استفاده از گوشی‌های پرچم‌دار و رده‌بالا تجربه‌ای است که بسیاری از کاربران به‌دنبال آن هستند. اما حتی اگر قیمت دلار را هم کنار بگذاریم، گوشی‌های هوشمند به‌طور کلی در سال‌های گذشته گران‌تر شده‌اند و امروزه شاهد معرفی محصولاتی با قیمت بیش از ۱۰۰۰ دلار هستیم. پرداخت چنین رقمی نه‌تنها برای اکثر مردم جامعه امکان‌پذیر نیست، بلکه به اعتقاد بسیاری مبلغ زیادی برای هزینه کردن روی گوشی موبایل محسوب می‌شود. اینجاست که مفهوم خرید گوشی دست دوم مطرح می‌شود؛ موردی که حداقل در شرایط کنونی بازار موبایل ایران برای تعداد زیادی از افراد جامعه تصمیم هوشمندانه‌ای است.
امروزه گوشی بخشی حیاتی از زندگی روزمره محسوب می‌شود و نمی‌توان قید خرید آن را زد. حتی دانش‌آموزان هم نیاز مبرمی به گوشی هوشمند دارند؛ به‌خصوص در شرایط کنونی با وجود ویروس کرونا که بیشتر جلسات و کلاس‌ها به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند. در صورتی که شرایط لازم برای خرید محصولات نو را ندارد، گزینه‌های مناسبی در بازار دست دوم وجود دارند که با کمی گشت‌و‌گذار و تحقیق می‌توان آنها را یافت. وب‌سایت زومیت به بررسی مواردی که لازم است پیش از خرید گوشی دستدوم مورد بررسی قرار گیرد، پرداخته است. مهم‌ترین موضوعی که پیش از خرید گوشی باید مشخص کرد، تعیین انتظار و نیاز است. عمده فعالیت را چه مواردی تشکیل می‌دهند؟ آیا دستگاهی می‌خواهید که صرفا واتس‌اپ و تلگرام را چک کنید؟ آیا عکاسی بخش زیادی از کاربری شما را تشکیل می‌دهد؟ اهل انجام بازی با گوشی هستید؟ با گوشی خود محتوای ویدیویی و فیلم زیاد می‌بینید؟ پاسخ شفاف به این سوال‌ها اطلاعات خوبی در خصوص محصولات مناسب هر کاربر ارایه می‌دهد.
اصطلاحات بازار محصولات دستدوم
دستگاه‌هایی مثل گوشی، تبلت، لپ‌تاپ و کامپیوتر با عناوین مختلفی در بازار دستدوم به فروش می‌رسند که باید با اصطلاحات آنها آشنا باشید. به‌طور کلی می‌توانیم بازار گوشی‌های دست دوم در ایران را به سه بخش اصلی تقسیم کرد. واژه «دست دوم» را به گوشی‌هایی می‌گویند که توسط کاربر استفاده شده باشد؛ چه یک دقیقه یا چند سال. ارزش گوشی‌های دست دوم به میزان و شرایط استفاده کاربر بازمی‌گردد. برای نمونه، محصولی که فقط دو یا سه ماه استفاده شده باشد، معمولا از نظر فنی تفاوت زیادی با گوشی نو ندارد. ولی اگر سراغ گوشی‌های سه چهار سال پیش بروید، احتمالا باید به‌صورت جدی به فکر تعویض باتری آن باشید. در نظر داشته باشید حتی دستگاهی که فقط دو سه ماه هم استفاده شده باشد، افت قیمت حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد را خواهد داشت تا ارزش خرید زیادی داشته باشد. در مورد گوشی‌های دست دومی که مدت زیادی از تولیدشان می‌گذرد، فقط در شرایطی که اختلاف قیمت زیادی با مدل‌های نو داشته باشند، ارزش خرید دارند. گوشی‌های ریفربیشد که در بازار به آنها «ریفر» هم می‌گویند محصولاتی هستند که به دلیل وجود ایراد فنی به سازنده برگردانده شده‌اند. اطلاع‌رسانی ایراد موجود ممکن کار است توسط خرده‌فروش‌ها یا کاربرها انجام شود یا حتی تیم کنترل کیفیت سازنده، پس از اتمام تولید ایرادات فنی آن را پیدا کرده باشند. این دسته از محصولات پس از بازگشت به خط تولید و رفع ایراد، دوباره در چرخه فروش قرار می‌گیرند و پسوند «ریفربیشد» را یدک می‌کشند. دستگاه‌های ریفربیشد از نظر فنی هیچ ایرادی ندارند؛ چراکه دوباره توسط تیم تضمین کیفیت شرکت سازنده بررسی شده‌اند و تمام آزمون‌های کیفی را رد کرده‌اند و در برخی شرایط نیز حتی با گارانتی (عموما بازه زمانی کمتر از محصولات نو) نیز به فروش می‌رسند. البته متاسفانه شاهد فروش گوشی‌های ریفربیشد در بازار به عنوان محصولات نو هستیم درحالی‌که سازنده آنها را با قیمت کمتری عرضه کرده است. برای اطلاع از شرایط نو یا ریفربیشد بودن گوشی‌ها، خرید خود را از فروشگاه‌های مطمئن با گارانتی‌های معتبر انجام دهید. همچنین می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت سازنده و استفاده از شماره سریال و IMEI، از شرایط محصول اطمینان حاصل کنید. گوشی جعبه باز (اوپن باکس) مدل‌هایی هستند که کاربر خریداری کرده، ولی پس از بازکردن جعبه متوجه ایرادی در دستگاه شده یا اصلا با سلیقه و شرایط خرید وی هم‌خوانی نداشته؛ بنابراین آن را به خرده‌فروشی بازگردانده است. این مدل گوشی‌ها به دلیل اینکه باز شده و به قولی «اوپن باکس» یا «جعبه باز» هستند، امکان فروش مجدد ندارند؛ بنابراین فروش به ناچار باید آنها با نام کالای «جعبه باز» به فروش برسد. کالاهای جعبه باز مثل هندوانه دربسته هستند و باید پیش از خریدشان اطلاعات کافی در مورد دلیل مرجوع شدنشان به دست بیاورید. البته محصولات جعبه باز همیشه ایراد فنی ندارند و برخی از کالاها صرفا به دلیل سلیقه شخصی، کامل نبودن لوازم داخل جعبه یا دلایل پیش‌پاافتاده مثل سالم نبودن جعبه یا ایرادات ظاهری مثل خط و خش جزئی مرجوع شده‌اند. بسیاری از خرده‌فروشی‌های جهان این دسته از محصولات را با قیمت بسیار کمتری به فروش می‌رسانند و در صورت وجود هرگونه ایراد، جزئیات خرابی را در شرایط فروش ذکر می‌کنند.
