تفاهم سیاسی به‌جای توافق جامع

۱۳۹۳/۰۹/۰۳ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۹۱۶۴

ضرب‌الاجل مذاکرات هسته‌یی پایان یافت، همه نگاه‌ها امروز به وین دوخته شده و دوربین‌ها روی هیات‌های مذاکره‌کننده زوم شده است، تا نخستین گزارش‌ها را از انجام توافق یا ناکامی در آن منتشر کنند، ضمن اینکه یک عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌یی ایران در وین به ایسنا گفته است، ایران و گروه 1+5 در مذاکرات به «توافق کلی و سیاسی» و نه «توافق جامع» رسیده‌اند.

این عضو مذاکره‌کننده که نامش فاش نشده، گفته است: «با توجه به محدودیت زمان و حجم زیاد جزییات و ضمایم توافق احتمالی، امکان دست یافتن به توافق جامع و کامل تا سوم آذر غیرممکن است. از این رو تلاش داریم روی کلیات توافق که اصول توافق را شامل می‌شود؛ از جمله ابعاد غنی‌سازی، تعداد سانتریفیوژها و چارچوب زمانی فعالیت‌ها، چگونگی لغو تحریم‌ها، فعالیت فردو، اراک و غیره به تفاهم برسیم.»

او تصریح کرد: «توافق سیاسی به‌معنای تمدید مذاکرات نیست، بلکه به این معناست که تفاهمی سیاسی بر سر اصول توافق جامع به‌دست می‌آید. اما باتوجه به محدودیت زمان و پیچیده و فنی بودن مسایل، بعد از یک فاصله کوتاه مجددا بازمی‌گردیم و متن تفاهم‌شده را به‌همراه جزییات و ضمایم آن، که بسیار زیاد هم هستند، مکتوب و نهایی می‌کنیم.»

در عین حال برخی منابع غربی هم گزارش داده‌اند که ایران و گروه 1+5 امروز دوشنبه سوم آذر موافقتنامه شفاهی را تحت عنوان توافق سیاسی اعلام کرده و سپس زمانی دو ماهه برای تعیین جزییات توافق جامع، اختصاص می‌دهند.

از سویی، وزرای خارجه 6 قدرت جهانی در چند روز گذشته به وین رفت‌و‌آمد کرده‌اند تا بتوانند شرایط را برای توافق فراهم کنند و این نشان از وزن ایران در نظام بین‌الملل دارد. برای نخستین‌بار در سیستم نظام بین‌المللی پرونده مشمول فصل 7 منشور شورای امنیت با مذاکره حل می‌شود و این می‌تواند نویدی باشد برای جهانیان که می‌توان با گفت‌وگو اختلافات را برای ایجاد جهانی امن برطرف کرد. مطمئنا محور مذاکرات موفق احترام به حقوق طرفین خواهد بود و برهمین اساس باید گفت که مذاکرات هسته‌یی ایران از آغاز کار دولت یازدهم رنگ و بویی کارشناسی به خود گرفت، کمااینکه بارها دیپلمات‌ها و مقامات غربی بر این امر اذعان داشته‌اند که تیم ایرانی به معنای واقعی مذاکره می‌کنند و سرسختانه به‌دنبال مواضع خود هستند، اما چه اتفاقی رخ داد که 6 قدرت جهانی به‌خصوص امریکا حاضر شدند عزم خود را برای حل این موضوع جزم کنند.


ویژگی منحصربه‌فرد مذاکره با ایران

ترکیب تیم مذاکره ایرانی به‌ویژه نفرات ارشد، دانش‌آموخته غرب و به‌خصوص امریکا هستند و به‌خوبی با دیپلماسی غربی آشنا بوده و می‌دانند که چگونه با طرف مقابل چانه‌زنی داشته باشند. از سویی، دولت باراک اوباما در زمان باقی‌مانده تا پایان دوره حکومت دموکرات‌ها نیاز دارد تا کارنامه خود را براساس استراتژی تعریف‌شده در سیاست خارجی این حزب به‌شکلی موفق ببندد و یکی از این فرصت‌ها موضوع پرونده هسته‌یی ایران است که 11 سال پیش روی میز مذاکره باز شد. براساس اصلی به‌نام گفت‌وگو (دموکرات‌ها بر این باورند که امور باید به‌سلامت و در پرتو منطق بشری پیش برده شود، نه از طرق غیرانسانی همچون جنگ‌های خانمان‌سوز و ضدبشری) که یکی از دیدگاه‌های حزب دموکرات‌ها است، دولت اوباما باید تلاش کند این موضوع را حل کند.

