طی یک رقابت نفس‌گیر و چند روزه، بالاخره رسانه‌های امریکایی گزارش می‌کنند که نامزد دموکرات‌ها یعنی «جو بایدن» در انتخابات ۲۰۲۰ امریکا برنده شده است. از سوی دیگر، مشخصا ترامپ هم در آن سوی میدان آرام نخواهند ماند و این نتیجه را به شکل حقوقی به چالش می‌کشد. اما فارغ از اینها، این سوال وجود دارد که به قدرت رسیدن این سیاستمدار کهنه‌کار چه تاثیری روی دنیای فناوری، مخصوصاً غول‌های بزرگی که ما به شکل روزانه از سرویس‌های آنها استفاده می‌کنیم، خواهد داشت.
با گذشت چندین روز از زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، بالاخره اعلام شد که جو بایدن، چهل‌وششمین رییس‌جمهور امریکا خواهد بود. اگرچه وکلای ترامپ کیف‌های خود را به دست گرفته‌اند تا به سراغ دادگاه‌های ایالتی و شاید هم دیوان عالی ایالات متحده امریکا بروند تا به نتایج اعتراض کنند اما شرایط کنونی حاکی از آن است که شانس ترامپ برای ماندن در کاخ سفید بسیار پایین است. با این حال، نمی‌توان اتفاقاتی که در دوران دونالد ترامپ برای دنیای تکنولوژی رخ داد را نادیده گرفت. چهار سال حضور او در مسند قدرت تغییرات زیادی در دنیای فناوری ایجاد کرد که نه تنها امریکا، بلکه مردم سراسر جهان و همچنین کشورمان را تحت‌تاثیر قرار داد.
ریاست‌جمهوری ترامپ
با دنیای تکنولوژی چه کرد
مدت کوتاهی پس از حضور ترامپ، او از برجام خارج شد و شروع به تحریم‌های بیشتری علیه ایران کرد. شرکت‌های مختلفی در طول سه سال اخیر دسترسی کاربران ایرانی را به پلتفرم‌های خود قطع کردند اما تلاش اپل رنگ و بوی دیگری داشت. اپل در قدم اول، به تبعیت از تحریم‌ها، برنامه‌های ایرانی را از اپ‌استور حذف کرد که دردسرهای زیادی برای توسعه‌دهندگان و همچنین کاربران ایرانی به همراه داشت. درحالی که پس از امضای برجام حتی شایعات تایید نشده‌ای درباره حضور رسمی اپل در ایران هم شنیده می‌شد، با خارج شدن امریکا از برجام و تشدید تحریم‌های این کشور علیه ایران، شرکت‌های فناوری بیش از همیشه تلاش کردند از کاربران ایرانی فاصله بگیرند. بسیاری از برنامه‌های ایرانی از اپ استور حذف شدند و همچنین استفاده از «گواهی توسعه‌دهنده سازمانی» محدود شد که نتیجه‌ای جز عدم امکان اجرای اپ‌های ایرانی روی محصولات مجهز به سیستم عامل iOS نداشت و توسعه‌دهندگان نتوانستند برای اپ‌های خود در اپ‌استور به‌روزرسانی منتشر کنند. امروز استارت‌آپ‌های ایرانی برای رساندن سرویس‌های خود به چند میلیون مشترک آیفون در ایران با مشکلات بسیاری روبرو هستند و هزینه‌های کلانی می‌پردازند تا از روش‌های مختلف بتوانند دانلود مستقیم (روش سازمانی) را مهیا کنند یا از سوی دیگر کاربران ملزم می‌شوند با پرداخت هزینه‌هایی به استورهای ایرانی، به اپ‌ها دسترسی داشته باشند. تصمیمات اخیر اپل که حاصلش چیزی جز تشدید تحریم‌ها نیست از سوی دیگر عده زیادی از توسعه‌دهندگان iOS را در ایران با یک بلاتکلیفی شدید شغلی مواجه کرد.
