اوضاع امنیتی و سیاسی در خاورمیانه به مرز انفجار نزدیک می‌شود، منطقه‌یی که در طول تاریخ محل زندگی و تولد تمدن‌های بزرگ و ادیان ابراهیمی بوده است. بر همین اساس همان‌طور که شاهد زندگی اقوام و تمدن‌های مختلف در کنار یکدیگر بوده به همان نسبت شاهد جنگ‌ها و جنایات و کشتار‌های بزرگ هم بوده است و امروز و در قرن بیست‌ویکم منطقه خاورمیانه آبستن بحران‌ها و تحولات بزرگی است که می‌تواند به تغییرات گران تبدیل شود که نخستین و بزرگ‌ترین هزینه آن کشته شدن انسان‌های بیشتر خواهد بود.
نبود توازن قوا همواره باعث شده است که هر کدام از بازیگران اصلی خاورمیانه تلاش کنند اراده خود را بر دیگری مستولی کنند و همین امر موجب بروز درگیری‌های طولانی شده است که نمی‌توان نتیجه روشنی برای آنها تصور کرد. با‌توجه به اینکه امکانات و سلاح در اختیار همه گروه‌های درگیر در منطقه است، عملا بحران‌ها ادامه داشته و مانند بیماری واگیر‌دار به اطراف خود سرایت می‌کند. بحران‌های سوریه، عراق، داعش، یمن، لیبی، لبنان و اختلافات قدرت‌های منطقه ایران، عربستان و ترکیه در چگونگی برخورد با این بحران‌ها خود از دلایل عدم پایان کشته شدن انسان‌های بیشتر شده است. اختلاف سیاست‌های تهران، ریاض و آنکارا زیرسایه تلاش‌های هرکدام از این سه کشور برای حفظ منافعشان در منطقه همچنان منطقه را به سمت انفجار سوق می‌دهد.
چشم‌اندازی که از این وضعیت مشاهده می‌شود، باعث شده تا پژوهشگران این طور برداشت کنند که منطقه مسیر تجزیه و تقسیم را طی می‌کند. بسیاری معتقدند که با تداوم این وضعیت تجزیه بسیاری از کشورهای عربی دور از ذهن نخواهد بود. در خاورمیانه جبهه‌های بسیاری آماده اشتعال هستند. جبهه لبنانی - اسراییلی می‌تواند سریع شعله‌ور شود، همان‌طور که می‌تواند مشابه چنین وضعیتی میان ایران و اسراییل نیز رخ دهد.
انفجار اعتراض‌های اجتماعی در عربستان که اقلیت شیعی می‌تواند برای احیای حقوق ضایع شده خود رقم بزند، ورود ترکیه به شمال سوریه و بیان این ادعا که این سرزمین‌ها در اصل متعلق به حکومت عثمانی بوده است، یا درگیری در مرزهای مصر و لیبی یا مرزهای یمن و عربستان یا وقوع حملات تروریستی در شمال آفریقا و در گذرگاه‌های نفتی همگی می‌توانند آغازگر تحولی عظیم و شعله‌ور شدن جنگی بزرگ در خاورمیانه باشد. دراین بین شاید بتوان گفت اگر ایران بتواند از بحران موضوع بین‌المللی هسته‌یی رهایی پیدا کند می‌تواند به کمک سیستم بین‌المللی و منطقه‌یی در بازگشت ثبات و امنیت به منطقه نقش بسزایی بازی کند دیپلماسی ایرانی بارها ثابت کرده است که به واسطه توان نظامی و سیاسی بالایی که نسبت به سایر کشورهای منطقه دارد می‌تواند در بحران‌های مختلف نقش کلیدی بازی کند مانند جنگ امریکا علیه عراق یا نقش ایران در جنگ افغانستان و امروز نیز در بحث داعش ثابت کرده است که از توان بالایی برخوردار است و قدرت‌های بزرگ به‌خصوص امریکا نمی‌تواند بدون همکاری ایران از بحران خاورمیانه خارج شود. مطمئنا اگر اختلافات دیرین ایران و امریکا به واسطه موضوع هسته‌یی کمرنگ شود، چه بسا ایران بتواند شاه‌کلید ایجاد ثبات در منطقه باشد.
