آغاز گازدهی «آی‌آر۶ »
گروه ایران|
بعد از اعلام رسمی آغاز گام سوم کاهش تعهدات برجامی کشورمان توسط رییس‌جمهوری و در شرایطی که افکار عمومی در انتظار اعلام جزییات فرآیند کاهش تعهدات بودند، سخنگوی سازمان انرژی اتمی به میان خبرنگاران آمد تا تصویری از مهم‌ترین اقدامات کشورمان در این مرحله از کاهش تعهدات ارایه کند. گامی که بر اساس اعلام کمالوندی نه خارج از دایره تعهدات برجامی ایران بلکه دقیقا مبتنی بر مفاد قانونی برجام و در راستای احیای دوباره این سند مهم بین‌المللی برداشته خواهد شد تا طرف‌های مقابل را متوجه این واقعیت مشخص کند که همه طرف‌ها باید نسبت به وظایف و تعهدات خود مسوولانه‌تر رفتار کنند. بر این اساس کمالوندی از آغاز گازدهی به سانتریفیوژ پیشرفته« آی‌آر۶» در یک زنجیره ۲۰ تایی خبر داد. فرآیندی که برخی محدودیت‌های قبلی در حوزه ارتقای سانتریفیوژها را پشت سر خواهد گذاشت و به ایران برای به روز آوری تاسیسات هسته‌ای خود کمک خواهد کرد. سخنگوی سازمان انرزی اتمی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا ایران وارد روند غنی‌سازی 20درصد و بالاتر از آن خواهد شد؟ به این نکته اشاره کرد که ایران در حال حاضر نیازی به این سطح از غنی‌سازی ندارد و در صورت لزوم در فازهای بعدی به آن فکر خواهد کرد. بهروز کمالوندی، ضمن تشریح گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران اظهار کرد: گام سوم کاهش تعهدات برجام روز گذشته بنا به دستور رییس‌جمهور آغاز شد و ایشان اعلام کردند که سازمان انرژی اتمی مکلف است بر اساس نیاز‌های فنی بدون در نظر گرفتن محدودیت‌های برجامی فعالیت‌های علمی و پژوهشی هسته‌ای را آغاز کرده و شتاب بخشد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: نظام تصمیم گرفت در وضعیت عدم تعادل بین تعهدات و حقوق ما توازنی ایجاد کند که یا طرف مقابل به سمت تعهدات خود بازگردد و حقوق ایران را محترم بشمارد یا ما با کاهش تعهدات خود موازنه‌ای در داد و ستد‌های برجام ایجاد کنیم. متن برجام حدود ۱۲۲ صفحه فارسی و ۱۶۰ صفحه نسخه انگلیسی است که ۵ ضمیمه دارد؛ ضمیمه ۱ و ۲ تعهدات ایران و طرف مقابل است. ضمیمه ۳ هم همکاری‌های بین‌المللی، ضمیمه ۴ سازوکار‌های مربوط به کمیسیون مشترک و ضمیمه ۵ زمان‌بندی است؛ بنابراین در زمینه کاهش تعهدات باید بر ضمیمه ۱ متمرکز شویم. او با اشاره به ۸ موضوع اصلی مطرح شده در ضمیمه ۱ برجام خاطرنشان کرد: تعهدات در رابطه با راکتور آب سنگین راک است، عدم بازطراحی و عدم اجرای راکتور قبلی و بازطراحی آن راکتور همچنین تولیدات کارخانه‌های آب سنگین را هم شامل می‌شود. موضوع سوم بازفرآوری سوخت مصرف شده است که در اینجا هنوز سوخت مصرف شده به اندازه‌ای که بخواهیم برنامه‌های بازفرآوری داشته باشیم، برای ما مطرح نیست. سخنگوی سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: غنی‌سازی در ظرفیت و سطح از موارد در دست انجام هستند، یک مورد از آن یعنی سطح میزان ۳.۶۷ را در گام دوم کنار گذاشتیم. در گام اول هم عرضه مازاد ذخایر ۳۰۰ کیلو و ۱۳۰ تن به بازار را کنار گذاشتیم و امروز هم تحقیق و توسعه موضوع گام سوم ما است. او در مورد تحقیق و توسعه که بند‌های ۳۲ تا ۴۳ و یک بند ۸۱ را شامل می‌شود، گفت: بند ۸۱ در مورد روش‌های غنی‌سازی غیر از سانتریفیوژ‌های گازی صحبت می‌کند و در حال حاضر هم عمده کار اقتصادی دنیا برپایه سانتریفیوژ‌های گازی انجام می‌شود، اما روش‌های دیگری هم وجود دارد که لزوما اقتصادی نیست، اما به هر حال ایران در برجام پذیرفته بود فعلا فقط از سانتریفیوژ‌های گازی استفاده کند.
کمالوندی درخصوص بند‌های ۳۲ تا ۴۳ هم گفت: در این رابطه تاکنون چهار اقدام انجام شده است و مدیرکل موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم روز یکشنبه از آن بازدید خواهد کرد و تایید می‌کنند که چهار اقدام انجام شده و چهار اقدام دیگر هم با فاصله زمانی محقق خواهد شد. نکته مهم این است که در مسیر غنی‌سازی، برخلاف آن چیزی که برخی مطرح می‌کنند، می‌توانیم بگوییم که از ابتدا هم عملا محدودیتی وجود نداشت، چراکه برنامه‌ها بر اساس یک زمانبدی بلندمدت و با روش‌های جدید در نظر گرفته شده بودند.