تاثیرات تحریم بر شرکت‌های چینی
یکی دیگر از مهم‌ترین اقدامات ترامپ، تحریم بزرگ‌ترین سازنده گوشی‌های هوشمند چینی یعنی هواوی بود. دولت واشنگتن با تحریم هواوی نه تنها مانع از همکاری گوگل و حذف سرویس‌های گوگل از گوشی‌های هواوی شد، بلکه قطعات سخت‌افزاری آن را نیز تحریم کرد. این تحریم‌ها باعث شد که هواوی با کاهش فروش در بازارهای مختلف روبرو شود، هرچند این کمپانی همواره تلاش کرده تا با راهکارهای مختلف بر این مشکلات غلبه کند و در بسیاری از موارد موفق هم بوده است. با وجود تمام این مشکلات هواوی در جدیدترین آمار مربوط به فروش گوشی‌های هوشمند در سه ماهه سوم ۲۰۲۰ همچنان توانسته دومین برند پرفروش در بازار باشد، هرچند سهم آن در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته میلادی کاهش تقریبا شدیدی داشته است. علاوه بر تاسیس کارخانه برای تولید چیپ‌های مورد نیاز خود و همچنین معرفی سیستم عامل هارمونی که انتظار می‌رود در آینده نزدیک برای گوشی‌های آن منتشر شود، شرکت‌های مختلف موفق به کسب مجوز برای ادامه همکاری با این غول چینی شده‌اند. در این میان گزارش‌ها به احتمال فروش برند آنر نیز اشاره می‌کنند. گفته می‌شود این تصمیم، حاصل فشار‌های مستقیم امریکا بر هواوی است. شبکه 5G یکی دیگر از فناوری‌هایی بود که دولت ترامپ توانست با ادعاهایی که مدارکی برای آنها منتشر نکرد، نقش هواوی را در آن کاهش دهد و بسیاری از کشورها برای توسعه زیرساخت‌های خود همکاری با این غول چینی را متوقف کردند. دولت واشنگتن در زمینه شبکه 5G برنامه‌ای را با نام «شبکه پاک» راه‌اندازی کرده که قصد دارد شرکت‌های چینی را از زیرساخت‌های 5G حذف کند. هواوی تنها شرکت چینی نیست که عملکردش تحت تاثیر دولت دونالد ترامپ قرار گرفت. پلتفرم اشتراک ویدیو تیک‌تاک نیز به علت تهدیدهای بی‌شمار رییس‌جمهوری ایالات متحده امریکا و همچنین نقش احتمالی مدیرعامل فیس‌بوک یعنی مارک زاکربرگ، مجبور به تاسیس یک شرکت جدید با همکاری اوراکل و والمارت در این کشور شد تا اطلاعات کاربران امریکایی در همین کشور مدیریت شود. علت چنین کاری، ادعاهای دولت واشنگتن مبنی بر جاسوسی دولت پکن از اطلاعات کاربران امریکایی بود. وی‌چت، پیام‌رسان محبوب چینی نیز از جنگ تجاری میان دولت واشنگتن و پکن در امان نماند و ترامپ دستور به ممنوعیت استفاده از آن داد که البته دادگاهی در امریکا از چنین موضوعی جلوگیری کرد.
جدال با غول‌های تکنولوژی امریکایی
ترامپ تنها با شرکت‌های خارجی برخورد نکرد، بلکه با کمپانی‌های امریکایی نیز جدال‌هایی داشت که برای مثال می‌توان به توییتر اشاره کرد. این شبکه اجتماعی چندین بار توییت‌های دونالد ترامپ را برچسب‌گذاری کرد که با واکنش شدید وی مواجه شد. دونالد ترامپ به علت اقدامات توییتر تصمیم به امضای یک فرمان اجرایی جدید با هدف محدود کردن شبکه‌های اجتماعی گرفت و البته مدیران عامل کمپانی‌های فناوری بزرگ درباره ماده ۲۳۰ قانون شایستگی ارتباطات نیز شهادت دادند. از سوی دیگر در مدت زمان حضور ترامپ در کاخ سفید نمایندگان کنگره شروع به تحقیقات گسترده درباره غول‌های فناوری امریکایی کردند و وزارت دادگستری امریکا (DOJ) نیز اخیرا از گوگل شکایت کرده و پرونده جداگانه‌ای برای انحصارطلبی غول جست‌وجوی اینترنتی دنیا باز کرده، پرونده‌ای که اپل را به سمت توسعه موتور جست‌وجوی اختصاصی سوق داده است.
