گروه دانش و فن
تصمیم حذف معافیت 80 دلاری برای گوشی‌های موبایل و در نظر گرفتن تعرفه 26 درصدی گمرک، با هدف ساماندهی بازار موبایلی انجام شد و در شرایطی که با تعرفه‌های کنونی دیگر واردات مسافری چندان به‌صرفه به نظر نمی‌رسد، واردکنندگان رسمی و قانونی فرصت دوباره‌ای یافتند که بازار را در دست بگیرند و نیاز مصرف‌کننده را تامین کنند؛ با وجود این، قیمت‌ها در بازار در روزهای گذشته نشان می‌دهد افزایش تعرفه 26 درصدی، نه تنها به سود مصرف‌کننده نهایی نشده بلکه افزایش قیمت گوشی‌ها را هم سبب شده است.
طرح رجیستری یا شناسنامه‌دار کردن تجهیزات سیم‌کارت‌خور با هدف مبارزه با قاچاق از سال 96 اجرایی شد و برخلاف گذشته که به دلایلی از جمله جعل شناسه IMEI گوشی‌ها با شکست مواجه می‌شد، این بار با ترکیب دو شناسه گوشی و سیم‌کارت به صورت همزمان، میزان تخلف از طریق جعل شناسه گوشی را به صفر رساند. اما این موضوع واردکنندگان غیررسمی را بر آن داشت که با روشی دیگر، برای واردات گوشی‌های قاچاق تلاش کنند که یکی از این راه‌ها، واردات چمدانی گوشی‌های مسافری بود؛ از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و معافیت‌های گمرکی، در برهه‌ای از زمان موجب واردات هزاران گوشی به اسم مسافری شد و همین موضوع مسوولان را به فکر راه‌چاره انداخت و آن دریافت مستقیم کد فعال‌سازی گوشی مسافری پس از پرداخت عوارض و ثبت موفق شناسه سریال دستگاه در گمرک بود که با اتصال گمرک به سامانه همتا امکان‌پذیر شد. این اقدام هم چندان موفقیت‌آمیز نبود و به خرید و فروش اطلاعات مسافران و حتی آگاهی بدون آگاهی آنها منجر شد که در سفرهای زیارتی حجاج هم شدت گرفت.
به همین دلیل با نزدیک شدن به ایام اربعین، تصمیم جدیدی مبنی بر افزایش تعرفه گمرکی گوشی‌های مسافری گرفته شد. بدین‌ترتیب وزارت صنعت، معدن و تجارت تعرفه گمرکی واردات تلفن همراه را با افزایش حقوق ورودی گوشی به 26 درصد رساند، همچنین معافیت 80 دلاری برای واردات تلفن همراه مسافری حذف شد و مقرر شد استفاده از نرخ ارز بازار ثانویه برای محاسبه حقوق ورودی واردات تلفن همراه مسافری اعمال شود. این درحالی است که اکنون حقوق عوارض واردات عادی گوشی 5 درصد به اضافه 9 درصد ارزش افزوده است و در رقابت بین واردکنندگان قانونی و واردات گوشی مسافری، دیگر کفه ترازو به سود گوشی مسافری نیست. از طرفی اگرچه انتظار می‌رفت با جلوگیری از واردات بی‌رویه گوشی‌های قاچاق به اسم مسافری، بازار به نوعی ساماندهی شود، اما در روزهای اخیر، برخی از گوشی‌ها حتی با افزایش هم مواجه شدند و این افزایش قیمت در گوشی‌هایی که تازه وارد بازار شدند هم نمود بیشتری داشته است.
در این راستا افشار فروتن رییس انجمن فروشندگان تلفن همراه، سیم‌کارت و ابزار جانبی در گفت‌وگو با «تعادل»، با اشاره به افزایش تعرفه واردات گوشی مسافری اظهار کرد: «واردات گوشی‌های مسافری به تعداد محدود انجام نشده است، بلکه این نوع واردات در مقطعی منبع بخشی از نیازهای بازار گوشی را تامین می‌کرد و به نحوی باعث واردات گوشی از مسیر غیررسمی شده بود، اینطور نبود که واقعا تنها مسافران بخواهند گوشی وارد کنند و افزایش تعرفه گوشی مسافری هم به‌ظاهر به همین دلیل انجام شده است.هدف از این طرح این است که واردات از طریق مراکز رسمی و فعال و قانونی در بخش واردات گوشی کانالیزه شود؛ در شرایط تعرفه‌های بالای واردات، اگر مسافری بداند میتواند گوشی مدنظرش را در خارج از کشور ارزان‌تر خریداری کند، این موضوع در خروج ارز از کشور هم میتواند تاثیر داشته باشد، اما در صورتی که بداند خرید گوشی در داخل کشور ارزان‌تر است، واردات مسافری دیگر برایش توجیهی ندارد.»
