تعداد سایت‌ها و پلتفرم‌های فیلترشده به صورت روزانه اضافه می‌شود و همچنان اینترنت در ساعت‌هایی از روز قطع است. در این شرایط، نت‌بلاکس از ضرر ۱.۵ میلیون دلاری اقتصاد کشور در هر ساعت می‌گوید. وزیر ارتباطات نیز مدعی است با استفاده از ظرفیت پلتفرم‌های داخلی تلاش شده کسبوکارها آسیب نبینند؛ اما سخن زارع‌پور درباره اینکه استمرار فیلترینگ بر عهده وزارتخانه‌اش نیست بر نگرانی‌ها افزوده است. ۱۰ روز از شروع اعمال محدودیت اینترنت و مسدود شدن سایت‌ها و پلتفرم‌های مختلف می‌گذرد و همانطور که وزیر کشور گفته، این وضعیت تا زمانی که نهادهای امنیتی تشخیص دهند اوضاع آرام شده، ادامه پیدا خواهد کرد. در همین حال اخبار مختلفی از احتمال ادامه‌دار شدن فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ به گوش می‌رسد و وزیر ارتباطات نیز در جدیدترین مصاحبه خود این اخبار را تکذیب نکرده و تصمیم‌گیری درباره این موضوع را خارج از اختیار وزارت ارتباطات دانسته است. او در عوض به مردم توصیه کرد: «کسب‌وکار خودشان را بر محیطی که پایبند قانون جمهوری اسلامی نیست برنامه‌ریزی نکنند.» فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها از روز اول اعتراضات و با مسدود شدن اینستاگرام و واتساپ شروع شد اما در این مدت تقریباً روزی نبوده که دکمه فیلترینگ برای یک پلتفرم جدید فشرده نشود. در آخرین مورد، وایبر فیلتر شد؛ پیام‌رسان محبوب ایرانی‌ها در ابتدای دهه ۹۰ که از زمان کوچ مردم از آن به تلگرام در سال ۹۳، تقریباً به دست فراموشی سپرده شد اما با وجود این از تیررس فیلتریگ دور نماند. روز یکشنبه نیز برخی از کاربران از فیلتر شدن جیمیل و موتور جست‌وجوی گوگل خبر داده بودند که پس از مدتی رفع شد. فروشگاه مرورگر گوگل کروم که امکان دریافت فیلترشکن به شکل افزونه از آن فراهم است اما فیلتر شد و فیلتر ماند. در این مدت سایت‌ها و پلتفرم‌هایی فیلتر شدند که حتی مشخص نیست علت بستن‌شان از دید مسدودکنندگان آنها چه بوده است. اسکایپ، سایت مایکروسافت و ایکس‌باکس یکی از این موارد بودند. موتور جست‌وجوی بینگ، متعلق به مایکروسافت، نیز مصون نماند و فیلتر شد. کاربران ایرانی نگران ادامه پیدا کردن فیلترینگ پلتفرمها هستند؛ به ویژه واتساپ و اینستاگرام که محبوب‌ترین پلتفرم‌های اجتماعی در کشور به شمار می‌روند. سرویس «فارس من» خبرگزاری فارس نیز این روزها با کمپین‌هایی مانند «شکست محاصره مجازی دشمن و قانونمند سکوهای خارجی» با جدیت برای استمرار محدودیت‌های چند روز اخیر در آینده تلاش می‌کنند. فارس من کمپینی با عنوان «با سایت‌های مشوش اذهان عمومی برخورد جدی شود» نیز راه انداخته که امضاکنندگانش از قوه قضاییه خواسته‌اند با پلتفرم‌هایی مانند دیوار، اسنپ و دیجی‌کالا که فوت مرحوم مهسا امینی را تسلیت گفته بودند برخورد شود. پیشتر نیز مایکت و کافه‌بازار دو اپلیکیشن محبوب اینستاگرام و واتساپ را از فروشگاه خود برداشتند و از کاربران برای اینکه محدودیت‌های آنها را درک می‌کنند تشکر کردند. امروز (چهارشنبه ۶ مهر) عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در حاشیه جلسه هیات دولت گفته است: «تشخیص اینکه این فیلترینگ دایمی است یا موقت، بر عهده مراجع ذیصلاح است. این مساله نیز بر نگرانی‌های فیلتر ماندن این دو می‌افزاید.»