جنگ تجاری میان دولت واشنگتن و پکن باعث شد که شرکت‌های امریکایی تصمیم به انتقال خط تولید محصولات خود از چین به کشورهای دیگر مانند ویتنام و هند بگیرند. در این میان برخی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان محصولات دیجیتال مانند فاکسکان شروع به سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر کردند و همچنین هند با طرح‌های مشوق مالی خود توانست کمپانی‌های زیادی را جذب کند و احتمالا به یکی از قطب‌های ساخت گوشی تبدیل شود. دونالد ترامپ می‌خواست شرکت‌های امریکایی داخل خاک این کشور شروع به تولید محصولات خود کنند تا علاوه بر اشتغال‌زایی، قدرت اقتصادی و استراتژیک امریکا نیز حفظ شود.
برنامه جو بایدن
برای دنیای تکنولوژی چیست؟
دونالد ترامپ و جو بایدن نه تنها از دو حزب متفاوت هستند، بلکه در بسیاری از زمینه‌ها نیز دیدگاه مختلفی دارند که یکی از آنها مربوط به غول‌های فناوری امریکایی می‌شود. وب‌سایت فست کامپانی در گزارش خود به اتفاقاتی پرداخته است که با ورود جو بایدن به کاخ سفید، شرکت‌های فناوری باید منتظرش باشند. اولین یا شاید بهتر است بگوییم مهم‌ترین موضوع، پول است و کمپانی‌های بزرگ در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ عملکرد بسیار مناسبی از خود نشان داده‌اند. این شرکت‌ها نه تنها با بهبود وضعیت بازار سهام مواجه شدند، بلکه یک هدیه مخصوص نیز دریافت کردند که آن کاهش مالیات در سال ۲۰۱۷ بود و مالیات آنها از ۳۵ درصد به ۲۱ درصد کاهش یافت. جو بایدن شاید در این زمینه تغییراتی ایجاد کند و مالیات‌ها را به ۲۸ درصد افزایش دهد. در حقیقت رییس‌جمهور جدید امریکا می‌خواهد مالیات افراد ثروتمند را افزایش دهد که همین موضوع می‌تواند جذابیت سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا سرمایه‌گذاری جسورانه را با کاهش روبرو کند و تفکر صاحبان استارت‌آپ‌ها نیز تغییر کند. همچنین کمپانی‌های بزرگ با استفاده از ویزای H-1B متخصصان خارج از کشور را استخدام می‌کنند که دولت ترامپ برای آن محدودیت ایجاد کرد و همچنین به دنبال نابودی لاتاری ویزای H-1B بود. در مقابل ترامپ، رییس‌جمهور جدید ایالات متحده امریکا یعنی جو بایدن به دنبال اصلاح سیستم ویزای H-1B است و می‌خواهد محدودیت‌های مربوط به تعداد ویزاهای سالانه را از بین ببرد.
تنظیم‌گری شبکه‌های اجتماعی
قانون‌گذاران در دو حزب خواستار رگولاتوری شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و توییتر هستند و در حالی که تعداد نمایندگان بیشتری چنین موضوعی را دنبال کردند، اما در دو سال اخیر تغییر زیادی ایجاد نشد. اما حالا اطلاعات غلط و همچنین تعصبات سیاسی به موضوع مهمی تبدیل شده است. با توجه به این موضوع، بدون توجه به رییس‌جمهوری جدید سال آینده میلادی با تغییراتی درون شبکه‌های اجتماعی روبرو خواهیم شد، اما نوع تغییر نسبت به آنچه مدنظر ترامپ بود احتمالا متفاوت است. در حالی که جمهوری‌خواهان به دنبال مقابله با سانسور محتوا هستند، دموکرات‌ها می‌خواهند علاوه بر مدیریت محتوا، الگوریتم‌ها و همچنین نحوه مدیریت اطلاعات شخصی کاربران نیز شفاف شوند. توییتر در روزهای اخیر بارها توییت‌های ترامپ را محدود کرده است. عده‌ای اعتقاد دارند شبکه‌های اجتماعی باید رویکرد مشخصی داشته باشند و رویکرد توییتر در روزهای اخیر نقض آزادی بیان بوده است. تنظیم‌گری شبکه‌های اجتماعی نوین مشخصا یکی از چالش‌های دوران ریاست‌جمهوری بایدن خواهد بود. دونالد ترامپ برای مقابله با قدرت شبکه‌های اجتماعی با دستور اجرایی به دنبال تغییر ماده ۲۳۰ قانون شایستگی ارتباطات بود که از آنها درباره پرونده‌های قانونی برای میزبانی محتوا محافظت می‌کرد. این ماده به سال ۱۹۹۶ برمی‌گردد و البته این دستور بعد از برچسب‌گذاری توییت ترامپ توسط توییتر امضا شد. بایدن دستور ترامپ را لغو خواهد کرد، اما خود طرفدار این ماده نیست. جو بایدن از این ماده انتقاد کرده اما هنوز به صراحت از تغییر آن حرفی نزده است. با این حال به گفته تحلیلگران رییس‌جمهور قدرت کافی برای چنین کاری را ندارد و کنگره باید دست به کار شود.
