مذاکرات مربوط به حل و فصل مساله برنامه هستهیی ایران به مرحله نهایی آن رسیده است و شنیدهها حاکی از نزدیک شدن ایران و امریکا برای حل اختلافات اصلی است.
مرحله پایانی مذاکرات هستهیی جمعه گذشته در وین و با رایزنیهای اعضای گروه 1+5 (کشورهای میانجی در حل و فصل برنامه هستهیی ایران) بدون حضور نماینده تهران آغاز شد. بعد از آن «کاترین اشتون» مسوول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا که سرپرستی مذاکرات هستهیی با ایران را برعهده دارد، راهی عمان شد تا مذاکرات سهجانبهیی را به همراه «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران و «جان کری» وزیر خارجه امریکا انجام دهد. این مذاکرات از یکشنبه هفته جاری آغاز شد و روز گذشته به پایان رسید.
از امروز نیز دور دیگری از مذاکرات بین وزیر امور خارجه ایران و نمایندگان گروه 1+5 آغاز خواهد شد. سپس مرحله پایانی مذاکرات قرار است در وین برگزار شود که تا 24 نوامبر (3 آذر) توافقنامه جامع که صلحآمیز بودن برنامه هستهیی ایران در ازای لغو تحریمها علیه این کشور را مشخص کند، امضا شود. همزمان با دنبال شدن این گفتوگوها دیپلماتهای نزدیک به مذاکرات و رسانههای مختلف گمانهزنیهای خود را دارند و در این مرحله از گفتوگوها این گمانهزنیها رنگ و بوی خوشبینی دارد.
بر این اساس یک دیپلمات روسی نزدیک به مذاکرات در گفتوگو با روزنامه «کامرسانت» فاش کرد که عملا همه جزییات فنی توافقنامه نهایی مورد توافق طرفین قرار گرفته و تنها یک موضوع اصلی باقیمانده و آن روند چگونگی لغو تحریمها علیه ایران است.
این مقام روس که نامش فاش نشده، گفت: «این مساله ممکن است به گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی مرتبط باشد. دو گزینه در این رابطه وجود دارد: نخست آنکه بعد از انتشار گزارش بعدی آژانس که تقریبا هر ماه صورت میگیرد، بخشی از تحریمها بهطور خودکار لغو شود، یا اینکه طرفین باردیگر گردهم جمع شده و جزییات اقدامات بعدی را بررسی کنند.»
منبع خبری روزنامه «کامرسانت» در این رابطه معتقد است: «امکان ندارد بهطور قطع از رسیدن به توافق نهایی در فرصت باقیمانده صحبت کرد. هنوز یک مساله بسیار مهم حل نشده باقیمانده است و آن چگونگی روند لغو تحریمها از ایران است که نیازمند اراده سیاسی لازم برای این تصمیمگیری است. برخی تحریمها یکجانبه هستند و برخی تحریمها از سوی شورای امنیت سازمان ملل صورت گرفتهاند که روند لغو آنها کمی زمان لازم دارد.»
بازگشت سخت است
در همین راستا وزیر خارجه عمان با اعلام اینکه مذاکرات دیروز هستهیی به غنیسازی اورانیوم و تحریمهای ایران اختصاص یافته است، افزود: مذاکرات به مسیری از پیشرفت رسیده که بازگشت از آن سخت است.
«یوسف بن علوی» وزیر خارجه عمان اعلام کرد که مذاکرات هستهیی بین ایران و غرب به نقاط حساسی رسیده و در این مذاکرات پیشرفت حاصل شده است.
بنا به گزارش عمان دیلی یوسفبن علوی در اینخصوص گفت: خوشبینی بسیاری در مسیر مذاکرات وجود دارد و مذاکرات دیروز به نقاط حساسی رسیده و در آن پیشرفت دیده میشود.
وی افزود: مذاکرات به مسیری وارد شده که بازگشت از آن سخت است و دو طرف اصرار دارند به توافق برسند و این خواستهیی است که ما میان دو طرف دیدیم.
بن علوی در ادامه گفت: این نخستین دیدار مهم در عمان نیست بلکه فقط نخستین دیداری است که علنی میشود. عمان 5 سال است که برای نزدیکی روابط در این زمینه تلاش میکند و توانسته است دو طرف ایرانی و غربی را به نقطه امروز برساند و ما معتقدیم آنها از تلاش ما راضی هستند و مسیری که باقیمانده کم است.
آخرین فرصت برای امریکا
آسوشیتدپرس در گزارشی با اشاره به مذاکرات هستهیی ایران نوشت: دولت باراک اوباما با آخرین و بهترین فرصت برای پایان دادن اختلافات برنامه هستهیی ایران پیش از آنکه جمهوریخواهان بتوانند آن را نابود کنند روبهروست.
حصول یک توافق جامع میتواند به نگرانیها بهویژه در منطقه خاورمیانه در خصوص فعالیتهای هستهیی ایران پایان دهد و از طرف دیگر به این کشور کمک کند تا از تحریمها رهایی یابد. اگرچه باوجود نزدیک شدن به ضربالاجل 24 نوامبر موانعی هنوز وجود دارد.
این توافق همچنین یک پیروزی در حوزه سیاست خارجی برای کاخ سفید به ارمغان میآورد، در حالیکه اخیرا از سوی جمهوریخواهان سنا بهشدت بهدلیل سیاستهایش در خاورمیانه مورد انتقاد قرار میگیرد.