گروه دانش و فن|
قطع سراسری اینترنت در آبان‌ماه که با تصمیم شورای عالی امنیت کشور و به‌منظور جلوگیری از سوءاستفاده از راه‌های ارتباطی گرفته شد، آسیب‌های زیادی به کسب‌وکارها وارد کرد که هنوز هم میزان خسارات آن به‌طور دقیق اعلام نشده و مشخص نیست جبران این خسارات قرار است از چه راهی انجام شود. «تعادل» نیز با بررسی تاثیر قطع اینترنت برآورد کرد با توجه به تولید ناخالص داخلی در کشور، روزانه حداقل چهار میلیون دلار خسارت به اقتصاد ایران وارد شده است. دراین مدت اگرچه کاربران می‌توانستند به برخی وب‌سایت‌ها یا سرویس‌دهنده‌های داخلی دسترسی داشته باشند، اما برای برخی خدمات هیچ سرویس‌دهنده داخلی معادلی وجود ندارد که با همان کیفیت فعالیت کند. ازطرفی بسیاری از کسب‌وکارهای داخلی که برای انجام فعالیت‌های خود به اینترنت وابسته‌اند نیز متحمل خساراتی شدند؛ اگرچه سازمان‌هایی از جمله نظام صنفی رایانه‌ای و فناوری اطلاعات ایران پس از آن اعلام کردند قصد دارند با روش‌های پیشگیرانه، جلوی آسیب‌هایی که ممکن است در آینده به دلیل قطعی اجباری اینترنت وارد شود را بگیرند، اما همین اظهارات موجب ایجاد نگرانی‌هایی شده که اگر خاموشی اینترنتی یک بار و به مدتی 10روزه امکان‌پذیر بوده، چه بسا که این اتفاق در آینده هم چندان دور از ذهن نیست و کسب‌وکارها اکنون بیش از همه‌چیز از تکرار این واقعه نگرانند؛ نامه‌ای که به‌تازگی از طرف اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی برای دریافت اطلاعات شرکت‌ها گرفته شده، به این نگرانی دامن زده، هرچند این اتحادیه مدعی است ارسال این نامه اتفاق بدی نیست، بلکه یک کار پیشگیرانه است تا تصمیم‌گیران بدانند اگر قرار باشد اینترنت را مجدد قطع کنند چه تعداد کسب‌وکار دچار اختلال می‌شوند.
به گزارش «تعادل»، پس از آشکار شدن نتایج نامطلوب قطعی چندین روزه اینترنت، برخی دستگا‌ه‌ها فعالیت‌های جدیدی را در دستور کار خود قرار دادند. از جمله این اقدامات می‌توان به تهیه لایحه جلوگیری از عادی‌سازی قطع اینترنت تا طرح دوفوریتی الزام دسترسی به خدمات اینترنتی اشاره کرد. هرچند در زمان قطع اینترنت محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگوهای مختلف اعلام کرده بود با جمع‌آوری گزارش‌های لازم در این زمینه، خسارات شرکت‌ها با مصوبات دولت قابل پیگیری است، اما هنوز مشخص نیست آیا دراین زمینه از سمت دولت برای جبران خسارت به شرکت‌های وابسته به اینترنت به‌دلیل قطع اینترنت مصوبه‌ای در نظر گرفته شده یا خیر.
در اقدامی که به‌تازگی صورت گرفته، اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، نامه‌ای را به اعضای خود ارسال و اطلاعات آنها را درخواست کرده تا بدین‌ترتیب از ایجاد اختلال در زمان قطع احتمالی اینترنت جلوگیری کند. این درحالی است که دست به دست شدن این نامه در شبکه‌های اجتماعی این سوال را به وجود آورده که آیا مجدد شاهد قطع سراسری اینترنت در ایران خواهیم بود؟ با وجود این اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، ادعا می‌کند این نامه تنها برای پیشگیری از وارد شدن خسارت به کسب‌وکارهای آنلاین در زمان قطع مجدد اینترنت و در ادامه اقدامات پیشگیرانه قطعی اینترنت در آبان ماه سال جاری است. این اولین‌بار نیست که ارسال یک نامه از نهادهای نظارتی و تصمیم‌گیر به کسب‌وکارها برای دریافت اطلاعاتشان جهت جلوگیری از خسارت به آنها در زمان قطع اینترنت سر و صدا ایجاد کرده است. اواسط آذرماه سال جاری و در زمان ادامه‌دار بودن قطع اینترنت در کشور، نامه ارسالی سازمان فناوری اطلاعات به بخش‌های دولتی برای دراختیار گذاشتن لیستی از سرویس‌های وابسته‌شان به خدمات خارجی به این سازمان در شبکه‌های اجتماعی جنجال بزرگی به پا کرد. در آن زمان هم امیر ناظمی، رییس سازمان فناوری اطلاعات در توضیح این نامه گفته بود که هدف از این نامه دسترسی بهتر سازمان‌ها به اینترنت در زمان قطع اینترنت بوده تا ارایه خدماتشان به شهروندان متوقف نشود.