استفاده از مهندسی معکوس
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه در گذشته از روش مهندسی معکوس استفاده می‌کردیم، عنوان کرد: برای مثال ماشین ۱ IR در هلند ساخته شده و به پاکستان رفته بود و از آنجا وارد کشورمان شد. اما ماشینی که شما خودتان می‌سازید حتما به مستندسازی دانش نیاز دارد وگرنه مسیری را طی می‌کنید ولی دفعات بعد با مشکلاتی مواجه خواهید شد. او با اشاره به انجام چهار اقدام سازمان انرژی اتمی در راستای کاهش تعهدات برجامی گفت: درباره بند ۳۹ تولید محصول غنی‌سازی و ماشین‌های نسل جدید عدم اختلاط پسماند و محصول این زنجیره‌ها که بسیار موضوع مهمی است. به عبارت دیگر قبل از کاهش تعهدات اگر هرکدام از ماشین‌های پیشرفته وقتی در عمل غنی‌سازی می‌کردند، محصول و خوراک را دوباره مخلوط می‌کردند و به صورت اتوماتیک به اورانیوم طبیعی تبدیل می‌شد، از این به بعد این اتفاق نمی‌افتد. یعنی ماشین‌های سانتریفیوژ ما همانطور که تحقیق و توسعه می‌کنند، به انباشت ذخایر ما هم کمک می‌کنند. سخنگوی سازمان انرژی اتمی در خصوص گازدهی سانتریفیوژ آی‌آر۶ نیز افزود: آی‌آر۶ قرار بوده در سال ۱۱ برجام گازدهی شود که گازدهی آن را شروع کردیم. راه‌اندازی زنجیره ماشین ای‌آر۴ بیست‌تایی هم الان انجام شده است. ماشین‌های ای‌آر۶ را به صورت زنجیره ۲۰ تایی از دیروز گازدهی کرده‌ایم و زنجیره ۳۰ تایی را در برنامه بعدی انجام می‌دهیم. به گفته کمالوندی، ۴ اقدام دیگر مانده که دو مورد آن راه‌اندازی زنجیره میانی IR۲m است که باید از سال ۱۱ انجام می‌شد که راه‌اندازی آن و گازدهی زنجیره ۱۰ تایی سانتریفیوژ‌های IR۵s و گازدهی آن برای حدود ۲ ماه آینده انجام می‌شود. می‌توانیم راه‌اندازی زنجیره‌های شاهد ۱۶۴ تایی IR۴ و راه‌اندازی زنجیره‌های شاهد ۱۶۴ تایی IR۲m و زنجیره میانی سانتریفیوژ IR۵s را تا دو ماه آینده داشته باشیم. او تصریح کرد: از مدیرکل موقت آژانس دعوت کردیم که او فردا (یکشنبه) صبح وارد کشور می‌شود و با آقایان ظریف و صالحی دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد.
فعلا نیازی به غنی‌سازی ۲۰ درصد نیست
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه به زودی بحث بتن‌ریزی نیروگاه دوم را خواهیم داشت، گفت: در حوزه تحقیق و توسعه محدودیت نداشتیم سند‌های ساخته شده نشان می‌دهد مسیر خوبی را طی کردیم. بنای ما این است که اگر آنها تعهدات خود را عملیاتی کنند، ما هم به تعهد خود بازمی‌گردیم. طرف‌های اروپایی باید بدانند زمان زیادی نمانده است. کمالوندی افزود: غیر از فردو و افزایش غنی‌سازی موضوع دیگری باقی نمانده است و ایران هم توانایی افزایش ظرفیت و سطح بیش از ۲۰ درصد را داخل کشور دارد. او اذعان کرد: ذره‌ای از آرمان‌های خود کوتاه نمی‌آییم. نوید می‌دهیم ظرفیت در حوزه سازمان بسیار زیاد است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: لیستی از گام‌های مختلف به شورای امنیت دادیم و تا خروج از NPT را در نظر گرفته بودیم، ولی انجام ندادیم. کمالوندی با تأکید بر اینکه در حوزه نظارت‌ها و پادمان‌ها وارد نمی‌شویم تا وقتی که خلافی نمی‌کنیم، دلیل ندارد شفاف‌سازی نکنیم، تصریح کرد: گام‌های بعدی کمتر فنی است، البته راه‌اندازی فردو هم می‌تواند در برنامه باشد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: نیاز ما فعلا غنی‌سازی ۲۰ درصد نیست، اگر همزمانی بخواهیم، اول ذخایر ۴ونیم درصد را افزایش می‌دهیم بعد به کار اقدام می‌کنیم.
ایران تردیدی در اقدام خود ندارد
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه طرف‌های برجامی و سازمان بین‌المللی چقدر گام‌های ایران را جدی گرفته است و شما چه بازتابی در این مورد دریافت کردید؟، گفت: طرف‌های برجامی و سازمان بین‌المللی کاملا متوجه شده‌اند ایران تردیدی در اقدام خود ندارد و جدیت ایران را به‌طور کامل مشاهده کردند و سرعت اقدامات ما هم به خوبی حاکی از جدیت ماست.
کمالوندی درمورد سانتریفیوژ IR۸ تصریح کرد: وقتی قبل از برجام متوجه تولد آن شدند، گفتند باید سقط شود، ولی ما اصرار داشتیم و تولد آن به آژانس اعلام شد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: بحث دیگر درمورد سوخت مصرف شده است که در ۱۵ سال باز فرآوری نکنیم و فعلا نیاز نداریم، ولی اگر نیت ایران تغییر کند، اعلام می‌کنیم و مذاکرات ما در این زمینه با روسیه ادامه دارد.