مذاکرات تا توافق ادامه دارد

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسایل بین‌الملل معتقد است شرایط برای توافق موقت فراهم است تا در ادامه توافقنامه جامع هسته‌یی نهایی شده و به امضا برسد. وی در گفت‌وگو با «تعادل» افزود: وزرای خارجه 6 قدرت جهانی در چند روز گذشته به وین رفت‌وآمد کرده‌اند تا بتوانند شرایط را برای توافق فراهم کنند و این نشان از وزن ایران در نظام بین‌الملل دارد. بهشتی‌پور عنوان کرد: مذاکرات حتما بر سر نهایی شدن توافقنامه ادامه پیدا خواهد کرد تا به امضای طرفین برسد. هرچند همچنان موضوع اختلاف‌ها که همان تحریم‌ها و تعداد سانتریفیوژها است، محل مذاکره است، اما مطمئنا توافق وین کامل‌تر از توافقنامه ژنو خواهد بود. وی درخصوص ضمانت این توافقنامه عنوان کرد: شورای امنیت بهترین مرجع برای ضمانت این توافقنامه خواهد بود، اما به‌نظر من باید حتما در توافقنامه، حکمی برای حل اختلافات آینده مشخص شود. این کارشناس مسایل بین‌الملل درباره تبعات مثبت این توافق برای ایران و منطقه و جهان گفت: برای ایران در بخش سیاسی و اقتصادی منافع زیادی خواهد داشت، چراکه در بخش اقتصادی ثبات و نگاه به آینده برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ایجاد می‌شود و این یعنی رونق اقتصاد در درازمدت، به‌علاوه در عرصه بین‌المللی نیز ایجاد اعتماد بین‌المللی (برای ایران و طرفین) بزرگ‌ترین دستاورد خواهد بود. اما در مورد ایران و امریکا باید گفت دیوار بی‌اعتمادی بسیار بلند است و با توافق صورت‌گرفته شاید بتوان گفت 2 یا 3 ردیف از این دیوار برداشته می‌شود.