از جای معتبر خرید کنید
پس از آشنایی با نیاز‌های خود، بودجه، انتخاب محصول ایده‌‌آل و اطلاع از اصطلاحات بازار گوشی‌های دست دوم، باید به‌دنبال مکانی امن برای خرید گوشی دست دوم باشید. راه‌های زیادی برای خرید گوشی دست دوم وجود دارد، ولی ازآنجاکه خرید دست دوم هر نوع کالایی، ریسک زیادی دارد، بهتر است که به‌دنبال فروشگاه‌های معتبر باشید تا با حداقل ریسک مواجه شوید. به‌صورت کلی چند راه کلی برای خرید گوشی دست دوم وجود دارد. بهترین گزینهی موجود برای تهیه گوشی دست دوم، خرید از فردی آشنا و قابل اعتماد است. بدین ترتیب به‌خوبی با پرس‌و‌جو می‌توانید تا حد خوبی از شرایط استفاده و وضعیت سلامتی دستگاه مطلع شوید و حتی پس از خرید و در صورت وجود هرگونه مشکلی می‌توانید با فروشنده ارتباط گرفته و برای حل مشکل راه‌حلی بیابید. خرید از فروشگاه‌های تخصصی فروش گوشی‌های دست دوم هم از گزینه‌های دیگر است. چه در زمینه گوشی، چه کامپیوتر و لپ‌تاپ، فروشگاه‌هایی وجود دارند که به‌صورت تخصصی در این حوزه فعالیت می‌کنند. این فروشگاه‌ها نماد اعتماد الکترونیک دارند و در درجه دوم، مهلت تستی چندروزه در اختیارتان قرار می‌دهند تا بتوانید تمامی بخش‌های گوشی را بررسی و از صحت عملکرد آنها اطمینان حاصل کنید. سعی کنید تا جای ممکن سراغ فروشگاه‌هایی که نماد اعتماد الکترونیک ندارند نروید؛ زیرا در صورت بروز مشکل یا خراب بودن گوشی، امکان پیگیری قضایی و شکایت را نخواهید داشت. همچنین بهتر است سراغ صفحه‌های اینستاگرامی یا فروشگاه‌هایی که آدرس یا شماره تلفن ثابت ندارند نیز نروید. اگر هم می‌خواهید از اشخاص خرید کنید و دنبال آگهی‌های دست دوم هستید، دیگر لازم نیست به تصاویر بسنده کنید؛ زیرا قرار است گوشی را از نزدیک ببینید و با آن کار کنید. اگر آگهی فروش گوشی موردنظر خود را در سایت‌های فروش کالاهای دستدوم دیدید، حتما با فروشنده هماهنگ کنید که قرار است گوشی را با سیم‌کارت خودتان تست کنید و می‌خواهید چند دقیقه‌ای پیش از خرید با آن کار کنید. اگر فروشنده با این موضوع مخالفت کرد، به سراغ آگهی دیگری بروید. در خصوص وجود جعبه دستگاه (جهت اطمینان از سرقتی نبودن) و متعلقات آن نیز اطمینان حاصل کنید.
گوشی را به‌طور کامل بررسی کنید
مهم‌ترین قانون خرید محصولات دست دوم، انجام معامله به‌صورت حضوری و خرید محصول پس از بررسی کامل شرایط عملکرد آن است. هیچگاه گوشی دست دوم را پیش از بررسی اجزای مختلف و شرایط سلامت آن و به‌صورت غیرحضوری خریداری نکنید. فروشنده‌های گوشی‌های دست دوم (به‌خصوص آگهی‌های اشخاص) عموما ایرادات و شرایط سلامت دستگاه را صادقانه اعلام نمی‌کنند. همچنین بسیاری از فروشنده‌ها فرض را بر نبود فرصت و دانش کافی خریدار جهت بررسی عمیق تمامی بخش‌های دستگاه قرار می‌دهند؛ بنابراین سعی می‌کنند تا جای ممکن از بیان کردن ایرادات فنی گوشی چشم‌پوشی کنند. برای لازم است در فرصت کمی که فروشنده در اختیارتان قرار می‌دهد، بیشتر بخش‌های گوشی را تست کنید. سعی کنید پیش از مراجعه جهت انجام حضوری معامله، مواردی را همراه خود داشته باشید از جمله لپ‌تاپ با کابل مخصوص گوشی، پاور بانک، کارت حافظه (در صورتی که گوشی مورد نظرتان از آن پشتیبانی می‌کند) و سیم‌کارت فعال با سایز مناسب گوشی مدنظر. در مدت زمان کوتاهی که گوشی در اختیارتان خواهد بود، باید تا جای ممکن آن را بررسی کنید.
