ماجرای دنباله‌دار رای اعتماد مجلس نهم به وزرای پیشنهادی دولت نهایتا در ایستگاه پنجم به سرانجام رسید تا محمد فرهادی تا اطلاع ثانوی اطمینان نمایندگان را برای پوشیدن ردای وزارت علوم کسب کند. پنجمین گزینه پیشنهادی رییس‌جمهور با ۱۹۷رای موافق، ۲۸رای مخالف و ۱۰رای ممتنع از مجموع ۲۳۵رای ماخوذه به‌عنوان وزیر جدید علوم در دولت حسن روحانی از مجلس رای اعتماد گرفت تا تکلیف خانواده بزرگ وزارت علوم پس از15ماه سرگردانی مشخص شود. مخالفت علی مطهری و موافقت الیاس نادران با وزیر پیشنهادی از نکات جالب‌توجه جلسه رای اعتماد دیروز بود. محمد فرهادی پس از اخذ رای اعتماد نمایندگان به ساختمان صلح رفت و سپس با استقبال رسمی مدیران و پرسنل وزارت علوم به ساختمان هرمزان وزارت علوم رفت تا سکان آموزش عالی کشور را، رسما برعهده بگیرد.
گفتمان اعتدال مورد تاکید مردم و رهبری
نکته جالب‌توجهی که در تحرکات اخیر مجلس به‌چشم می‌خورد، تاثیرگذاری برخی جریان‌های خاص بر رای و نظر نمایندگان است. بدون موافقت این گروه‌ها هیچ وزیری برای پیوستن به اهالی پاستور، قادر به عبور از معبر سخت بهارستان نیست. این معادله در روز بررسی صلاحیت فرهادی هم به‌چشم می‌آمد. زمانی‌که مخالفت چهره‌هایی مانند لاریجانی و مطهری در برابر موافقت‌های نادران قرار گرفت. براساس آیین‌نامه داخلی مجلس، رییس‌جمهوری در جلسه بررسی صلاحیت وزیر، به‌مدت یک‌ساعت در مورد برنامه‌ها و صلاحیت وزیر پیشنهادی سخنرانی می‌کند و درپی آن، دو نماینده موافق و دو نماینده مخالف نظرات خود را هرکدام به مدت 15دقیقه مطرح کنند؛ بعد از انجام این مراحل است که وزیر پیشنهادی به‌مدت 30دقیقه برنامه‌های خود را ارایه کرده و به پرسش‌های نمایندگان پاسخ می‌دهد. این مدل در جلسه رای اعتماد به فرهادی هم پیگیری شد تا نهایتا مجلس برای تعیین صلاحیت وارد مرحله رای‌گیری شود.
رییس‌جمهور که برای دفاع از وزیر پیشنهادی‌اش راهی بهارستان شده بود، ضمن تاکید بر اهمیت نقش مجلس، یادآور شد که برای پنجمین‌بار است که جهت معرفی وزیر علوم در مجلس حاضر می‌شود و از نامزدهای قبلی که در مجلس حاضر شدند، تشکر کرد. به گزارش خبرگزاری‌ها، حسن روحانی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «رای نیاوردن وزرا را سایت‌ها و رسانه‌ها به مسایلی منتسب نکنند که نتیجه آن اهانت به مجلس یا نمایندگان محترم مجلس باشد.» رییس کابینه تدبیر و امید در سخنرانی خود، نظام ایران را نوع خاصی از دموکراسی کمتر تجربه‌شده خواند که برخلاف دموکراسی‌های دیگر، حزبی نیست و «مشکلات و ویژگی‌های خود را دارد» اما دولت باید در چارچوب آن کار کند. رییس‌جمهور با بیان اینکه آخرین انتخابات افکار مردم را دیدیم و این امر باید معیار ما قرار گیرد، افزود: «24خرداد گفتمانی مورد تایید مردم بود و فردی مورد انتخاب مردم قرار گرفت که اگر اختلاف رای‌شان با نفر بعدی یک‌میلیون بود می‌توانستیم بگوییم به هم نزدیک هستند اما اگر گفتمانی رای می‌آورد که میزان رای‌اش با نفر بعدی سه‌برابر بیشتر است یعنی اختلاف رای آنها 13میلیون است نشان می‌دهند که این افکار مورد تایید قاطع
مردم است.»
