از یک ماه پیش که ایلان ماسک توییتر را از آن خود کرد، برنامه‌های بزرگ و البته مبهمی را برای این شبکه اجتماعی تعریف کرده است. او می‌خواهد درآمد توییتر را با فروش اشتراک بیشتر کند و در پی گسترش آزادی بیانی است که در برخی موارد احیای حساب‌های مسدود شده از جمله دونالد ترامپ، رییس‌جمهور سابق امریکا، را در بر می‌گیرد.
تغییرات فعلی توییتر و آنچه ماسک برای آینده این شبکه اجتماعی در نظر گرفته ممکن است به تنش با دو غول تکنولوژی یعنی «اپل و گوگل» منتهی شود. رویارویی این شرکت با دو فروشگاه اصلی گوشی‌های هوشمند می‌تواند به مرگ این پلتفرم منتهی شود. یکی از خطرات بزرگی که چشم‌انداز ماسک برای «توییتر ۲.۰» با آن روبرو است، احتمال نقض قوانین اپلیکیشین اپل و گوگل است که می‌تواند سرعت رشد شرکت را کاهش دهد و یا حتی به حذف آن از فروشگاه‌ها منتهی شود. نشانه‌های اولیه تنش مشهود است. ماسک هفته گذشته در توییتی از هزینه‌ای که فروشگاه‌های اپلیکیشنی گوگل و اپل از شرکت‌هایی مثل توییتر دریافت می‌کنند گلایه کرد. ماسک می‌گوید: «به دلیل دوقطبی iOS/اندروید، هزینه‌های فروشگاه اپلیکیشن بیش از حد زیاد است.» او در پست دیگری افزود: «اینترنت یک مالیات پنهان ۳۰ درصدی دارد.» ماسک بخش ضدانحصار وزارت دادگستری امریکا را که براساس گزارش‌ها در حال تفحص مقررات فروشگاه‌های اپلیکیشنی است زیر این پست تگ کرد. نارضایتی او مربوط به سهم ۱۵ تا ۳۰ درصدی اپل و گوگل از خرید‌های درون اپلیکیشنی است که احتمالا درآمد ماسک از اشتراک ۸ دلاری توییتر بلو را کاهش می‌دهد و این در حالی است که توییتر نیازمند مجاری تازه درآمدی است. فیل شیلر، مسوول سابق بازاریابی اپل که هنوز هم نظارت بر اپ‌استور را برعهده دارد، حساب توییتری پرمخاطب خود با صدها هزار دنبال کننده را حذف کرده است. نشانه‌هایی وجود که نشان می‌دهد با روی کار آمدن ایلان ماسک تا همین امروز محتوای خطرناک در توییتر بیشتر شده است. در ماه اکتبر و کمی پس از انتقال مالکیت این شبکه اجتماعی، موجی از خرابکارها و افراد افراطی فضای توییتر را از نفرت و صحبت‌های نژادپرستانه پر کردند. طرح ماسک برای فروش تیک آبی هم به مشکلاتی منجر شد و چند کاربر با جعل هویت شرکت‌‌ها و چهره‌های شناخته شده باعث فرار مشتریان تبلیغاتی از این پلتفرم شدند و در این بین شرکت داروسازی الی لیلی (Eli Lilly) هم از آنجایی که یک حساب جعلی خبر رایگان شدن انسولین را از سوی آنها منتشر کرد ضربه جدی دید. فروشگاه‌های اپلیکیشنی هم متوجه تحولات هستند. یوئل راث، رییس سابق اعتماد و امنیت توییتر، طی مقاله‌ای در نیویورک‌تایمز گفت: «و همان وقتی که من از شرکت جدا می‌شدم، تماس‌های تیم‌های نظارت بر اپلیکیشن شروع شده بود.»
