاش می‌کند تا سهم افزون‌تری را در این مراودات به دست آورد و مبتنی بر همین رویکرد است که از ضرورت اصلاحات بنیادین اقتصادی در این سازمان منطقه‌ای سخن می‌گوید. وزیر امور خارجه که راهی ترکیه شده است با بیان اینکه ترتیبات تجاری اکو اهمیت ویژه‌ای برای جمهوری اسلامی ایران دارند، گفت: «اکوتا» و دیگر ترتیبات تکمیلی درون منطقه‌ای باید عملیاتی شوند. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دیروز در بیست و چهارمین نشست شورای وزیران اکو که در آنتالیای ترکیه برگزار شد، با اشاره به اینکه اولویت اصلی دستور کار ما باید تحقق «اجتماع اکو» همراه با ترویج صلح و ثبات و بهروزی بیشتر مردمان منطقه و ارزش‌های غنی مشترک باشد، اظهار داشت: سازمان همکاری اقتصادی با برخورداری از جمعیتی نیم میلیارد نفری، موقعیت جفرافیایی فوق‌العاده، منابع سرشار انرژی و معدنی، منابع انسانی پیشرفته، بازار تجاری بزرگ و قرابت‌های فرهنگی و تاریخی تمامی مولفه‌های موردنیاز برای موفقیت در همکاری چندجانبه میان ملت‌ها را دارا است. ظریف تاکید کرد: با این حال اولین و مهم‌ترین چالش مستمر ما نبود الگوی مناسب برای همکاری اقتصادی و در واقع سرمشق توسعه اقتصادی است. وی با بیان اینکه در این راستا باید ساختار همکاری برای رسیدن به این هدف مجددا سازماندهی شود، افزود: سند چشم‌انداز اکو ۲۰۲۵ آخرین تلاش ما برای ارتقای تعامل منطقه‌ای در زمینه‌های مختلف مورد علاقه طرفین شامل ترانزیت و حمل و نقل، انرژی، تجارت و گردشگری است. رییس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: ما نیاز داریم اجرای موثر چشم‌انداز ۲۰۲۵ را از طریق مکانیسم‌ها و طراحی‌های پیش‌بینی شده شتاب ببخشیم. شورای وزیران باید از وزرای بخش‌های ذی‌ربط و نیز دبیرخانه اکو به منظور تبدیل این سند به گامی مهم در راستای تحقق اهداف و مقاصد عالیه سازمان، کمال حمایت را داشته باشند.
حلقه‌های گمشده توسعه
ظریف با بیان اینکه تاسیس کریدور و فعالیت‌های مدیریتی مرتبط با آن اولویت سازمانی بخش حمل و نقل است، گفت: ما در ایران سرمایه‌گذاری عظیمی برای ایجاد حلقه‌های گمشده انجام داده‌ایم. با این حال طرح‌های اساسی همچون توافقنامه چارچوب حمل و نقل و ترانزیت (TTFA) همچنان در انتظار اجرا توسط کشورهای عضو است.
وی تاکید کرد: به منظور افزایش میزان تجارت کل میان کشورهای عضو اکو که بسیار پایین‌تر از انتظاراتمان است، به رویه‌های دوجانبه و چندجانبه به منظور تسهیل و همسان‌سازی تجارت منطقه‌ای نیاز داریم تا از این طریق بتوانیم مناسبات تجاری مان را سریع‌تر، ارزان‌تر و قابل پیش بینی‌تر کنیم. وزیر امور خارجه اظهار داشت: انجام تراکنش‌های مالی با ارزهای ملی، تهاتر، کاهش هزینه‌ها و از بین بردن تاخیرها و تسریع ترخیص گمرکی تنها برخی از رویکرد‌هایی است که باید تقویت شوند. ظریف با تاکید بر اینکه ایجاد مقاصد گردشگری سبز همراه با ارایه محصولات متنوع و خدمات کیفی در منطقه یکی از اهداف چشم‌انداز ۲۰۲۵ اکو است، گفت: بهره‌برداری از ظرفیت‌های شگرف همکاری در حوزه گردشگری نیازمند یک برنامه اقدام هوشمندانه است. وی تاکید کرد: ما از هر ابتکاری که منجر به تقویت شبکه تمامی ذی‌نفعان در حوزه گردشگری شود و نیز از راه‌اندازی یک سامانه الکترونیکی با استفاده از فناوری‌های نوین و به اشتراک‌گذاری دانش و به رویه‌ها به منظور فعالیت‌های هم‌آفرینی استقبال می‌کنیم. وزیر امور خارجه با بیان اینکه فعالیت‌های مرتبط با فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی نیز می‌توانند به عنوان کاتالیزوری برای پیشرفت ما عمل کنند، افزود: در این رابطه، ما اهمیت ویژه‌ای برای اجرای راهبرد منطقه‌ای توسعه اطلاعات و جامعه اکو ۲۰۲۵ و نیز «برنامه اقدام» که دردومین نشست وزیران ارتباطات اکو در دسامبر ۲۰۱۷ در باکو مطرح شد قایل هستیم.
