گروه دانش و فن|
شبکه ملی اطلاعات را می‌توان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ملی کشور دانست، پروژه‌ای که چندین نهاد و وزارتخانه ملزم به همکاری با آن هستند تا مطابق با تعریف مصوب برنامه پنجم توسعه کشور شبکه‌ای مبتنی بر پروتکل اینترنت (IP) به همراه سوئیچ‌ها و مسیریاب‌ها و مراکز داده، به گونه‌ای طراحی شود که درخواست‌های دسترسی داخلی و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند به‌هیچ‌وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت و خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود.
در واقع اصلی‌ترین کارکرد شبکه ملی اطلاعات تفکیک جریان اطلاعات با مبدأ و مقصد داخلی از شبکه جهانی اینترنت است که تا پیش از ایجاد شبکه ملی اطلاعات، نگهداری و فراخوانی آنها تماماً در خارج از کشور صورت می‌گرفت.
مطابق با اعلام وزیر ارتباطات بیش از 80 درصد شبکه ملی اطلاعات مطابق با برنامه پیش رفته است، اما برخی دستگاه‌ها و نهادها تمایلی به ارایه خدمت بر این بستر ندارند، حال اینکه وزارت ارتباطات فقط ملزم به فراهم کردن بستر و زیر ساخت امن است از همین رو 10سامانه امنیتی در قالب طرح «دژفا» روی این شبکه فعال شده است تا این سامانه‌های امنیتی بتوانند با تهدیدات در فضای سایبر مقابله کنند، بنابراین تولید محتوا و اراده سرویس‌های محتوایی در تعهد وزارت ارتباطات نیست، مساله‌ای که با چالش مواجه شده است، و برخی مسوولان معتقدند هنوز این بستر برای قرار گرفتن محتوا امن نیست، مساله‌ای که معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات آن را رد کرده است و با تاکید براینکه شبکه ملی اطلاعات بستری امن را فراهم کرده است، گفت: هم‌اکنون بیش از ۴۰ درصد پهنای باند اینترنت برای اتصال به سایتها و سرویس‌های داخل کشور، مصرف می‌شود.
امیر ناظمی در مورد اظهارنظر رییس‌جمهور مبنی بر اینکه شبکه ملی اطلاعات باید به کاهش تهدیدات فضای مجازی بینجامد، گفت: وزارت ارتباطات مسوول اجرای شبکه ملی اطلاعات در لایه زیرساخت، طبق سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات است که شورای عالی فضای مجازی آن را مصوب کرده است. وی به مهر گفت: در این راستا بر مبنای تکالیف در وضعیت فعلی ارزیابی مان این است که ۸۰ درصد از فعالیت‌ها در لایه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات انجام شده اما در دو لایه خدمات و محتوا، ممکن است فعالیتهایی انجام نشده باشد که ما مسوول آن نبوده و دستگاه‌های دیگر مسوول آن هستند.
رییس سازمان فناوری اطلاعات ادامه داد: به عبارت دیگر ما جاده‌ای را آماده کرده‌ایم اما مسوولیت اینکه در این جاده ماشینی تردد نکرده یا اینکه مسافران زیادی در آن جابه‌جا نمی‌شوند، برعهده ما نیست.
معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه اگر مسوولیت این لایه‌ها را نیز برعهده ما بگذارند، برنامه‌های خود را ارایه خواهیم داد، در مورد تهدیداتی که در فضای مجازی مطرح می‌شود نیز گفت: بخشی از این تهدیدات به زیرساخت فضای مجازی و بخشی هم به لایه محتوا و خدمات بازمی‌گردد که ما پاسخگوی همه بخش‌ها نیستیم.
وی با تاکید براینکه بستر امنیتی زیرساختی شبکه ملی اطلاعات فراهم است و ما در لایه زیرساخت، حتی مانورهایی را برای تضمین امنیت شبکه برگزار کردیم، گفت: شبکه ملی اطلاعات در حال کار است و بسیاری از مردم در حال استفاده از آن هستند. برآوردها نشان می‌دهد که در گذشته و از نظر آمار، کمتر از ۵ درصد مصرف پهنای باند به داخل کشور اختصاص داشت.
