ضرب‌المثل‌ها چکیده سال‌ها تجربه هستند و به‌کارگیری آنها می‌تواند گره‌گشای بسیاری از مشکلات باشد. جمله «عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد» در این دوره سرنوشت‌ساز مذکرات هسته‌یی راهکارهای با ارزشی را می‌تواند پیش روی سیاست‌گذاران کلان ایران قرار دهد.
درصورتی‌که تحریم‌ها و گرفتاری‌های فروش نفت به‌واسطه آن اتفاق نمی‌افتاد، شاید عمق فاجعه وابستگی اقتصاد ایران به نفت مثل امروز نمایان نمی‌شد.
این در حالی است که کشوری مانند نروژ با ذخیره ارزی نزدیک به ۹۰۰میلیارد دلار، به‌دلیل تنوع درآمدی درصد بالایی از درآمد نفتی خود را برای نسل‌های آینده سرمایه‌گذاری می‌کند و در صورت درگیری سیاسی و عدم صادرات نفت اقتصاد این کشور دستخوش بحران نخواهد شد.
در شرایط فعلی و باتوجه به تنش‌های ایران با گروه 1+5، اگر ایران اقتصاد قدرتمندی داشت، دست مذاکره‌کنندگان بازتر بود تا مبادا به‌دلیل فشارهای اقتصادی امتیازات سیاسی دهند.
ازاین‌رو تحریم‌های ناخوشایند می‌تواند درسی برای برنامه‌ریزان اقتصادی ایران باشد تا چارچوب‌های اقتصادی کشور را تغییر دهند و شهروندان از اقتصاد وابسته به نفت رها شوند اما روش مناسب را باید یافت و کلیشه‌های قدیمی و شعار اقتصاد بدون نفت را کنار گذاشت و راهکارهای اجرایی پیشنهاد داد.
هرچند روش‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدتی مانند ساخت کارخانه و واحدهای تولیدی، کشاورزی و ایجاد اشتغال نیکو است اما آنچه می‌تواند سکوی پرتابی باشد برنامه‌های بلندمدت است.
متاسفانه واحدهای صنعتی ایران وابسته به کالاهای سرمایه‌یی سایر کشورها هستند و تا زمانی‌که ایران تولیدکننده تکنولوژی نباشد و صرفا مصرف‌کننده آن باشد، آن پرش بلند را شاهد نخواهیم بود.
اما می‌توان برای نیل به این هدف راه‌هایی که کشورهای با اقتصاد توسعه‌یافته پیموده‌اند را بررسی و الگوهای مناسب را سرلوحه قرار داد. به‌طور مثال کشور ژاپن که پس از جنگ جهانی دوم به ویرانه‌یی شبیه بود تمرکز خود را بر آموزش هموطنانش گذاشت و با پایه‌ریزی سیستم آموزشی صحیح و مبتنی بر عملگرایی و نه تئوری محض مانند آنچه اکنون در نظام آموزشی ایران پیاده می‌شود، اقتصادش را مولد کرد.
در این راه سیاست‌گذاران باید با اختصاص بودجه کافی امکان بررسی و پیاده‌سازی سیستم آموزشی متفاوت و مطالب با نمونه‌های کشورهای توسعه یافته را در اختیار کارشناسان قرار دهند.
از طرفی بالاترین دستمزدها در ایران برای معلمان در نظر گرفته شود تا نخبگان که معمولا برای انتخاب رشته دانشگاهی تمایل به ورود به رشته‌های پزشکی و مهندسی دارند اقبال بیشتری به معلم شدن نشان دهند.
امید است با موفقیت در مذاکرات و برنامه‌ریزی کوتاه، میان و بلندمدت شایسته، حال و روز ایرانیان هر روز بهتر شود.
