از شروع سال ۲۰۲۲ میلادی بیت‌کوین حدود ۲۰ درصد از ارزش خود را از دست داده و این در حالی است که قیمت طلا در این مدت حدود ۱۰ درصد بیشتر شده است. این فلز گرانبها که اکنون با قیمتی نزدیک به رکورد تاریخی خود معامله می‌شود، از گذشته‌های دور به عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش و مقابله با تورم مورد استفاده قرار گرفته است و در جریان جنگ میان روسیه و اوکراین نیز این موضوع را ثابت کرد؛ اما اینکه آیا بیت‌کوین هم می‌تواند ابزاری برای ذخیره ارزش در نظر گرفته شود یا اینکه این عنوان مختص دارایی‌های سنتی است، محل مناقشه است.
در ابتدای هفته جاری، بیت‌کوین نتوانست جهش‌هایی دورقمی داشته باشد و به زیر محدوده ۴۰,۰۰۰ دلار رسید که از نظر روانی، سطح بسیار مهمی محسوب می‌شود. داده‌های پلتفرم سانتیتمنت (Santitment) نشان می‌دهد که با افزایش بی‌اعتمادی نسبت به دارایی‌های پرریسک در جهان، رقابت قدیمی بین بیت‌کوین و طلا به عنوان بهترین ابزار برای ذخیره ارزش همچنان ادامه دارد. سانتیمنت در توییتر خود نوشته است: «در ابتدای هفته، بیت‌کوین به محدوده ۳۸,۹۰۰ دلار برگشت و شاخص سهامی «S&P500» نیز از آن پیروی کرد. همبستگی این دو تا زمانی که بیت‌کوین بتواند یک جهش قابل‌توجه داشته باشد، ادامه خواهد داشت. در عین حال، قیمت طلا با آغاز جنگ بین روسیه و اوکراین رشد کرده است.» با افزایش احتمال درگیری بین روسیه و اوکرین، روند قیمت بیت‌کوین و شاخص S&P500 نزولی شده و از سوی دیگر طلا تقریباً ۴ درصد رشد کرده است.
عملکرد بیت‌کوین و طلا در سال ۲۰۲۲
لحظه‌ای که روسیه به اوکراین حمله کرد، رشد طلا سریع‌تر شد و به اوج قیمتی مربوط به اوت ۲۰۲۰ (مرداد ۹۹) رسید. با این حال، قیمت بیت‌کوین که به گفته مایکل سیلور، مدیرعامل شرکت مایکرواستراتژی، بهترین منبع برای ذخیره ذخیره ارزش است، در یک روز ۱۴ درصد سقوط کرد. رشد قیمت طلا و سقوط قیمت بیت‌کوین در ۲۴ فوریه (۵ اسفند) پایان ماجرا نبود. پس از آنکه دولت اوکراین به‌طور رسمی اعلام کرد از طریق بیت‌کوین و اتریوم کمک مالی جمع‌آوری می‌کند، قیمت طلا تقریباً خیلی سریع کاهش یافت و بیت‌کوین بیش از ۱۷ درصد رشد کرد. کمک‌هایی که در قالب ارز دیجیتال برای اوکراین فرستاده شد، خیلی سریع نقد و به پول‌های فیات تبدیل شد. دولت این کشور هرگز قصد نداشت این بیت‌کوین‌ها را انباشت کند و به‌محض دریافت ارزهای دیجیتال آنها را می‌فروشد. این نیاز به تأمین مالی جنگ در اوکراین بود که باعث شد که فشار فروش بازار افزایش یابد. رقابت بین بیت‌کوین و طلا در ابتدای هفته هم ادامه داشت. امروز، طلا از نظر بازدهی از بیت‌کوین سبقت گرفت و در بالاترین سطح به 2.002 دلار رسید. با این حال، طلا فقط ۵ درصد از اوج تاریخی خود در 2.075 فاصله دارد و به‌احتمال قوی، این سطح به عنوان مقاومت محکمی عمل خواهد کرد. در عین حال، بیت‌کوین رفته‌رفته به حمایت‌های ۳۷,۷۰۰ و ۳۵,۲۵۴ دلاری نزدیک می‌شود که سطوح حمایتی تاریخی آن محسوب می‌شوند. تماشای اتفاقاتی که در آینده قرار است رخ دهد، خیلی هیجان‌انگیز خواهد بود، اما پرسشی که مطرح می‌شود، این است که این اتفاقات روی این ادعا که بیت‌کوین بهترین ابزار برای ذخیره ارزش است، تأثیری می‌گذارد یا خیر.
