گروه دانش و فن|
فیلتر شدن تلگرام طی دوهفته باعث شد تا کسب و کارهای اینترنتی و برخی مشاغل وابسته به تلگرام از نظر اقتصادی به آنها خسارت وارد شود، خسارتی که گفته می‌شود بالغ بر 400میلیارد تومان است و در این بین برخی کسب و کارها بدلیل از دست دادن مخاطب در مرحله حذف و نابودی قرار گرفتند. در این خصوص خانه ملت گفت‌وگویی را با غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نایب‌رییس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس انجام داده است که می‌خوانید.
نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حوادثی دو هفته پیش در کشور رخ داد که منجر به بروز ناآرامی‌هایی در شهرها و سوءاستفاده عناصر ضدنظام از بستر مطالبات اجتماعی مردم برای اغتشاش برخلاف امنیت ملی شد، گفت: براساس تدابیری که مسوولان نظام اندیشیدند این حوادث مدیریت شد و از بحران با کمترین آثار اجتماعی و سیاسی عبور کردیم.
وی ادامه داد: در این بین استفاده از بستر تلگرام توسط چند کانال معلوم‌الحال منجر به تشدید ناامنی عمومی و تولید و نشر اخبار غلط شد، به‌همین دلیل تلگرام به مدت دو هفته مسدود ماند؛ اما از آنجا که این مسدودسازی تبعات و آثار ناخوشایند دیگری به دنبال داشت بررسی آثار آن ضرروی است.
جعفرزاده ایمن آبادی با بیان اینکه فارغ از مخاطبان زیر 3درصدی کانال‌های معاند، فیلتر تلگرام مشکلات متعدد برای مردم به ویژه افرادی که از این طریق کسب و کار داشتند ایجاد کرد، اضافه کرد: به گفته دوروف موسس تلگرام، این شبکه اجتماعی ۱۸۰میلیون نفر کاربر دارد که تنها ۴۰میلیون نفر از آنها در ایران زندگی می‌کنند اما بیش از ۴۶درصد کل ترافیک سرورهای تلگرام و ۸۱ درصد از ترافیک سرورهای کانال‌های تلگرامی را کاربران ایرانی اشغال کرده‌اند. براساس اطلاعات سایت الکسا، تلگرام رتبه چهاردهم را در میان پربازدیدترین سایت‌ها در ایران را کسب
کرده است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس همچنین با استناد به گفته نایب‌رییس کمیسیون کسب و کارهای نوین اتاق ایران، گفت: بین ۱۰تا ۱۵ هزار کسب و کار درحال حاضر در کشور ما به صورت کاملاً مجازی اداره می‌شوند و در صورت دایمی شدن فیلترینگ به صورت کامل ورشکسته می‌شدند. به گفته او کسب و کارهای تمام‌مجازی با فیلتر در آستانه ورشکستگی بودند. فروش این کسب و کارها با تعطیلی تلگرام و اینستاگرام به صفر می‌رسید و حتی جابه‌جایی آنها به سمت یک شبکه دیگر، فکر اشتباهی است.
فعالیت 9هزار کسب و کار خرد اینترنتی
جعفرزاده ایمن‌آبادی بیان کرد: همچنین بر اساس آمار مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۹هزار کسب و کار خرد اینترنتی در تلگرام فعالیت دارند. این کسب و کارها در دو هفته گذشته به واسطه محدودیت دسترسی به تلگرام با چالش روبه رو شدند. در همین مدت ۱۵درصد از کسب وکارهای مجازی از بین رفتند و به گفته رییس مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ، در آمار رسمی این سازمان ۱۹هزار کانال شامددار به ثبت رسیده که از این تعداد ۹هزار کانال مرتبط با فروش کالا یا خدمات بوده‌اند.
وی با اشاره به اینکه از رونق افتادن کسب و کارهای نوپای مبتنی بر تلگرام یا اینستاگرام، سبب ایجاد ضررهای بسیاری به صاحبان این مشاغل آنلاین و فعالان این عرصه شد، اظهارکرد: همچنین بسیاری از کانال‌های تلگرامی یا پیج‌های اینستاگرامی که برای خرید و فروش استفاده می‌شدند، جلوی بخشی از سفرهای زائد شهری را می‌گرفتند. نایب‌رییس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس با تاکید براینکه از سوی دیگر معرفی پیام‌رسان‌هایی همچون سروش، ویسپی، بله، بیسفون، گیپ و آی‌گپ یا برداشته شدن فیلترینگ وی چت که 5 سال پیش فیلتر شده بود، با اقبال نسبی اما کم مردم روبرو شد، توضیح داد: کاربران با مقایسه امکانات، گزارش بررسی‌های فنی این سامانه‌ها و نیز برخی اطلاعات غیرمستند از مالکین این ابزارها مواجه شدند که زمینه بروز شایعه‌هایی درباره ناامن بودن در این پیام‌رسان‌ها را بیشتر مطرح کرد.
