امیر خسرو فخریان|
کرونا در سراسر جهان برای مصرف‌کنندگان نگرانی‌های و مسائل فراوانی را پدید آورده است، از همین رو تشویق به خرید اینترنتی در این دوره با جدیت دنبال شده و با توجه به برخورداری از زیرساخت‌های مناسب جهت فروش آنلاین که پیش از این بحران ایجاد شده بود امکان تامین تقاضای شهروندان بدون حضور فیزیکی آنها در فروشگاه‌ها به وجود آمد.
مدتی است از همه‌گیری ویروس کرونا در جهان می‌گذرد و اکنون اکثر کشورهای جهان با بیماری کووید ۱۹ دست و پنجه نرم می‌کنند. این ویروس تا به حال موجب مرگ انسان‌های بسیاری شده و تاثیرات شگرفی بر ابعاد مختلف زندگی بشر داشته است و دولت‌ها را مجبور کرده با اتخاذ سیاست‌هایی همچون قرنطینه خانگی، فاصله‌گذاری اجتماعی، تعطیلی بسیاری از صنوف و کاهش ساعات کار در پی کنترل و مهار این بیماری برآیند. آثار این همه‌گیری بر کسب‌وکارها و صنایع نیز بسیار گسترده بوده و خیل عظیمی از شرکت‌ها را دچار مشکلات گوناگون کرده است؛ به‌طوری که بر اساس آمارهای سازمان بین‌المللی کار حدود ۸۰ درصد نیروی کار در جهان از این موضوع تاثیرپذیرفته‌اند و کاهش تقاضا، اختلال در زنجیره تامین، مشکلات حضور فیزیکی نیروی کار در سازمان‌ها و ... از این جمله است. کرونا از سوی دیگر برای مصرف‌کنندگان نیز نگرانی‌ها و مسائل فراوانی را پدید آورده است، به‌طوری که طی این مدت شاهد صف‌های خرید طولانی، افزایش تقاضا برای برخی کالاها و در نتیجه کمیابی و خالی شدن قفسه‌های فروشگاه‌ها بوده‌ایم. بدیهی است فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز از این وضعیت مستثنا نبوده وکرونا مانند هر بحران دیگری فرصت‌ها و چالش‌هایی را پیش روی آنها قرار داده است. از مهم‌ترین این چالش‌ها می‌توان به حفظ سلامت و رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تامین به موقع کالاهای اساسی مورد نیاز مردم اشاره کرد. در مقابل فرصتی مناسب برای بخش خرده‌فروشی آنلاین فروشگاه‌های زنجیره‌ای پدید آمده تا توانایی‌های خود را در هنگام بحران بروز دهند. از آنجا که فروشگاه‌های زنجیره‌ای از مدیریت متمرکز و دانش روز برخوردارند و در واکنش به بحران پیش آمده با چالاکی و انعطاف عمل کرده‌اند، شاهد پاسخگویی به موقع آنها بوده‌ایم. با توجه به اهمیت موضوع مدیریت واحد این فروشگاه‌ها استراتژی‌های مناسب این بحران را در حوزه‌های مختلف همچون زنجیره تامین، منابع انسانی، بازاریابی و فروش و... اتخاذ کرده و رویه‌های یکسانی را در تمام شعب در کشور اجرا کرده است. زنجیره تامین شامل شبکه‌ای از افراد، سازمان‌ها، منابع، فعالیت‌ها و فناوری‌ها است که در تولید و فروش یک کالا نقش دارند. این زنجیره در زمان بحران با مشکلات فراوانی رو به رو شده است که از جمله آنها افزایش شدید تقاضا برای برخی محصولات همچون شوینده‌ها و اقلام بهداشتی و برخی مواد غذایی را می‌توان نام برد. از سوی دیگر با بسته شدن یا کاهش تولید بسیاری از کارخانه‌ها در زمینه تامین کالا نیز شاهد دشواری‌های فراوانی بوده‌ایم. فروشگاه‌های زنجیره‌ای با توجه به ظرفیت‌های علمی و مدیریت واحد و ارتباطات وسیعی که با تامین‌کنندگان مختلف داشته‌اند توانستند پاسخ به موقع و در خوری را برای این موضوع ارایه کرده و با ارزیابی‌های دقیق خود از عرضه و تقاضا، زنجیره تامین کالاها را به خوبی مدیریت کردند، به‌طوری که در این دوره کمتر با فقدان کالاهای مورد نیاز مردم مواجه بودیم. البته در زمینه مدیریت منابع انسانی نیز فروشگاه‌های زنجیره‌ای دستاوردهای مناسبی داشته‌اند. این فروشگاه‌ها به علت برخوردار بودن از امکانات آموزش و اطلاع‌رسانی پیشرفته و به روز، آموزش‌های لازم را برای دوره بحران کرونا به نیروی کار خود ارایه کرده‌اند، به‌طوری که این نیروها بتوانند هم سلامتی خود را حفظ کرده و هم با رعایت دستورالعمل‌های صادره محیط فروشگاه‌ها را سالم و به دور از آلودگی‌ها نگه دارند. در همین راستا دستورالعمل‌های جدیدی به فراخور شرایط موجود، صادر شده و تمهیدات مختلفی به کار گرفته شده که در ادامه به شرح برخی از آنها می‌پردازیم.
افزایش مراجعات مشتریان و شلوغی ناشی از آن و ضرورت تامین و عرضه کالاهای مورد نیاز مردم با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی موجب شد تا فروشگاه‌های زنجیره‌ای مذکور در زمینه‌های مختلف سیاست‌ها و رویه‌های کاری جدیدی را به کار گیرند. به منظور حفظ سلامت مشتریان و کارکنان فهرستی از اقدامات لازم همچون ضدعفونی کردن قسمت‌های مختلف فروشگاه همچون سبد‌های خرید، ترولی‌ها، دستگاه‌های پوز، دستگیره‌ها و ... به صورت روزانه و به دفعات انجام می‌شود. همچنین فروشگاه‌های زنجیره‌ای برای جلوگیری از انتقال آلودگی از پذیرش پول نقد امتناع کرده و خرید صرفا با کارت‌های بانکی انجام می‌پذیرد. از سوی دیگر سیاست عدم تعویض یا پس گرفتن کالاهای فروخته شده نیز در این مدت به صورت جدی پیگیری و اجرا شده است. استفاده از ماسک و دستکش و شستشوی مرتب دست‌ها از دیگر اقداماتی بوده که کارکنان فروشگاه‌ها جهت رعایت اصول بهداشتی انجام می‌دهند. پایش سلامت کارکنان و انجام آزمایشات پزشکی جهت بررسی این موضوع از کارهای دیگری است که در راستای سیاست‌های مذکور انجام پذیرفته است. از سوی دیگر تلاش شده تا کارکنان ستادی فروشگاه‌های مذکور که امکان دورکاری دارند از منزل به انجام امور محوله بپردازند یا در غیر این صورت ساعات کاری آنها کاهش یافته یا به صورت شیفتی در محل کار حضور به هم رسانند.
