فولاد مبارکه به عنوان پرچم‌دار اصلی صنعت فولاد و شاید امروز با توجه به حضور موثر خود و زیرمجموعه هایش در بورس، برای مردم جامعه نیز اسم آشنایی محسوب می‌شود و این موضوع می‌تواند کار این مجموعه فولادی را سخت‌تر از دیگر فولادسازان کند. اما بررسی موارد و اقدامات صورت گرفته نشان می‌دهد فولاد مبارکه تعهد خود خواسته‌ای نسبت به این موضوع دارد و خود را تنها موظف به رعایت الزامات زیست محیطی نکرده است. این اتفاق باعث می‌شود تا مجموعه فولاد مبارکه، توسعه محیط زیست و پروژه‌های موجود در این بخش را در اولویت قرار داده و سرمایه‌گذاری جدی در این زمینه انجام دهد. اولین موضوع در بخش محیط زیست که در اولویت فولاد مبارکه قرار گرفته است، موضوع آب است. به هر حال فولاد صنعتی آب براست و آب برای اصفهان بسیار حائز اهمیت است. خشک شدن
زاینده رود و کم شدن سهمیه کشاورزان توانست تنش‌هایی را در این استان رقم زند، درنتیجه در بحث آب فولاد مبارکه باید با احتیاط بیشتری در حرکت باشد. درزمینه کاهش وابستگی فولاد مبارکه به آب زاینده رود از همان ابتدای شروع به‌کار این مجموعه یعنی در سال 71 اهمیت آن در دستور کار قرار گرفت. در ابتدا مجوز برداشت این مجموعه از زاینده رود به ازای تولید 2.4 میلیون تن هزار و 260 لیتر بر ثانیه بود. اما با اقدامات صورت گرفته در سال 99 با افزایش ظرفیت تولید مبارکه تا 7 میلیون تن، برداشت آب خام فولاد مبارکه به 650 لیتر بر ثانیه رسید. بدون شک برنامه توسعه تولید در فولاد مبارکه باید همسو با برنامه تامین آب پیش رود در غیر این صورت می‌تواند مانند مشکل برق و گاز، این ابر تولیدکننده فولاد کشور را با مشکلات بسیاری همراه کند. در همین راستا در سال 1400 برای تولید 7 میلیون تن، 470 لیتر بر ثانیه برداشت آب صورت گرفت. یعنی اززمان شروع به کار فولاد مبارکه هر چند میزان تولید 3 برابر شده اما در این بین برداشت آب به یک سوم رسیده است. همچنین با اقدامات صورت گرفته این شرکت توانست میزان برداشت از آب رودخانه را در سال گذشته 25 درصد کاهش دهد. چنین کاهشی حاکی از سرمایه‌گذاری جدی فولاد مبارکه در بحث آب است که البته به نظر می‌رسد اطلاع‌رسانی در این زمینه چندان قوی نبوده است. فراموش نکنیم برداشت آب فولاد مبارکه از کل حوضه آب زاینده‌رود کمتر از 1.5 درصد است که با بهره‌برداری از پروژه‌های جدید در حوزه آب این میزان به حداقل ممکن می‌رسد. در واقع فولاد مبارکه با سرمایه‌گذاری در این حوزه به دنبال پاک کردن نگاه منفی جامعه نسبت به صنایع از جمله صنایع فولادی است. استفاده از روش‌های هیبریدی و تصفیه مجدد پساب‌ها ازدیگر اقداماتی است که این مجموعه برای کاهش هدر رفت آب انجام می‌دهد. مه این پروژه‌ها در راستای تحقق سندی با عنوان «رهنگاشت آب» در حال اجراست و درصورتی‌که این سند اجرایی شود و با انتقال بخشی از آب خلیج‌فارس یا دریای عمان به فلات مرکزی قسمت دیگری از آب موردنیاز فولاد مبارکه تأمین شود، وابستگی فولاد مبارکه به آب خام زاینده‌رود به صفر خواهد رسید. اجرای پروژه‌هایی همچون احداث تصفیه‌خانه پساب شهرهای اطراف فولاد مبارکه، علاوه