داستان خاصی پشت نامه اتحادیه نیست
رضا الفت‌نسب، عضو هیات‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی در توضیح دلیل ارسال این نامه به پیوست گفت: «این نامه هیچ داستان خاصی در پشت خود ندارد و به ما هم اعلام نشده که چون می‌خواهند اینترنت را قطع کنند، پس ما این نامه را به اعضای خودمان بزنیم. این یک نامه صرفا پیشگیرانه است تا اگر قرار شد به هر دلیلی در آینده اینترنت دچار اختلال یا قطعی شود کسب وکارهای مجازی، خسارتی که به دنبال قطع اینترنت در آبان ماه و دچار شدند، را تجربه نکنند.» او با بیان اینکه نمی‌تواند نام سازمان مربوطه که این درخواست را از آنها کرده اعلام کند، توضیح داد: «این نامه تقریبا ۱۰ روز پیش برای ما ارسال شد تا اطلاعات مرتبط با کسب‌وکارهای مجازی مانند نام دامنه، آدرسIP، نام سرویس‌دهنده اینترنت و غیره را از کسب‌وکارها دریافت کنیم که در صورت قطع اینترنت این کسب‌وکارها مانند گذشته خسارت نبینند.» الفت‌نسب در پاسخ به این سوال که چرا این نامه در دوران قطع اینترنت ارسال نشده تا حالا با ارسال آن حساسیت ایجاد نشود، گفت: «ما باید نگران این باشیم که در زمان قطع اینترنت کسب‌وکارهای مجازی دچار خسارت نشوند. ارسال این نامه یک اتفاق بد نیست، یک کار پیشگیرانه است تا تصمیم‌گیران بدانند اگر قرار باشد اینترنت را مجدد قطع کنند چه تعداد کسب‌وکار دچار اختلال می‌شوند.» این عضو اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی تاکید می‌کند که با این حال آنها نمی‌توانند بگویند که چنین نامه‌ای را برای جلوگیری از حساسیت در جامعه نمی‌زنند، چون تصمیم‌گیر درزمینه قطع یا اتصال اینترنت آنها نیستند. به باور الفت‌نسب وقتی نهاد امنیتی تصمیم بگیرد اینترنت را قطع کند، این‌کار را می‌کند و تنها کاری که اتحادیه می‌تواند انجام دهد، جلوگیری از افزایش خسارات ناشی از این تصمیم به کسب‌وکارهای وابسته به اینترنت با جمع‌آوری اینگونه اطلاعات است. او در پاسخ به این سوال که در نهایت قرار است از این اطلاعات چه استفاده‌ای شود، گفت: «دقیقا نمی‌دانم اما براساس پیش‌بینی‌ها می‌توانم بگویم سازمان نظارتی که این درخواست را از ما کرده است، می‌تواند این اطلاعات جمع‌آوری‌شده را در اختیار نهادهای تصمیم‌گیر بگذارد تا درصورت قطعی مجدد اینترنت حداقل IP این شرکت‌ها برای ارایه خدمات به جامعه فعال باشد. همانطور که می‌دانید در اتفاق آبان ماه برخی شرکت‌های بزرگ اینترنتی توانستند با رایزنی کمتر از ۴۸ درصد آنها با انجام مجموعه رایزنی‌هایی اینترنت خود را فعال کنند.»