روحانی با یادآوری نتیجه انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری گفت که رای مردم نشانه اقبال «گفتمان اعتدال است به‌ویژه آنکه مقام معظم رهبری بر گفتمان اعتدال تاکید فرمودند. این صحبت‌های روحانی با اعتراض نمایندگان اصولگرای مجلس روبه‌رو شد.» رییس‌جمهوری در دفاع از وزیر پیشنهادی، گفت که وی پیش‌تر در دو سمت وزارت علوم و بهداشت خدمت کرده و «فردی انقلابی، مومن، معتدل و معتقد به تحول در دانشگاه‌هاست.» آقای روحانی در پایان سخنرانی خود، مجلس را ترک کرد.
انتقاد از سیاست یک بام و دو هوای مجلس
اما نشست روز گذشته با دو اتفاق غیرمنتظره توام بود. در وهله اول«مخالفت»علی مطهری با محمد فرهادی و دوم «موافقت» الیاس نادران با وزیر پیشنهادی دولت که جوی از اظهارنظرهای متناقض را در مجلس به‌وجود آورد. برخی نمایندگان اظهارنظر می‌کردند که نحوه برخورد نمایندگان با فرهادی نوع خاصی از سیاست یک بام و دو هواست که با عقلانیت همخوانی ندارد؛ اوج این مخالفت‌ها را می‌شد در نطق مطهری مشاهده کرد. نماینده تهران در مخالفت با وزیر پیشنهادی علوم گفت که مخالفتش به این خاطر است که به نظر می‌رسد فضای مجلس نسبت به فرهادی مثبت است.
مطهری با اشاره به اینکه مجلس نهم با استناد به نقش گزینه‌های قبلی معرفی‌شده در انتخابات سال88 آنها را فتنه‌گر دانسته بود، گفت: «پس اگر معیار اصلی مجلس نقش‌آفرینی در «فتنه» است دکتر فرهادی نیز به‌همان اندازه در حوادث سال88 نقش داشته است و مجلس باید همان رفتار را با فرهادی هم داشته باشد در غیر این‌صورت متهم به رفتار یک بام و دو هوا می‌شود.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نهم گفت: «در‌حالی‌که آقای فرهادی نیز نامه‌یی را امضا کرده که می‌توان چنین برداشتی را راجع به وی نیز داشت.» نماینده تهران در ادامه صحبت‌هایش افزود: «رای مثبت به محمد فرهادی نشان از دوگانگی رفتار مجلس و حکایت از عبور از خط قرمزهایی است که اکثریت مجلس پیش از این برای خود تعیین کرده بود.» مطهری اعلام کرد که فرهادی در ایام انتخابات سال88 نامه‌یی را به‌همراه موسوی، کروبی، خاتمی و تعدادی دیگر از فعالان سیاسی خطاب به مراجع تقلید نوشته است و در آن نسبت به برخوردهای رخ‌داده اعتراض کرده است. مطهری متن نامه‌یی را که فرهادی آن را امضا کرده، قرائت کرد. مطهری بیان کرد: «مردم قضاوت خواهند کرد که درد مجلس فتنه نیست و بلکه مجلس می‌گوید وزارت علوم باید تحت نظر ما باشد. مجلس اصولگرایی به معامله برای انتصاب‌ها متهم می‌شود.» سخنان علی مطهری با واکنش اعتراضی اکثریت نمایندگان روبه‌رو شد. آنها با فریاد «دو دو» به مطهری اعتراض کردند. قبل از سخنرانی سایر نمایندگان، علی لاریجانی در مورد اظهارات مطهری گفت: «ایشان گفتند که اگر مجلس به فرهادی رای بدهد، حتما معامله‌یی صورت گرفته که این امر حتما نادرست است زیرا
نمایندگان مجلس خودشان بررسی می‌کنند و ممکن است رای بدهند یا ندهند.»