تعامل با غول‌های فناوری
به تازگی وزارت دادگستری ایالات متحده امریکا (DOJ) از آلفابت برای حکمرانی در بازار جست‌وجوها و تبلیغات شکایت کرده است و همچنین شاهد پرونده‌هایی علیه سیاست‌های اپل در اپ‌استور و آمازون هستیم. فیس‌بوک نیز با تحقیقات دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. چنین پرونده‌هایی چندین سال در دادگاه‌ها در جریان خواهد بود، اما جو بایدن تغییراتی در آن ایجاد خواهد کرد. جو بایدن حتی در زمانی که معاون باراک اوباما بود نیز از «سیلیکون ولی» انتقاد می‌کرد. به احتمال زیاد رییس‌جمهوری جدید امریکا از تلاش‌های کنگره برای جلوگیری از انحصار حمایت کامل خواهد کرد و از طرفی تلاش خواهد کرد رویکرد بهتری نسبت به اقتصاد دیجیتال داشته باشد. در نهایت اما این دولت بایدن است که باید درباره تجزیه شدن یا نشدن غول‌های بزرگ فناوری امریکایی تصمیم بگیرد، چراکه در حالت کنونی به شکل طبیعی شرکت‌های دیگر قادر به رقابت با آنها نیستند. از سوی دیگر جنگ تجاری ترامپ با چین، باعث شد شرکت‌های هردو کشور آسیب ببینند و برای مثال می‌توان به تعرفه‌ها اشاره کرد؛ اقدامی که از یک سو به شرکت‌های چینی آسیب زد و از سوی دیگر محصولات الکترونیکی مصرفی را برای خود مصرف‌کنندگان امریکایی گرانتر کرد. اگر ترامپ در کاخ سفید باقی می‌ماند، تنش‌ها افزایش پیدا می‌کرد و کمپانی‌ها بیشتر ضرر می‌کردند. بایدن احتمالا جنگ تجاری را متوقف می‌کند و نرم‌تر با دولت پکن برخورد می‌کند، البته انتظار می‌رود رییس‌جمهور جدید امریکا با یک ائتلاف بین‌المللی و نه تنها با چین مقابله کند. در حالت کلی به نظر می‌رسد غول‌های فناوری با بایدن آینده روشن‌تری دارند؛ البته باید تا اعلام سیاست‌های دقیق رییس‌جمهوری جدید امریکا صبر کرد. بر اساس گزارش‌های رسمی، در بین ۱۰ شخص یا شرکتی که به کمپین بایدن بیشترین کمک مالی را کرده‌اند، نام پنج شرکت نام آشنای تکنولوژی دیده می‌شود. آلفابت، آمازون، اپل، فیس‌بوک و مایکروسافت در مجموع بیشتر از ۱۰ میلیون دلار به کمپین بایدن کمک کرده‌اند؛ در حالی که غول‌های فناوری هیچ جایگاهی در بین ۲۵ شرکت برتری که به کمپین ترامپ کمک کرده‌اند، نداشته‌اند.