امریکا مقصر هر نتیجه‌‌ای ‌جز توافق

پیروز مجتهد‌زاده نیز در پاسخ به این سوال «تعادل» که در صورت به توافق نرسیدن احتمالی مذاکرات تا روز سوم آذر (امروز) مسوولان ایرانی باید چه راهبردی را اتخاذ کنند، می‌گوید: «من فکر می‌کنم اگر امروز توافق جامع هسته‌یی حاصل نشود و مذاکرات تمدید شود، مسوولان تصمیم‌ساز ایرانی در عالی‌ترین سطوح نظام باید اصل مذاکرات را در روندی پژوهشی و مطالعاتی مورد بازنگری جدی قرار دهند. چراکه تا جایی که من روند مذاکرات را طی یک‌سال گذشته دنبال کرده‌ام و در رسانه‌ها نیز بازتاب پیدا کرده، ایرانی‌ها حداکثر انعطاف و امکان را برای رسیدن به مصالحه انجام داده‌اند و امکان ندارد ایران بتواند بالاتر از این انعطافی که در مذاکرات نشان داده، کار دیگری را صورت دهد. بنابراین فکر می‌کنم در صورت رسیدن پالس‌های تمدید مذاکرات، اساس این مذاکرات باید مورد بازنگری قرار بگیرد.» استاد ژئوپلیتیک دانشگاه جرج واشنگتن، در ادامه صحبت‌هایش درباره فرایند متناقض تصمیم‌گیری در ایالات متحده گفت: «دراین بازنگری، باید مطالعه شود که آیا ایالات متحده توانایی توافق با ایران را دارد یا اینکه بازیگران پشت‌پرده‌یی وجود دارند که بر روند تصمیم‌گیری‌های امریکا تاثیرگذار هستند. براساس اخباری که از وین به بیرون مخابره می‌شود، ظاهرا جان کری وزیر خارجه ایالات متحده تا به امروز 2بار با بنیامین نتانیاهو تماس گرفته تا از نخست‌وزیر اسراییل درباره مذاکرات تاییدیه را بگیرد. خب شما ببینید وقتی چنین اخباری منتشر می‌شود، معنای آن این است که امریکا به تنهایی قادر به اتخاذ تصمیم نیست و نمی‌تواند وعده‌هایش را عملی کند.» مجتهدزاده با اشاره به واکنش دولت ایران به اخباری که درباره تمدید مذاکرات مطرح می‌شود، می‌گوید: «البته این صحبت‌ها فقط تحلیل است و همگی امیدواریم نتیجه مذاکرات بر اساس منافع ملی ایران جلو برود. اما باید برای تمام پلان‌های احتمالی برنامه داشت؛ یکی از این پلان‌ها، آمادگی برای به‌سرانجام نرسیدن بحث توافق جامع است. بنیه مطالعاتی و پژوهشی کشور درباره پرونده هسته‌یی بلافاصله پس از سوم آذر (بدون توجه به نتیجه مذاکرات) باید در دستور کار دولت قرار بگیرد. شخصا معتقدم دولت آقای روحانی، کاملا در راستای اصول و معاهده‌های بین‌المللی حرکت کرده و حتی در برخی موارد فراتر از این اصول حرکت کرده است. بنابراین چنانچه نتیجه مذاکرات چیزی جز توافق جامع باشد، مسوولیت آن به‌عهده دولت ایالات متحده است.»

رویترز خبر داد که جان کری، وزیر امور خارجه امریکا با سعودالفیصل، همتای عربستانی خود درباره پرونده هسته‌یی ایران دیدار وگفت‌وگو کرده است. از جزییات این مذاکره خبری منتشر نشده است.

یک منبع در هیات مذاکره‌کننده روس در وین گفت: سرگئی لاوروف عصر روز یک‌شنبه برای شرکت در مذاکرات هسته‌یی ایران و گروه 1+5‌ وارد وین می‌شود.

شبکه امریکایی «سی‌ان‌ان» در گزارشی به مذاکرات جامع هسته‌یی ایران و 1+5 در وین اشاره کرد و نوشت که مذاکره‌کنندگان بین‌المللی در تکاپو هستند تا در مهلت تعیین شده به توافق نهایی برسند که به گفته رسانه‌های ایران رسیدن به توافق جامع تا مهلت 24نوامبر (3 آذر) «غیرممکن» است.

خبرگزاری تاس روسیه به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد وزیر خارجه چین درصورت دریافت پیام سیاسی مناسب از وین، راهی اتریش می‌شود.

یک مقام آگاه در گفت‌وگو با اینترفکس روسیه گفته که طرفین همچنان بر حصول توافق تا دوشنبه متمرکز هستند، اما احتمال تمدید 6 تا 12 ماهه مذاکرات افزایش یافته است.

یک مقام ایرانی حاضر در مذاکرات به خبرگزاری فرانسه گفته که تهران آماده است درصورت عدم پیشرفت واقعی در مذاکرات تا ۲۴نوامبر، مذاکرات را به مدت یک سال دیگر تمدید کند.

یک خبرگزاری روسی خبر داد فرانسه مواضعی سخت در مذاکرات میان ایران و 1+5 در وین اتخاذ کرده است.

سخنگوی وزارت خارجه امریکا در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان گفته است که تمرکز طرفین همچنان بر رسیدن به توافق جامع تا روز سوم آذر است.

شینهوا خبرگزاری رسمی چین در تحلیلی از مذاکرات هسته‌یی ایران و 1+5 در وین نوشت: هنوز وقوع توافق تاریخی هسته‌یی امکان‌پذیر است.

اوباما در گفت‌و‌گو با ای‌بی‌سی: اگر با ایران به توافق برسیم نه‌تنها کنگره، رضایت تمام مردم امریکا را جلب می‌کنم.

مشاهده صفحات روزنامه

ارسال نظر