پیش از اینکه کلید پاور را برای روشن کردن گوشی نگه دارید، بهتر است ظاهر و بدنه گوشی را بررسی کنید. این کار را زیر نور انجام دهید تا حتی کوچک‌ترین آسیب‌های فیزیکی هم مشخص شوند. از صفحه‌نمایش شروع کنید که معمولا بیشترین خط و خش را به خود جذب می‌کند. اگر گوشی محافظ صفحه دارد، آن را‌بردارید تا میزان خط و خش خود صفحه را ببینید. فریم دور گوشی را هم با دقت بالا بررسی کنید. مطمئن شوید که خط و خش یا فرورفتگی روی قاب نباشد. در نهایت قاب پشت گوشی را چک کنید که از نظر ظاهری سالم باشد. لنزهای دوربین را هم بررسی کنید تا از نبود خط و خش یا ترک روی آنها مطمئن شوید. همه کلیدهای گوشی را فشار دهید تا ببینید به‌درستی کار می‌کنند. از طرفی تنها بخش گوشی‌های هوشمند که در هر شرایطی و طی مرور زمان فرسوده می‌شود، باتری است. این بخش نیز اصلی‌ترین چالش در خرید گوشی دست دوم است؛ زیرا سیکل شارژ بالای گوشی‌های دست دوم (به‌خصوص انواعی با عمر بیش از دو سال) عملکرد باتری را به شکل قابل توجهی کاهش داده است. بدین ترتیب احتمالا باید به‌دنبال تعویض باتری باشید که البته با بازاری مملو از باتری‌های تقلبی و متفرقه یافتن نمونه اصلی، کاری بسیار دشوار است. اگر گوشی هوشمندی می‌خرید که باتری آن قابل‌تعویض است، قاب پشت گوشی را باز کنید. پیش از هر چیز بررسی کنید که باتری گوشی اصل است یا متفرقه. باتوجه‌به اینکه اکثر گوشی‌های امروزی، امکان تعویض گوشی را به کاربر نمی‌دهند، این موضوع را باید مد نظر داشته باشید؛ چرا که تعویض باتری گوشی‌های امروزی، نیاز به باز شدن گوشی توسط تعمیرکار دارد و این کار، هزینه زیادی خواهد داشت. سیم‌کارت و کارت حافظه خود را داخل گوشی قرار دهید و آن را روشن کنید. با گوشی تماس بگیرید، پیام کوتاه بفرستید و به اینترنت سیم‌کارت وصل شوید. پس از تست کردن همه این موارد، وارد برنامه فایل منیجر شوید و دقت کنید که گوشی، کارت حافظه شما را به درستی شناخته باشد. در همین حال درگاه‌های دیگر مثل خروجی صوتی یا همان جک هدفون و کابل شارژ دستگاه را هم بررسی کنید. اگر گوشی مورد نظرتان از مدل‌هایی است که جک هدفون دارد، کافی است هدفون خود را به گوشی وصل کنید و یک آهنگ پخش کنید. برای تست درگاه USB هم آن را هم به کامپیوتر وصل کنید هم به شارژر تا مطمئن شوید که هم درست شارژ می‌شود و هم کامپیوتر می‌تواند گوشی را شناسایی کند. همچنین بررسی سیستم‌عامل و نرم‌افزار گوشی از موارد مهم است. گوشی را در حضور خریدار به تنظیمات کارخانه برگردانید یا به اصطلاح فکتوری ریست کنید. اگر روی گوشی حساب کاربری اپل آیدی یا گوگل تنظیم شده باشد، این کار را نمی‌توانید انجام دهید و در آینده هم به مشکل برمی‌خورید. زمانی‌که گوشی فکتوری ریست شد و توانستید با حساب کاربری خود وارد شوید، خیالتان تا حد زیادی از بابت نرم‌افزار راحت می‌شود.
یکی از مهم‌ترین موارد که موقع خرید گوشی دست دوم باید توجه کنید، رجیستری گوشی است. حتما دقت کنید در توضیحات آگهی قید شده باشد که گوشی رجیستر شده است، زیرا در غیر این صورت گوشی در شبکه موبایل کشور قادر به فعالیت نخواهد بود. اگر گوشی رجیستر شده است، فروشنده باید ازطریق سامانه همتا مالکیت گوشی را از سیم‌کارت خود به سیم‌کارت خریدار انتقال دهد و تا زمانی‌که پیام کوتاه مبنی بر فعال شدن گوشی را دریافت نکرده‌اید، مالک واقعی گوشی محسوب نمی‌شوید.