ناظمی اضافه کرد: امروز اما بیش از ۴۰ درصد پهنای باندی که مردم مصرف می‌کنند مربوط به استفاده از خدمات در داخل کشور است. در همین وضعیت فعلی می‌توان میزان استفاده مردم از اینترنت داخلی را با گذشته مقایسه کرد. امروز اگر برخی سریال‌های پرطرفدار خانگی که قدیم روی CD دیده می‌شد از طریق اینترنت مشاهده می‌شود، یک تحول رخ داده و گواه این است که زیرساخت استفاده از اینترنت داخلی در کشور، فراهم است.
وی گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که در برخی مسابقات ورزشی، کاربران ترجیح می‌دهند که مسابقات را از طریق اینترنت به صورت زنده مشاهده کنند. برای مثال حتی تا حدود ۷ میلیون کاربر، فوتبال را از زیرساخت اینترنت نگاه می‌کنند. اینها از مصادیق کاربردی شدن شبکه ملی اطلاعات و استفاده از ظرفیت داخلی و پهنای باند شبکه ملی است که دسترسی راحت‌تر مردم را به همراه دارد.
رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران با تاکید براینکه مردم باید خودشان در عمل، کاربردهای شبکه ملی اطلاعات را مقایسه کنند، گفت: شبکه ملی اطلاعات در حال کار است، زیر بار رفته و مردم در حال استفاده از آن هستند. تجربه کاربری مردم نیز نشان می‌دهد که وزارت ارتباطات در مورد آن قسمت از شبکه ملی اطلاعات که مسوول بوده و امکانات در اختیار داشته، به خوبی عمل کرده است.
همچنین نایب‌رییس هیات‌مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت گفت: قرار نیست با گسترش شبکه ملی اطلاعات محدودیتی ایجاد شود.
سجاد بنابی در شبکه اجتماعی توییتر در پاسخ به انتقاد یک کاربر که با اشاره به بخشی از گفت‌وگوی وی در خصوص اینکه «شبکه ملی اطلاعات گفتمان انقلاب اسلامی در مواجهه با فضای مجازی است»، استفاده از این تعاریف را باعث ترس مردم و عدم استفاده از سرویس‌های بومی خوانده بود، تاکید کرد: قرار نیست با گسترش شبکه ملی اطلاعات محدودیتی ایجاد شود.
نائب رییس هیات‌مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت، گفت: مردم در حال حاضر مشغول استفاده از شبکه ملی اطلاعات هستند و قرار نیست با این نام، چیزی محدود شود.
وی با اشاره به این جمله که «شبکه ملی اطلاعات گفتمان انقلاب اسلامی در مواجهه با فضای مجازی است»، اضافه کرد: این تعبیر، تعبیر دقیقی است و توضیح آن در گزارش ما داده شده است. ما در تعامل با همه فناوری‌های نوظهور نیازمند برنامه هستیم و شبکه ملی اطلاعات ابزار مواجهه کشور با این فضا است.
به گفته بنابی، در لایه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات، تحقق ۲۰ درصد از الزامات ابلاغی شورای عالی فضای مجازی باقی مانده و شبکه ملی اطلاعات یک گفتمان است و نه یک پروژه که پایان داشته باشد.
گفتنی است، هفته گذشته رییس‌جمهور در جلسه شورای عالی فضای مجازی با تاکید بر لزوم به کارگیری روش‌های علمی، ایجابی و نتیجه بخش برای مصونیت کشور و جامعه از تهدیدهای فضای مجازی، گفت: تهدیدات فضای مجازی باید در بستر شبکه ملی اطلاعات به حداقل ممکن برسد و راه کوتاه‌تر و موثرتری جز این وجود ندارد.