وی اظهارکرد: با ورود فیلترشکن‌ها به عرصه تبادلات ارتباطی در استفاده از تلگرام و اینستاگرام، مشکلات دیگری هم ایجاد شد؛ از آن جمله می‌توان به آلودگی گسترده بدافزارها اشاره کرد.
جعفرزاده ایمن‌آبادی با بیان اینکه این بدافزارها از طریق لینک‌های جعلی به سرعت درحال گسترش بودند، بطوری که بسیاری از افراد جامعه را درگیر ارسال پیامک‌های آلوده معرفی فیلترشکن کرد، گفت: استفاده از این ابزارهای فیلترشکن که در گذشته تنها برای برخی کاربران به‌ویژه علاقه‌مندان به برخی شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های پالایش شده جذاب بودف به یک‌باره عمومی شد و در دسترس کودکان و تقریباً تمام اعضای خانواده، قرار گرفت که به دنبال آن دسترسی به سایت‌هایی که تاکنون به واسطه فیلترینگ به آنها دسترسی نداشتند امکان‌پذیر شد.
دسترسی 30 میلیون نفر به فیلترشکن
به گفته جعفرزاده ایمن‌آبادی پیش از این نیز در زمان فیلتر «وی چت»، ۸۰ درصد از 8 میلیون مخاطب ایرانی این نرم‌افزار به نصب فیلترشکن روی آوردند. این اتفاق برای تلگرام تکرار شد و تخمین‌هایی از میزان استفاده از تلگرام و میزان کاهش پهنای باند مصرفی یا میزان مطالب منتشر شد که کاهشی حداکثر ۲۵ درصدی را به همراه داشته است. این امر نشان می‌دهد محدودسازی این پیام‌رسان منتهی به دسترسی غیرایمن ۳۰میلیون نفر به ابزار فیلترشکن شد که به‌شدت نگران‌کننده است؛ به این معنی که جمعیتی ۳۰میلیونی به راحتی به هر محتوای غیراخلاقی، ناسالم و جاسوسی دسترسی خواهند داشت.
وی تاکید دارد که با فیلتر تلگرام در هفته گذشته، اشتیاق در اختیار داشتن فیلترشکن در میان کاربران را به یک‌باره ۲۵برابر کرد(از ۴واحد به ۱۰۰واحد رسید) و با افزایش نجومی و سرسام‌آور حدود 2400درصد مواجه شد که دو برابر بدترین حالت در سال‌های گذشته است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس معتقد است حتی با فرض اینکه نسبت محدودی از این جست‌وجوها به نصب فیلترشکن منجر شود، می‌توان مدعی شد استفاده از فیلترشکن در هفته گذشته در ایران رشد قابل توجهی داشته است که دارای پیامدهای فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی بسیاری خواهد بود؛ درحالی که تا پیش از این تعداد محدودی از کاربران برای دسترسی به محتوای پورنوگرافی، سیاسی و خاص از فیلترشکن استفاده می‌کردند.
وی همچنین با استناد به آمارهای موجود توضیح داد: رییس سازمان توسعه تجارت الکترونیکی می‌گوید که این بستر رایگان چیزی نبود که کاربران و صاحبان مشاغل نوپا از کنار آن به راحتی عبور کنند و امروز فقط در تلگرام بر اساس آماری که از سوی مرکز ملی فضای مجازی که تا پایان روز ۱۵مهر ماه امسال برآورد شده «تعداد کانال‌های فارسی در شبکه تلگرام به ۶۲۶ هزار و ۵۳۹ کانال رسیده و در مدت ۱۰روز بالغ بر ۱۰هزار کانال به تعداد کانال‌های ایجاد شده، اضافه شد و به ۶۱۶ هزار و ۷۶کانال رسید.»