وی در پاسخ به اینکه چرا افزایش تعرفه واردات گوشی مسافری منجر به افزایش قیمت گوشی‌های بازار شده، گفت: «این منطقی نیست که این موضوع در افزایش قیمت گوشی‌هایی که توسط مراکز واردکننده عرضه می‌شوند، تاثیر بگذارد. این مراکز باید کار خودشان را انجام دهند و اصلا این اقدام در جهت حمایت از بخش قانونی واردات است، بنابراین واردکننده‌های رسمی نباید افزایش قیمتی را صورت دهند. البته اینکه در بخش بازار، گوشی کمیاب شده یا پیدا نمی‌شود و به همین دلیل فروشنده‌ها بخواهند گوشی را بالاتر از قیمت معمول عرضه کنند، موضوع دیگری است و این اقدامات نیاز به برنامه‌ریزی و انجام زیرساخت‌ها دارد؛ اینکه در ابتدا واردکنندگان تجهیز شوند و واردات را به صورت کامل انجام دهند و بازار آمادگی اشباع گوشی در بازار را داشته باشد و کمبودی در بازار نباشد و سپس اینگونه اقدامات را انجام دهند و افزایش تعرفه را اعلام و اعمال کنند. البته ممکن است در وهله اول به دلیل اینکه با محدود کردن واردات مسافری، زمینه واردات بعضی از گوشی‌ها کم می‌شود، افزایش قیمتی را شاهد باشیم، اما جلوگیری از این افزایش قیمت هم با استفاده از همان زیرساختی است که باید از قبل در نظر گرفته می‌شد.»
فروتن با اشاره به موضوع سوءاستفاده از ارز دولتی 4200 تومانی با توجیه واردات گوشی، بیان کرد: «اعمال چنین طرحی برای گوشی‌های مسافری در صورتی میتواند مفید باشد که از آن طرف واردکننده رسمی حمایت شود و اعتبارهای لازم برایش صورت گیرد. از طرفی دیگر نباید شاهد اتفاقاتی باشیم که در خصوص واگذاری ارز دولتی افتاد، اینکه تعدادی از شرکت‌ها قرار بود گوشی وارد کنند اما از شرایط سوءاستفاده کردند، درواقع باید از آن اتفاقات درس بگیریم و از شرکت‌های واقعی و واردکننده‌های رسمی حمایت کنیم تا گوشی‌های مورد نیاز مصرف‌کننده و خریدار وارد بازار شود و هیچ دلیلی هم ندارد که اگر تعرفه واردات گوشی مسافری افزایش پیدا می‌کند گوشی در بازار گران شود.» از طرفی یکی از دلایل تمایل افراد به واردات گوشی‌های مسافری، این است که این گوشی‌ها پیش از این با احتساب معافیت‌های گمرکی، قیمت پایین‌تری در مقایسه با گوشی‌های بازار داخلی داشتند. فروتن در پاسخ به این سوال که برای کنترل بازار و کاهش قیمت گوشی برای مصرف‌کننده نهایی چه راهکاری باید در نظر گرفت، گفت: «این موضوع برمی‌گردد به همکاری و انجام وظیفه بخش اجرایی و شرکت‌هایی که در بخش قانونی واردات گوشی فعالیت می‌کنند. زمانی که گوشی را با قیمت مشخص و پرداخت تعرفه واقعی و رسمی گمرکی وارد می‌کنید، باید با درصد سود مشخصی وارد بازار شود و شرایطی مانند حال حاضر که فلان مدل گوشی در بازار کم است و به همین خاطر گران شده هم ایجاد نمی‌شود.» او همچنین خاطرنشان کرد: «اگر قرار باشد برنامه‌ای برای واردات گوشی صورت بگیرد، مهم‌ترین ابزار کنترل بازار در حوزه گوشی تلفن همراه، میزان تعرفه گمرکی است. با تعیین میزان منطقی برای تعرفه گمرکی واردات ما می‌توانیم بازار را به وضعیت مناسبی تغییر دهیم. با توجه به شرایط موجود اگر در مقابل افزایش تعرفه گوشی مسافری، تعرفه واردات گوشی برای نمایندگان رسمی هم کاهش پیدا کند و واردکنندگان قانونی هم همکاری کنند، شاهد ثبات قیمت در بازار خواهیم بود. از طرفی لازم است نظارتی بر فعالان این عرصه وجود داشته باشد برای اینکه دوباره زمینه سوءاستفاده برای افراد فراهم نشود تا از امکاناتی که در اختیارشان قرار گرفته سوءاستفاده کنند و به نظام، دولت مملکت و مردم و همه خیانت کنند. در چنین شرایطی علاوه بر ثبات قیمت گوشی در بازار، هم زمینه‌ای برای فروش همه مدل‌های گوشی در بازار فراهم می‌شود و هم تولید داخل میتواند عرض اندام کند و در کنار سایر مدل‌هایی که در بازار هست، جایگاه بازارخود را پیدا کند.»