اصلاحات در اکو
ظریف با بیان اینکه موفقیت سازمان اکو جز با مشارکت فعالانه تمامی کشورهای عضو غیرقابل تصور است. ادامه داد: ترتیبات موافقتنامه‌های موسوم به کمتر از عضویت کامل تاثیرات منفی و بنیادین خود را بر عملکرد سازمان داشته‌اند. وزیر امور خارجه تاکید کرد: اهداف اصلی فرایند کنونی اصلاحات که در بیست و یکمین نشست وزیران اکو در ۲۰۱۳ در تهران مطرح شد مشتمل بر ارتقای ظرفیت‌های نهادی، مقرراتی و عملیاتی سازمان است و به‌طور بالقوه می‌تواند به افزایش چشمگیر اثربخشی، کارایی، ارتباط و عملکرد سازمان و دبیرخانه آن منجر شود. ظریف گفت: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بنیانگذاران اکو به‌طور کامل از فرایند اصلاحات حمایت کرده و بیشترین انعطاف‌پذیری را از خود به منظور تامین منافع و رفع نگرانی‌های کشورهای غیربنیانگذار نشان داده است. وی با بیان اینکه اکنون زمان آن فرا رسیده است نیروی مورد نیاز برای اصلاحات را باز تولید کنیم و بر نتایج امیدوارکننده اصلاحات توافق داشته باشیم، اظهار داشت: در زمانی که چندجانبه‌گرایی به‌طور مرتب مورد صدمه قرار می‌گیرد، سازمان همکای اقتصادی با دهه‌ها تجربه، بیش از پیش، اولین و بهترین انتخاب برای ارتقای مناسبات اقتصادی میان کشورهای عضو است. وزیر امور خارجه گفت: با وجود سختی‌هایی که مردم ایران در زمان تروریسم اقتصادی و اقدامات قهری یکجانبه و ظالمانه و بی‌پروا تجربه می‌کنند، جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود نسبت به اکو و برنامه‌ها و طرح‌هایش ادامه می‌دهد. ظریف تصریح کرد: طرح‌های ارتباطی اکو در حوزه حمل و نقل و ترانزیت، بازار انرژی و برق، فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و ارتباطات دیجیتال و نیز صنعت گردشگری به عنوان به‌صرفه‌ترین و پربازده‌ترین طرح‌های مشترک میان کشورهای عضو را مدنظر قرار داده‌ایم. وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران آماده است تمامی ظرفیت‌های شگرفی که در این حوزه‌ها دارد را در اختیار کشورهای اکو قرار دهد، گفت: این دعوت باز به نمایندگی از بخش خصوصی ایران برای همتایانشان در منطقه اکو است. رییس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه ترتیبات تجاری اکو نیز اهمیت ویژه‌ای برای ایران دارد، اظهار داشت: «اکوتا» و دیگر ترتیبات تکمیلی درون منطقه‌ای باید عملیاتی شوند تا تجار بتوانند مشارکت کامل خود در توسعه همه‌جانبه و پیشرفت منطقه و ملت‌های منطقه را داشته باشند. این رویه در دیگر مناطق دنیا نیز اتفاق افتاده است. ظریف بیان کرد: ایران قویا به اجرای این طرح از طریق فعال‌سازی یا متنوع‌سازی، ترتیبات منطقه‌ای لازم در حوزه‌های تجاری مانند تسهیل رویه‌های گمرکی و بازرگانی، حوزه‌های پولی و بانکی، حمل و نقل چندوجهی، ترتیبات امنیتی و مرزی، مبارزه با قاچاق و غیره متعهد است.