جعفرزاده ایمن‌آبادی اضافه کرد: همچنین «نایب‌رییس کمیسیون کسب و کارهای نوین و دانش بنیان اتاق ایران» معتقد است که بین ۱۰تا ۱۵هزار کسب و کار در حال حاضر در کشور به صورت کاملا مجازی اداره می‌شوند و در صورت دایمی شدن فیلترینگ به صورت کامل ورشکسته می‌شدند، همچنین مراودات اداری کنونی به شبکه‌های اجتماعی گره خورده و بدون تلگرام دچار مشکل و خلاهای جدی می‌شود.
ایجاد یک تا پنج میلیون شغل
نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اختلال در اینترنت و مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی به واحدهای اقتصادی که در اینترنت فعال هستند زیان هنگفتی زد و به برنامه‌های دولت برای اشتغال‌زایی با کمک فضای مجازی نیز زبان بزرگی وارد شد، گفت: یکی از برنامه‌های ریاست‌جمهوری دوره دوازدهم ایجاد ۹۰۰هزار شغل در حوزه ICT بوده است؛ برآورد نشان می‌دهد، فضای مجازی می‌تواند، عامل ایجاد یک میلیون شغل به طور مستقیم و ایجاد 5 میلیون شغل به صورت غیرمستقیم باشد. وی با اشاره به اینکه تلگرام هزینه‌های ارتباطی مردم را به‌شدت کاهش داده است، افزود: هزینه مکالمه تلفن، رفت و آمد و حتی پیامک، به دلیل پیام‌رسانی از طریق تلگرام کاهش یافته و با توجه به وضعیت مالی خانوارهای ایرانی که چندان مناسب نیست، ادامه فیلتر تلگرام می‌توانست از نظر اقتصادی نیز مردم را ناراضی کند یا آنها را به سمت پیام‌رسان‌های بیگانه‌یی که به روش‌هایی نامناسب این هزینه را کاهش می‌دهد سوق دهد.
نایب‌رییس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس با اشاره به اینکه درآمد روزانه پست تهران از ۳۲میلیارد ریال به ۲۶میلیارد ریال کاهش پیدا کرد، اظهارکرد: همچنین میزان تراکنش‌های فین تک نیز کاهش ۴۰درصدی را نشان داد، این کاهش نیز نشان‌دهنده کاهش کسب و کارهای اینترنتی مرتبط با شبکه‌های اجتماعی است. وی همچنین توضیح داد: موارد بسیاری از ایجاد ناامیدی در میان فعالان و صاحبان کسب و کارهای نوپا در این روزها گزارش شده است. براساس توییت‌ها و گفت‌وگوهایی که با این افراد انجام شده است، آنها از نبود امنیت شغلی که زندگی‌شان را تامین می‌کند، بسیار نگران هستند و گروهی نیز به مساله مهاجرت
اشاره کرده‌اند.
جعفرزاده ایمن‌آبادی با استناد به صحبت‌های صنفی کسب و کارهای اینترنتی گفت: این انجمن به تازگی اعلام کرده است که «مسدودسازی برخی از نرم‌افزارهای پیام‌رسان سبب بروز اختلاف‌های متعدد حقوقی مابین همکاران ما و مشتریان‌شان شد. دلیل عمده این اختلافات(که بیشتر شامل شکایات از سوی مشتریان است)، ناتوانی کارگزاران کسب و کارها نسبت به انجام تعهدات خود به‌دلیل عدم دسترسی مشتریان به نرم‌افزارهای پیام‌رسان است. » به همین دلیل این انجمن از کسب و کارها خواسته بود تا از مشاوران حقوقی بخواهید در تنظیم قراردادها به این مهم توجه کنند.
زیان ۵۰۰ میلیارد تومانی تاکسی‌های آنلاین
وی همچنین با استناد به مصاحبه نایب‌رییس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌یی تهران با یکی از رسانه‌ها گفت: بنا بر اعلام وی بزرگ‌ترین فعالان بازار کسب وکارهای اینترنتی شامل ارائه‌دهندگان اینترنت، فروشگاه‌های اینترنتی، تاکسی‌های آنلاین و امثال آنها از اختلال اینترنت در چند روز گذشته ۵۰۰ میلیارد تومان زیان کرده‌اند.