بر اینکه به محیط‌زیست کمک می‌کند، یکی از خدمات فولاد مبارکه در منطقه برای ارتقای سطح رفاه و بهداشت مردم به حساب می‌آید، چراکه چنین پروژه‌هایی معمولا طی حدود 20 سال توسط دولت‌ها انجام می‌شوند. در کنار این هدف به هر میزان فولاد مبارکه به عنوان یک بنگاه تولیدکننده بتواند مصرف خود در انرژی‌های مختلف را افزایش دهد به بهره وری بیشتری دست خواهد یافت و این همان موضوعی است که این مجموعه در بحث انقلاب چهارم صنعتی آن را در دستور کار خود قرار داده است. اما نکته مهم دیگری که نباید از آن غافل بود موضوع صادرات فولاد در سال‌های پیش روست که اقدامات فولاد مبارکه نشان می‌دهد به دنبال حضور پررنگ در بازار اروپاست. اروپا در تلاش است تا برای واردات فولاد با آلایندگی از سال 2025 تعرفه‌های سنگینی وضع کند، این موضوع اهمیت اجرای استانداردهای زیست محیطی برای فولادسازان را بیش از گذشته می‌کند. حال فولاد مبارکه تلاش می‌کند تا از این قافله عقب نماند. اما فولاد مبارکه در بخش دیگر یعنی برق نیز، برنامه‌هایی را در دستور کار خود قرار داده است. به هر حال در دو سال اخیر کمبود برق توانست برنامه تولید فولادسازان از جمله فولاد مبارکه را با مشکل همراه کند. پیش بینی‌ها بر آن است که امسال مشکل کمبود برق جدی‌تر از سال گذشته باشد. به همین جهت فولاد مبارکه در این زمینه نیز منتظر تمهیدات دولت نماند و برای ساخت نیروگاه و سرمایه‌گذاری در این زمینه پیش قدم شد. بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که میان وزارت صمت و وزارت نیرو منعقد شد، قرار است نزدیک به 10 هزار مگاوات نیروگاه جدید برای تأمین برق موردنیاز صنایع احداث شود که حدود هزار و 500 مگاوات آن به فولاد مبارکه سپرده شده است. در کنار این موضوع فولاد مبارکه تصمیم دارد 2 واحد گازی و یک واحد بخاری نیز احداث کند. اما در بخش کنترل آلودگی هوا و کاهش غبار تولیدی که یکی از موضوعات جدی در واحدهای فولاد سازی است، فولاد مبارکه علاوه بر به روز رسانی تکنولوژی خود به سراغ شرکت‌های دانش بنیان نیز رفته تا بتواند نیاز خود به واردات تجهیزات و تکنولوژی را کاهش دهد. سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری فولاد مبارکه در محیط زیست نشان می‌دهد، این مجموعه به‌طور جد به دنبال توسعه پایدار است. این موضوع اهمیت واحد HSE را بیش از گذشته و مسوولیت مدیران این بخش را چند برابر خواهد کرد. در کنار اقدامات موجود و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مختلف فولاد مبارکه نکته مهم دیگر آن است که باید در میان پرسنل، فرهنگ استفاده بهینه و کاهش مصرف انرژی ایجاد شود. درواقع این موضوع از زوایای مختلف قابل بررسی است و نمی‌توان تنها به سرمایه‌گذاری و رعایت چندین اصل اکتفا کرد. فرهنگ سازی فولاد مبارکه در این بخش باعث می‌شود تا کاهش مصرف انرژی در بخش‌های مختلف، در ذهن مدیران و پرسنل آن نهادینه شود و همین موضوع می‌تواند اجرای برنامه‌ها را تسهیل بخشد. از سویی دیگر پروژه‌ها و اقدامات فولاد مبارکه در این بخش می‌تواند الگوی بسیار خوبی برای دیگر فولادسازان باشد.
