مذاکرات هستهیی به دقایق آخر خود نزدیک میشود. مذاکراتی که بهصورتی مداوم و بدون توقف بیش از یکسال است ادامه دارد.
نتیجه این مذاکرات هرچه باشد هم ایران، هم منطقه و هم در یک معنا جهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
این مذاکرات را میتوان سختترین مذاکرات در تاریخ انقلاب دانست. میتوان مذاکرات هستهیی ایران با 1+5 را بهلحاظ ساختار آن و نیز بهلحاظ اهمیت آن در تاریخ مذاکرات صلح در جهان اگر نه بینظیر، بلکه کمنظیر دانست. از چندین جهت این مذاکرات کمنظیر و به همان دلایل بسیار سخت است.
اولا معلوم نیست که طرف اصلی ایران در این مذاکرات کیست. آژانس بینالمللی انرژی اتمی؟ امریکا؟ انگلیس؟ فرانسه؟ آلمان؟ یا چین و روسیه؟ هیچکدام از اینها طرف مذاکرات نیستند ولی در عینحال مداخله مستقیم در مذاکرات دارند. ثانیا طرفهای درگیر و کسانی که خود را ذینفع این مذاکرات میدانند بسیار بیش از اینهاست.
هم رژیم صهیونیستی هم عربستان و هم بهنوعی تمام کشورهای عربی منطقه و هم حتی ترکیه منافع خود را در بستهشدن یا بستهنشدن هر توافقی جستوجو میکنند درنتیجه لابیهای قدرتمند خود را در کشورهای غربی بهخصوص در امریکا فعال کردهاند. این باعث پیچیدگی فوقالعاده مذاکرات شده است. از سوی دیگر مدتزمان طولانی که این مناقشه ادامه پیدا کرده است یکی دیگر از پیچیدگیهایی است که این مذاکرات را سخت و مشکل کرده است.
وقتی همه اینها را کنار هم میگذاریم به این نتیجه میرسیم که نتیجه این مذاکرات همچون بسیاری از مذاکرات سطح بالای جهانی مشخص نیست. هرچند میتوان راحتترین راه را انتخاب کرد و گفت که دستیابی به توافق بسیار سخت است و از سوی دیگر عدم توافق نیز برای طرفین غیرقابل تحمل است درنتیجه مذاکرات تمدید میشود، اما نباید فراموش کرد که طرفین ماهها وقت داشتند تا به وین رسیدند.
درنتیجه مشکل در زمان نیست، بلکه مشکل در جای دیگری است و دو طرف باید سعی کنند در این دور از مذاکرات مباحث را خاتمه دهند. تمدید مذاکرات قطعا بهنفع مذاکرات نیست. دو طرف این را میدانند.
خصوصا ایران و امریکا بهخوبی به این مساله واقفند. درنتیجه دو طرف سعی خواهند کرد تا مذاکرات تمدید نشود. هرچند هنوز تمدید بیشترین امکان را دارد اما باید بهقول غربیها گفت «سکه مذاکرات به هوا پرتاب شده» و صدها بار میچرخد تا به زمین برسد. به همین جهت نه باید به خبرهای مثبت دقیقه90 بسیار امیدوار شد و نه از خبرهای منفی ناامید شد.
باید منتظر ماند و دید. بهخصوص که تیم مذاکرهکننده ایرانی بدون شک از قویترین تیمهای مذاکرهکننده ایرانی پس از مذاکرات 1975 الجزایر محسوب میشود. باید اعتماد کرد، منتظر ماند و دید که نتیجه مذاکرات به رهبری این تیم توانمند چه میشود.