دفاع غیرمنتظره نادران از فرهادی
اما بعد از مطهری، این الیاس نادران بود که بیشترین خبرسازی‌ها حول محور موافقتش با وزیر پیشنهادی شکل گرفت. این درحالی است که نادران یکی از منتقدان سرسخت دولت حسن روحانی است. نادران که در جلسات قبلی رای اعتماد به وزرای پیشنهادی قبلی تمام تلاشش را برای متهم‌کردن افراد به نقش‌آفرینی در ماجرای انتخابات سال88 انجام داده بود، در روز بررسی صلاحیت فرهادی به جمع موافقان این گزینه پیشنهادی پیوست. اما نادران در جلسه روز گذشته نامه‌یی که علی مطهری از آن صحبت کرد و متن آن را در مجلس قرائت کرد نادیده گرفت و به دفاع قاطع از فرهادی پرداخت. نماینده تهران گفت: «آقای مطهری با مجلس مخالفت کردند نه با آقای فرهادی ایشان خواستند نامه‌یی از فتنه‌گران بخوانند که خواندند ان‌شاءالله ایشان هم به راه راست هدایت شوند.»
نادران گفت: «دلایل موافقت من با دکتر فرهادی متعدد است. خط قرمز مجلس در مواجهه با مدیریت‌های کلان اجرایی فتنه است. دو نکته مثبت از سوابق فرهادی وجود دارد یکی رفتارشان در هلال‌احمر که سیاه‌نمایی نکردند. این یعنی اعتدال. نکته دوم این است که برخلاف دوستانی که اینجا آمدند و در معرض رای اعتماد قرار گرفتند در هیچ حلقه تندرو مشارکتی و غیرمشارکتی حضور نداشتند.»نماینده تهران که در صحبت‌هایش اظهار می‌کرد «اصولگرایان مجلس از ایشان هیچ توقعی ندارند.» درباره توقعات مجلس از فرهادی گفت: «باید معاونان از میان کسانی انتخاب شوند که پیشرفت و توسعه علمی را در دانشگاه‌ها به بار آورند.» نادران گفت: «رای ما به فرهادی رای موافقت مشروط است تا زمانی‌که در چارچوب عمل می‌کند ما از ایشان حمایت می‌کنیم اما خلاف این عمل کنند عرض می‌کنم که با کسی عقد اخوت نبسته‌ایم.» نادران که نشستن نامش در زمره موافقان دولت کمی عجیب به نظر می‌رسید در پایان صحبت‌هایش از نمایندگان خواست که: «به فرهادی به‌صورت قاطع رای اعتماد دهند.»
فرهادی تیم خودش را می‌آورد
بعد از نشستن گرد‌وغبار ناشی از موافقت‌ها و مخالفت‌های نمایندگان، محمد فرهادی به‌عنوان پنجمین گزینه پیشنهادی پشت تریبون قرار گرفت تا به بیان برنامه‌های وزارت علوم بپردازد. وزیر پیشنهادی علوم طی سخنانی در جلسه رای اعتماد نمایندگان به وزیر پیشنهادی علوم، اظهار کرد: «به اعتبار تجربه و دانش خود به‌صراحت می‌گویم مساله محوری امروز و آینده کشور مساله پیشرفت علمی است و تاکیدات رهبری براین موضوع نیز موید همین امر است.» وی در نخستین مواجهه با خبرنگاران در کسوت وزیر علوم، در پاسخ به این مطلب که «شما عنوان کرده‌اید تیم خود را به این وزارتخانه می‌آورید» گفت: هرکسی که می‌آید باید کار خودش را انجام دهد و تیمش را بچیند.
به هرحال دیروز وزیر پیشنهادی علوم، از مجموع 235نماینده حاضر، 197نماینده محمد فرهادی را واجد صلاحیت لازم برای نشستن روی صندلی وزارت علوم تشخیص دادند تا پرونده پرماجرای وزارت علوم، فعلا بسته شود.