ضرر 1.5 میلیون دلاری اقتصاد از قطعی اینترنت
نت‌بلاکس ضرر اقتصادی قطعی هر ساعت اینترنت در ایران را ۱.۵ میلیون دلار اعلام کرده است. دقت تخمین نت‌بلاکس را نمی‌تواند تایید یا تکذیب کرد اما به فرض صحت آن، قطعی اینترنت در این ۱۰ روز حدود ۳۶۰ میلیون دلار به اقتصاد کشور ضرر وارد کرده است. قطعاً تمامی کسب‌وکارهای اینترنتی از این وضعیت متضرر شده‌اند اما فروشگاه‌های اینستاگرامی کوچک قربانیان اصلی خواهند بود. طبق اعلام پادرو، فروش فروشگاه‌های اینستاگرامی در دو ماه تیر و مرداد به دلیل اختلال در اینترنت کشور نصف شده بود. در مورد کاهش فروش این فروشگاه‌ها فعلاً آمار دقیقی منتشر نشده اما بدیهی است حجم ضرر بسیار بیشتر از اینهاست. زارع‌پور در این باره نیز گفته است: «ما تلاش خود را خواهیم کرد که کسبوکارها آسیب نبینند، از این رو ظرفیت‌های لازم را در پلتفرم‌های داخلی فراهم می‌کنیم تا مردم برای برقراری ارتباطات خود به مشکل برخورد نکنند.» او همچنین گفته: «هزینه این خسارت‌ها بر عهده کسانی است که این اغتشاشات و آشوب‌ها را به وجود آوردند.» در این میان گروه هکری انانیموس در این روزها هر کاری کرد تا در صدر اخبار قرار بگیرد. از همان ابتدا و قبل از شروع حمله‌هایش به سایت‌های دولتی ایرانی بازارگرمی را شروع کرد، سپس با حمله DDoS به سایت دولت، بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و خبرگزاری فارس و چند سایت دولتی دیگر برای مدتی آنها را از دسترس خارج کرد. در ادامه انانیموس ادعاهایی کرد که به وضوح دروغ بودند. از جمله هک دیتابیس یک بانک و دسترسی به اطلاعات حساب بانکی یکی از ائمه جمعه که در آن چند برابر تولید ناخالص داخلی کل جهان پول بود. سپس این گروه هکری ادعا کرد سایت مجلس را هک کرده و اطلاعات نمایندگان را در قالب یک فایل پی‌دی‌اف منتشر کرد. حساس‌ترین داده منتشرشده در این پی‌دی‌اف، شماره تلفن نمایندگان بود که به راحتی قابل دستیابی است. علاوه بر این، پی‌دی‌اف افشاشده (!) از سوی انانیموس دقیقاً همان فایلی است که دیوان محاسبات کشور در ابتدای شروع مجلس یازدهم به صورت عمومی منتشر کرد، با این تفاوت که لوگوی انانیموس در همه صفحات آن درج شده است. این گروه عصر روز دوشنبه ۴ مهر نیز اعلام کرد بانک ملی ایران را هک کرده است. انانیموس اسکرین‌شاتی از صفحه دسترسی به administrator بانک ملی در توییتر منتشر کرد.
برخی از پلتفرمها در اغتشاشات نقش سازماندهی داشتند
در این میان روز گذشته وزیر ارتباطات تاکید کرد که برداشته شدن محدودیت پلتفرم‌های محدود شده در روزهای اخیر، بر عهده مرجعی است که محدود شدن را به ما ابلاغ کرده است. عیسی زارع‌پور در حاشیه جلسه هیات دولت در پاسخ به پرسشی درباره برداشته شدن فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ اظهار کرد: همانطوری که قبلاً هم مراجع ذیصلاح مصاحبه کردند و گفتند برخی از پلتفرم‌های عمدتاً امریکایی در این مدت در اغتشاشات نقش سازماندهی داشتند و موجب واردآمدن خسارات زیادی به مردم شدند و بستری برای اغتشاشات شده بودند که بنا به صلاحدید مراجع ذیصلاح محدودیت‌هایی روی برخی پلتفرمها اعمال شده است. وی افزود: طبیعتاً برداشته شدن این محدودیت‌ها به تشخیص همان مراجعی است که این محدودیت‌ها را به ما ابلاغ کرده‌اند. وزیر ارتباطات یادآور شد: آنچه که مهم است این است که ما در این ایام تلاش می‌کنیم که مشکلات موجود سرراه کسب‌وکارهای مردم برای کار عادی و روزمره را برطرف کنیم و داریم ظرفیت‌های لازم را در پلتفرم‌های داخلی فراهم می‌کنیم تا در شرایط فعلی که این محدودیت‌ها به وجود آمده است مردم برای برقراری ارتباطات و کسب‌وکار خود به مشکل برنخورند. زارع‌پور تاکید کرد: همچنان‌که کسب‌وکارهای فیزیکی در این مدت آسیب دیدند و مجبور بودند زودتر تعطیل کنند و دیرتر باز کنند و خساراتی به آنها وارد شد، هزینه خساراتی که به مردم چه در فضای فیزیکی و چه مجازی وارد شده است مستقیماً متوجه کسانی است که این اغتشاشات و آشوب‌ها را به وجود آوردند و باید پاسخگو باشند. وی ادامه داد: تا وقتی که این پلتفرمها بستر آشوب و اغتشاش و خسارت زدن به مردم باشند طبیعتاً این محدودیت ممکن است ادامه پیدا کند که مرجع تشخیص آن من نیستم و نهادهای ذیصلاح هستند.