طلا ابزار بهتری برای ذخیره ارزش است یا بیت‌کوین؟
سال‌هاست که بسیاری از معامله‌گران درباره این بحث می‌کنند که بیت‌کوین برای ذخیره ارزش بهتر است یا طلا. برخی از افراد معتقدند که پتانسیل بالای بیت‌کوین برای رشد نشان می‌دهد که می‌تواند عملکرد بهتری نسبت به طلا داشته باشد. با این حال، این نظریه که بیت‌کوین واقعاً وسیله‌ای برای ذخیره ارزش است، در زمان‌های آشفته‌ای مثل اکنون، هنوز به درستی بررسی نشده است. پیتر شیف، منتقد معروف بیت‌کوین، دو روز پیش در توییتی گفته بود: «مردم روسیه می‌خواهند ثروت خود را به‌گونه‌ای ذخیره کنند که دولت نتواند آن را توقیف کند. آنها به‌جای بیت‌کوین، طلا را انتخاب خواهند کرد. بیت‌کوین همچنان ریسک زیادی دارد و پناهگاه امنی برای ذخیره ارزش محسوب نمی‌شود. بیت‌کوین نتوانست اولین آزمون مهم خود را با موفقیت بگذراند. فکر نمی‌کنم که این ارز دیجیتال بتواند شانس دومی به دست بیاورد.» با توجه به اتفاقات اقتصادی خردی که در روزهای خاصی رخ داده است، نمی‌توان ادعا کرد که بیت‌کوین یا هر دارایی دیگری قابلیت ذخیره ارزش برای بلندمدت را دارند یا نه. برای بررسی این ادعا باید نگاهی به فناوری بلاک چین بیندازیم و سرعت توسعه فضای آن را بررسی کنیم. تحلیلگران انتظار دارند که اندازه بازار بلاک چین (منظور خودِ فناوری بلاک چین است) طی چهار سال پیش رو به ۶۷ میلیارد دلار برسد. در این صورت، نرخ رشد مرکب سالانه این بازار ۶۸.۴ درصد خواهد بود. علاوه بر این، مردم «به‌راحتی» می‌توانند بیت‌کوین خود را برای اعضای خانواده، دوستان و خیریه‌هایی در سراسر جهان ارسال کنند و این یکی از ویژگی‌های این ارز دیجیتال است. این در حالی است که انسان برای هزاران سال از طلا به عنوان وسیله‌ای برای ذخیره ارزش استفاده می‌کند و هنوز نمی‌تواند خودِ طلای فیزیکی را با استفاده از برنامه‌ای در موبایلش برای اعضای خانواده‌اش بفرستد. با این حال، هر انسانی می‌تواند ارزش بیت‌کوین را تنها در چند دقیقه برای کسانی بفرستد که دوستشان دارد. حال سوال این است که چه چیزی باعث می‌شود یک دارایی در سال ۲۰۲۲ وسیله‌ای برای ذخیره ارزش باشد؟ اگر این وسیله قرار باشد از ما در برابر نوسانات روزانه بازارهای مالی محافظ کند، نمودار بالا نشان می‌دهد که نه طلا و نه بیت‌کوین قابلیت انجام این کار را ندارند. از طرف دیگر، اگر تعریف ما از ابزار ذخیره ارزش چیزی است که می‌تواند در یک بازه زمانی طولانی‌مدت ارزشمندتر شود یا اینکه حداقل ارزشش را حفظ کند، می‌توان گفت که بیت‌کوین هنوز در آزمونش مردود نشده است.
بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال همچنان نزولی
قیمت طلا روز گذشته در بازارهای جهانی پس از مدت‌ها مجدداً به بالای 2.000 دلار رسید. طلا اکنون فاصله بسیار کمی با رکورد تاریخی خود دارد و این در حالی است که وضعیت در بازار بیت‌کوین و دیگر ارزهای دیجیتال همچنان نزولی به نظر می‌رسد. با وجود مذاکرات متعدد، جنگ روسیه و اوکراین همچنان بعد از ۱۲ روز ادامه دارد. این آشفتگی باعث شده است که طلا، قدیمی‌ترین ابزار ذخیره ارزش در تاریخ، برای اولین‌بار در ماه‌های اخیر رشد درخورتوجهی داشته باشد و قیمت هر اونس آن به بیش از 2.000 دلار برسد. ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه، در ۲۴ فوریه (۵ اسفند) اعلام کرد کشورش یک «عملیات نظامی ویژه» در اوکراین انجام خواهد داد که به گفته کشورهای غرب، یک جنگ تمام‌عیار است. این حرکت روسیه، بازارهای جهانی سهام و ارزهای دیجیتال را با سقوط‌های شدیدی مواجه کرد و این دارایی‌ها بخش زیادی از ارزش خود را از دست دادند. با این حال، قیمت‌ها در روزهای بعدی تا حد زیادی بازیابی شدند؛ اما اکنون این‌طور به نظر می‌رسد که این جهش موقتی هم به پایان خود نزدیک شده است. در هر صورت، میان همه این اتفاق‌ها، قیمت طلا افزایش یافته و بار دیگر به این پناهگاه امن سرمایه، اعتبار بیشتری بخشیده است. در زمان نگارش این خبر، طلا اندکی کمتر از 2.000 دلار معامله می‌شود، اما ساعاتی پیش، پس از ۱۸ ماه به بالاترین قیمت خود، یعنی حدوداً 2.002 دلار رسید. طلا آخرین بار در اوت ۲۰۲۰ (مرداد ۹۹) با این نرخ معامله می‌شد.
سقوط بیت‌کوین و بازار جهانی سهام
در حالی که قیمت طلا سر به فلک کشیده است، دارایی‌های پرریسک دوران خوبی را سپری نمی‌کنند. ارزش بیت‌کوین در شش روز گذشته حدود ۱۳.۵ درصد افت کرده است و در زمان نوشتن این خبر با قیمت حدوداً 38.700 دلار معامله می‌شود. به‌عبارت دیگر، به سطحی برگشته‌ایم که بیت‌کوین قبل از بهبود قیمت در زمان شروع جنگ معامله می‌شد و باید دید که قیمت در ادامه چطور نوسان می‌کند. بازارهای سهام نیز وضعیت بسیار بدی دارند. شاخص معاملات آتی بورس داو جونز (DOW) در ساعات پیش از شروع بازار در روز دوشنبه، یک درصد کاهش یافت و همین اتفاق برای شاخص‌های «S&P500» و نزدک (Nasdaq) افتاده است. با این حال، باید منتظر بود تا ببینیم پس از بازشدن وال‌استریت، بازارها در جریان ساعت‌های معاملاتی امریکا چه عملکردی خواهند داشت.
