بحرانی‌ترین شرایط ارزی ما با بدترین شرایط سیاست بین‌الملل کشور همراه بود. بسیاری از کارشناسان معتقدند در سال‌های 90 تا 91 و با شروع دور جدید مذاکرات هسته‌یی، نتایج قابل‌قبولی به‌دست نیامد و همین امر افزایش تحریم‌های ایران را به‌همراه داشت. تاثیر این تحریم‌ها بر بازار ارز بیشتر از سایر بازار‌ها به‌چشم می‌خورد به‌طوری‌که بعد از ثبات ارزی زمان دولت هشتم دیگر در دولت بعد شاهد آن روند رو‌به‌بهبود ارزی نبودیم.
در‌حالی‌که اقتصاد ایران در اوایل دهه‌های 70 و 80 شاهد تک‌نرخی شدن ارز و اثرات مثبت آن بر بخش‌های مختلف اقتصادی بود اما پایبند نبودن دولت‌ها به این موضوع منجر به از‌بین‌رفتن نظام ارز تک‌نرخی شد. هرچند در سال‌های گذشته تلاش جدی برای تک‌نرخی شدن ارز صورت گرفت، اما در پی افزایش نرخ تورم و نادیده‌گرفتن تاثیر تورم بر نرخ ارز، به‌تدریج فاصله نرخ ارز در بازار آزاد و دولتی افزایش یافت و درنتیجه شاهد از‌بین‌رفتن نظام تک‌نرخی شدن در اقتصاد کشور بودیم.
با گذشت یک‌سوم از فعالیت دولت یازدهم در سال93 اعتقاد بسیاری از کارشناسان بر این بود که بازار ارز کشور به ثبات قابل‌توجهی رسیده که سال‌ها از آن خبری نبود. بازار ارز در ایران مانند بسیاری از بازار‌ها در دنیا تاثیر‌پذیری بسیاری از خبرهای هیجانی سیاسی و ژئوپلیتیک دارد. می‌توان به‌جرات گفت که در 10سال گذشته بیشترین اخباری که تاثیر بسیاری بر بازار گذاشته است اخبار حول تحریم‌های اقتصادی و مذاکرات هسته‌یی بوده است.
دلار که سال91 در ایران به بالاترین نرخ در تاریخ این ارز رسیده بود با خبرهای خوب هسته‌یی در پایان سال92 و خبر لغو بسیاری از تحریم‌ها روند رو‌به‌افتی به خود گرفت و باعث شد تا مرداد به 3085 تومان نیز برسد. ثبات ماه‌های اول سال به اعتقاد بسیاری از کارشناسان انتظار بازار برای رسیدن به توافق جامعی به حساب می‌رفت که سرنوشت بازار ایران را تا حد زیادی مشخص می‌کرد. در 10تیر، با شروع مذاکرات وین بسیاری انتظار رسیدن به توافق جامع و نهایی را داشتند، اما پس از گذشت 10روز مقامات عالی ایرانی و غربی اعلام کردند با وجود نقاط مبهم در پرونده، این مذاکرات تا ماه آذر تمدید می‌شود. انتظار در بازار تا حد زیادی از نوسان در بازار جلوگیری به‌عمل آورد به‌طوری‌که در پایان مرداد دلار توانست سطح حمایتی جدید 3100تومان را به‌وجود بیاورد.
سطح جدید نرخی، از سوی بسیاری از کارشناسان نویدبخش نزدیک‌شدن ارز کشور به سیاست تک‌نرخی شدن ارز به‌شمار می‌رفت. اما برخلاف سخنان بسیاری از مقامات عالی به‌خصوص رییس بانک مرکزی مبنی بر ادامه روند کاهش نرخ ارز در بازار این خبر دور جدید تحریم‌های امریکا علیه ایران بود که در 7شهریور به‌یکباره نرخ ارز را بالا برد و آن را به حوالی 3200تومان رساند. بازار که به این افزایش نرخ واکنش مثبت نشان داده بود در مهر نیز با کاهش روبه‌رو نشد تا با افزایش بیشتر به سطح 3250 تومان برسد.
مذاکرات هسته‌ای و تاثیرش بر ارز
با روی‌کار‌آمدن دولت یازدهم و سیاست‌های نوین ظریف در این رابطه انتظار‌ها برای رسیدن به توافق جامع بیش از قبل شد و همین امر بازار ارز کشور را تحت تاثیر قرار داد. بسیاری از کارشناسان تاثیر عوامل ژئوپلیتیک را بر بازار ارز نادرست می‌دانند و عده‌یی ارز را وابسته به سیاست می‌دانند. در همین رابطه، «تعادل» در گفت‌وگویی با شاهین شایان‌آرانی کارشناس اقتصادی نظر وی را در این رابطه جویا شد، وی با اشاره به اینکه پدیده مذاکرات هسته‌یی موضوعی است که روی کل اقتصاد می‌تواند تاثیر بگذارد گفت: «سیاست تک‌نرخی کردن ارز نیز از این قاعده مستثنی نیست و تاثیر‌پذیری آن از مذاکرات هسته‌یی واقعیتی انکارناپذیر است و به‌خصوص تاثیر در حوزه بازار پول و همچنین فشارهای تورمی که وجود دارد و نهایتا روی نرخ ارز تاثیر جدی می‌گذارد.
وی افزود: بازار ارز در این میان شاهد سه سناریو می‌تواند باشد. نخستین سناریو این است که مذاکرات هسته‌یی نتیجه منفی در پی داشته باشد که این مساله موجب افزایش تحریم‌ها می‌شود. که انعکاس خبرهای منفی فشارهای تورمی و متعاقب با آن فشار نرخ برابری ارز را می‌تواند به‌همراه داشته باشد. شایان‌آرانی گفت: در این حالت بانک مرکزی برای مهار تلاطم‌های ارزی، کنترل و ایجاد ثبات نرخ ارز و متعاقب آن تورمی که از این حالت به اقتصاد کشور وارد می‌شود، متحمل فشار زیادی می‌شود. حالت بعدی این است که مذاکرات نتیجه مثبتی بدهد که منجر به کاهش تحریم‌ها می‌شود در این حالت فشارها نسبت به قبل کاهش پیدا می‌کند و از فشاری که اکنون برای تامین ارز روی دوش دولت است کاسته می‌شود. همچنین ارزهایی که در بانک‌های خارجی داریم به کشور برمی‌گردد و به‌نوعی حالت فشاری که روی نرخ ارز هست، کم می‌شود. وی در ادامه افزود: درصورت مثبت‌بودن نتیجه مذاکرات می‌توان بانک مرکزی را ذی‌نفع جدی در این میان دانست چرا که این ارگان تا امروز فشار زیادی را در زمینه برابری نرخ ارز متحمل شده و به‌درستی نیز توانسته تلاطم‌های ارزی را کنترل و مهار کند.
اما شایان‌آرانی حالت سوم را این‌طور بیان کرد: حالت سومی که در این میان برای مذاکرات می‌توان در نظر گرفت، نتیجه‌یی ما بین این دو حالت مثبت و منفی است، که در این میان تحریم‌ها وجود دارد ولی از شدت حال‌حاضر آن کاسته می‌شود.