جعفرزاده ایمن‌آبادی همچنین با استناد به آمار مدیرعامل استارتاپ فین تک «باهمتا»، گفت: این فروشگاه‌ها از بستر باهمتا برای پرداخت‌های خود بهره می‌گرفتند و تعداد آنها به بالای ۵۰ هزار عدد می‌رسد. اما در زمان فیلتر حدود ۹۰درصد از این فروشگاه‌ها، تعامل‌شان را با مشتریان نهایی خود از دست دادند. 27درصد از کل تراکنش‌های ناموفق با همتا در همین هفته اتفاق افتاد که تنها به دلیل اختلالات به وجود آمده در زیرساخت اینترنت بوده است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اضافه کرد: حتی اگر مردم هم از پیام‌رسان‌های داخلی استقبال می‌کردند ظاهرا هیچ کدام از داخلی‌ها از نظر زیرساختی قادر به پشتیبانی ۵ میلیون کاربر فعال هم نیستند چه برسد به ۴۰ میلیون، چراکه هر کدام پس از کمی شلوغ شدن از دسترس خارج خواهد شد. جعفرزاده ایمن‌آبادی با بیان اینکه درحال حاضر ۴۰میلیون ایرانی عضو تلگرام هستند که به عبارت ساده‌تر از هر ۱۰کاربر ایرانی ۶ نفر عضویت تلگرام دارند، توضیح داد: تلگرام سیزدهمین اپلیکیشن محبوب ایرانی است درحالی که اگر چه آمار رشد پیام‌رسان‌های سروش و ویسپی در این بازه زمانی قابل توجه بوده است اما باز هم در مجموع این پیام‌رسان‌ها نتوانسته‌اند درصد قابل توجهی از کاربران را ترغیب به استفاده کنند. در این مدت تمامی تعداد دنبال‌کنندگان پیام‌رسان‌های بومی رشد چشمگیری داشته و این افزایش مخاطب درباره پیام‌رسان سروش به 3برابر هم رسیده است با این حال شبکه بومی سروش و گپ در جایگاه ۲۰۰۰ و 800 ایستاده‌اند. نایب‌رییس فراکسیون مستقلین ولایی با بیان اینکه استقبال‌کنندگان از پیام‌رسان‌های ایرانی برای ایجاد گروه خانوادگی بوده است، گفت: اما در مقابل صاحبان کسب و کارها تاکنون تصمیم جدی برای مراجعه به این شبکه‌ها از خود نشان نداده‌اند.
سود خرده‌فروشی روزانه ۱ و نیم میلیاردی
به گفته وی طبق برآوردها تنها میزان خرده فروشی
مستقیم در بستر تلگرام، حداقل و در بدترین حالت روزانه حدود ۱ و نیم میلیارد تومان بوده است.
جعفرزاده ایمن‌آبادی ادامه داد: با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده توسط کسب و کارهای کوچک و بزرگ در این شبکه و تبلیغات و ایجاد کمپین‌های مرتبط در تلگرام، ضرر وارد شده بر آنها بر فرض حداقلی فعالیت‌ها تنها در دو سال اخیر، در حدود ۴۰۰میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. برخی نیز ضررهای وارد شده به فعالان در این حوزه به همراه ضررهای مردم در استفاده کاربردی از این ابزارها را روزانه بین ۱۰۰تا ۲۰۰میلیارد تومان تخمین می‌زنند.
وی پرداختن به آثار و تبعات تصمیم مسدودسازی شبکه‌های اجتماعی پرکاربرد را ضرروی دانست و افزود: نوآوران عرصه کسب و کارهای دیجیتال جایی که مشتری میلیونی وجود دارد و امکانات مناسب دسترسی به زیرساخت‌های باز برای ارائه سرویس توسط آن سامانه اجتماعی وجود دارد را، به عنوان فرصت تلقی کرده و در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند. مشتری و برند و اعتمادسازی به کاربران یک خدمت الکترونیکی به واسطه نبود ارتباط دیداری بسیار تابعی از کیفیت سرویس، تداوم و پایداری آن است.
نماینده مردم رشت در مجلس با ابراز تاسف از اینکه رویای جوانان استارت‌آپی کشور را تنها با یک دستور ساده مسدودسازی بر باد داد، اضافه کرد: میزان خسارت ناشی از این اقدام بنا به برخی ملاحظات در نظام اقتصادی غیرشفاف قابل برآورد دقیق نیست و نمی‌توان به اعداد بیان شده توسط صاحب‌نظران و مسوولان اتکا کرد.