درآمد از اشتراک و سهم گوگل و اپل
توییتر و اپل شرکای دیرینه به حساب می‌آیند. اپل در سال ۲۰۱۱ توییت‌ها را با سیستم iOS خود همگام و یکپارچه کرد. تیم کوک، مدیرعامل اپل نیز توییتر را به یکی از ابزار اصلی ارتباطات شرکت تبدیل کرده و مراسم‌ها و گوشی‌های جدید شرکت را در این شبکه اجتماعی تبلیغ می‌کند. اما با ورود ماسک و نگاه تازه‌اش به کسب درآمد بیشتر از اشتراک‌ها، رابطه این دو شرکت را دگرگون کرده است. توییتر سال گذشته ۵.۰۸ میلیارد دلار درآمد داشته است و اگر براساس هدف ماسک قرار باشد نیمی از درآمد این پلتفرم از فروش اشتراک تامین شود، صدها میلیون دلار به جیب اپل و گوگل می‌رود؛ مبلغی که شاید برای این دو رقم چندانی نباشد اما اهمیت زیادی برای توییتر دارد. یکی از مهم‌ترین قوانین اپل تصریح می‌کند که برای خریداری هرچیزی در داخل اپلیکیشن‌ها، باید از مکانیزم پرداخت این شرکت استفاده شود و اپل مستقیما هزینه خود را از کاربران دریافت می‌کند. شرکت در ابتدا ۳۰ درصد از فروش را برمی‌دارد و سهمش پس از یک سال به ۱۵ درصد کاهش می‌یابد. شرکت‌هایی همچون اپیک‌گیمز و اسپاتیفای با قوانین اپل و گوگل در این زمینه مخالفند و برای تغییر آن تلاش می‌کنند و پشت پرده این تلاش‌ها ردپایی از مایکروسافت و متا نیز دیده می‌شود. یک راه‌حل این است که ماسک نیز همچون اسپاتیفای، در نسخه وب که اپل سهمی از پرداختی‌ها ندارد هزینه کمتری از کاربران دریافت کند. برای مثال اگر اشتراک اسپاتیفای را از طریق مرورگر و در وبسایت این شرکت خریداری کنید، قیمت ۹.۹۹ دلار است، در حالی که هنگام استفاده از اپل‌پی، قیمت به ۱۲.۹۹ دلار افزایش یافته و درواقع سهم اپل را پوشش می‌دهد. توییتر همچنین می‌تواند همانند کاری که نتفلیکس در سال ۲۰۱۸ انجام داد، ارایه اشتراک از طریق اپل را به‌طور کامل متوقف کند. اما برای این کار، توییتر باید گزینه‌های اطلاع‌رسانی درمورد اشتراک را از داخل اپلیکیشن، یعنی مهم‌ترین جایی که تصمیم خرید از سوی کاربران گرفته می‌شود، حذف کند. نتفلیکس می‌گوید: «امکان این را ندارید که از طریق اپلیکیشن ثبت نام کنید. می‌دانیم که دردسر الکی است.»
جنگ قدرت بر سر نظارت بر محتوا
ماسک در بحث نظارت محتوا اپل و گوگل را پیش روی خود دارد. این دو شرکت می‌توانند اپلیکیشن‌ها را به دلیل نقض قوانین نظارت بر محتوا و متحوای خطرناک تایید نکرده و حتی از فروشگاه‌های خود حذف کنند. این اتفاق پدیده جدیدی نیست. اپل سال گذشته در نامه‌ای به کنگره اعلام کرد که در سال ۲۰۲۰ بیش از ۳۰ هزار اپلیکیشن را به دلیل محتوای ناشایست حذف کرده است. راث، مدیر سابق اعتبار و امنیت توییتر، می‌گوید به مشکل خوردن توییتر با فروشگاه‌های اپلیکیشن «فاجعه‌بار» است. وی افزود، توییتر در مستنداتی که برای SEC ارسال می‌کند، بازبینی بر اپلیکیشن را به عنوان یکی از فاکتورهای خطر قید کرده است. اپل و گوگل می‌توانند به دلایل مختلفی از جمله امنیت اپلیکیشن و رعایت قوانین مالی پلتفرم، اپلیکیشن‌ها را حذف کنند و بازبینی اپلیکیشن ممکن است انتشار نسخه جدید با قابلیت‌های مد نظر ماسک را به تاخیر اندازد. فروشگاه‌های اپلیکیشنی در گذشته از محتوای خطرناک کاربران یا عدم نظارت بر محتوا در شبکه‌های اجتماعی به‌شدت انتقاد کرده‌اند. برای مثال اپل و گوگل هردو شبکه اجتماعی پارلر (Parler) را در سال ۲۰۲۰، پس از آنکه پست‌هایی در این شبکه اجتماعی از یورش ۶ ژانویه به ساختمان مجلس امریکا حمایت کرد، از فروشگاه‌های خود حذف کردند. تصمیم‌گیری درمورد حذف اپلیکیشن‌های مهم در اپل برعهده هیات بازبینی مدیران است و شیلر، که چند روز پیش حساب توییتری خود را حذف کرد، رهبری این گروه را برعهده دارد. شبکه اجتماعی ترامپ، تروث سوشال، هم با مشکلی مشابه مواجه شد. با اینکه اپل این شبکه اجتماعی را در ماه فوریه تایید کرد، گوگل حتی در آن زمان هم تروث سوشال را تایید نکرده بود. این شرکت در مصاحبه با CNBC در ماه آگوست گفت، این شبکه اجتماعی «سیستم نظارتی مناسبی برای نظارت بر محتوای کاربران ندارد.» براساس گزارش‌های منتشر شده، ایلان ماسک تا به اینجای کار بسیاری از مسوولان نظارت بر محتوا را اخراج کرده است. البته حذف اپلکیشن‌های معروفی همچون پارلر معمولا با احتیاط انجام می‌گیرد و با ارایه اسکرین‌شات و مدارکی از محتوای نامناسب همراه است. در شبکه اجتماعی بزرگی همچون توییتر هم همیشه می‌توان محتوایی پیدا کرد که هنوز از سوی این پلتفرم شناسایی و حذف نشده است. با این حال اپل و گوگل احتمالا علاقه‌ای به جدل برسر تفکیک محتوای خطرناک از معمولی ندارند و این موضوع ممکن است به نقد انتقاد جامعه و جدال سیاسی منتهی شود. بنابراین تأخیر در تأیید نسخه‌های جدید اپلیکیشن نسبت به تهدید به حذف کامل گزینه محتمل‌تری به نظر می‌رسد. ارایه قابلیت‌های جدید هم ممکن است با آزردن گوگل و اپل، آنها را به بررسی دقیق‌تر فعالیت‌های توییتر مجاب کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که ایلان ماسک می‌خواهد امکان اشتراک‌گذاری ویدیوهای بلند را برای کاربران توییتری فراهم کند؛ قابلیتی که از نگاه برخی کاربران سابق این شبکه اجتماعی را به محلی برای انتشار محتوای بزرگسال تبدیل می‌کند. اپل براساس سیاستی که قدمتش به زمان فعالیت استیو‌جابز، بنیان‌گذار این شرکت، بازمی‌گردد، هیچگاه به محتوای بزرگسال اجازه فعالیت نمی‌دهد و گوگل هم اپلیکیشن‌هایی با محوریت محتوای جنسی را حذف می‌کند. به این ترتیب هر محتوایی که برای محیط کار ناامن است، باید در اپلیکیشن‌ها به صورت پیش‌فرض مخفی باشد و از آنجایی که توییتر در حال حاضر محتوای بزرگسال را مجاز می‌داند زیر ذره‌بین بازبینی قرار خواهد گرفت. در دستورالعمل‌های اپل آمده است: «اپلیکیشن‌هایی با محتوای تولیدی از سوی کاربران یا خدماتی که در درجه اول محتوای بزرگسال محسوب می‌شوند… به اپل استور تعلق ندارند و ممکن است بدون هشدار حذف شوند.» با این حال ماسک معمولا به جای فرار از درگیری، برعکس راهش را به سمت آن کج می‌کند. او حالا باید تصمیم بگیرد که آیا ارزش دارد به خاطر مالیات ۳۰ درصدی و محتوای حساس با دو تا از بزرگ‌ترین شرکت‌های سیلیکون‌ولی درگیری شود یا خیر. نماینده اپل به درخواست اظهارنظر در این باره پاسخی نداده است. نماینده گوگل از اظهارنظر در این باره خودداری کرد و توییتر هم پاسخی به ایمیلی در این باره ارایه نکرد و دیگر خبری از واحد ارتباطات در این شرکت نیست. ماسک نیز به توییتی در این باره پاسخ نداده است. باید دید رابطه بین توییتر ایلان ماسک با گوگل و اپل به تنش می‌تواند همانند قبل ادامه پیدا کند یا پرنده آزاد باید محدودیت‌های این اکوسیستم دوقطبی را بپذیرد.