واکنش وزیر به آماده‌سازی اینترنت ماهواره‌ای
وزیر ارتباطات در پاسخ به این پرسش که واکنش وی به اینکه امریکا بر آماده‌سازی اینترنت ماهواره‌ای برای ایران اشاره کرده چیست، اظهار کرد: اهداف آنان روشن است که امریکایی‌ها هیچ‌وقت در چهل سال گذشته دنبال منافع جمهوری اسلامی و مردم عزیز کشور نبودند و در هر برهه‌ای هر اقدامی که از دستشان برآمده برای ضربه زدن به مردم انجام داده‌اند و این اقدام را هم در همین راستا می‌بینیم. وی تصریح کرد: من پیش از این هم عرض کردم که هر اپراتور ارایه‌دهنده خدمات اینترنت ماهواره‌ای که قانون جمهوری اسلامی ایران را براساس قواعدی که اتحادیه بین‌المللی مخابرات دارد و طی آن حقوق سرزمینی باید به رسمیت شناخته شود، فعالیت کند، ما دست او را می‌فشاریم. زارع‌پور یادآور شد: حدود ۱۰ درصد از روستاهای‌مان که عمدتاً در مناطق کوهستانی هستند به اینترنت دسترسی ندارند و رساندن زیرساخت‌های ارتباطی با سختی دارد انجام می‌شود و هر اپراتور خدمات ماهواره‌ای که قانون جمهوری اسلامی را رعایت کند مورد استقبال ما خواهد بود تا مخصوصاً در جاهایی که ما زیرساخت نداریم بیاید و سرویس دهد.
شورای عالی فضای مجازی جلسه‌ای در خصوص اینستاگرام نداشته است
وی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود شورای عالی فضای مجازی فیلترینگ اینستاگرام را همیشگی دانسته است، تصریح کرد: شورای عالی فضای مجازی در این مدت اساساً جلسه‌ای نداشته است و گفتم که تصمیم‌گیری درباره ادامه فیلترینگ با مراجع ذیصلاح است. وزیر ارتباطات اظهار کرد: پیشنهاد می‌کنم که کاسبان در کسب‌وکار خود روی پلتفرم‌هایی که پایبند به قوانین جمهوری اسلامی نیستند سرمایه‌گذاری نکنند. هرچند که حتی مجدداً این پلتفرمها باز شود. می‌بینید که در هر بزنگاهی آن مسوولیت‌های بین‌المللی خود را هم ایفا نمی‌کنند و طبیعتاً ممکن است با محدودیت‌هایی روبرو شوند. زارع‌پور تاکید کرد: پلتفرم‌های داخلی هم ظرفیت‌های خوبی دارند و ما در این مدت شبانه‌روز مشغول هستیم تا ظرفیت‌های فنی لازم را برای پلتفرم‌هایی که می‌توانند مشکل مردم را در این بخش‌ها حل کنند فراهم کنیم که قابلیت‌های خیلی خوب و مزیت‌های رقابتی خوبی هم دارند. وزیر ارتباطات درباره میزان پیوستن دستگاه‌ها به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند اظهار کرد: کمیته‌ای متشکل از وزارت ارتباطات، سازمان اموری استخدامی اداری و سازمان برنامه و بودجه و دبیرخانه شورای عالی فناوری اطلاعات دارد تک تک دستگاه‌ها را بررسی می‌کند که کدام یک متصل شده‌اند و کدام یک با چه کیفیتی متصل شده‌اند. گزارش این کمیته به مردم ارایه خواهد شد. وی افزود: الان حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد دستگاه‌ها به اشکال گوناگون متصل شده‌اند و پیگیر هستیم که مابقی دستگاه‌ها هم به این پنجره ملی هوشمند بیپوندند. این فرصت یک‌ماهه برای بارکردن پنجره ملی خدمات دولت هوشمند خود این دستگاه‌ها بوده است ولی تا دی ماه فرصت دیگری در قانون برای پیوستن آنها به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند وجود دارد. زارع‌پور در پاسخ به پرسشی درباره علت کندی خدمات‌دهی پیام‌رسان‌های داخلی در روزهای اخیر، اظهار کرد: این پیام‌رسان‌ها با حجم بالایی از درخواست‌ها مواجه شدند که ترافیک برخی از آنها را چهار یا پنج برابر افزایش داد. در این مدت تأمین برخی از زیرساخت‌ها به دلیل تعطیلی‌ها به سختی صورت گرفت.اما از امروز به بعد با تلاش‌های همکاران ما در وزارت ارتباطات مردم شاهد افزایش کیفیت، سرعت و قابلیت‌های این پلتفرمها خواهند بود.
