نام جایگاهها و خودروهای سیانجی در سالهای گذشته بیشتر از هر چیز صفهای طولانی تاکسیها را تداعی میکرد اما از این پس باید فجایع بزرگتری را از جانب آنها انتظار کشید؛ انفجارهایی که اگر در یکی از جایگاهها رخ دهد همهچیز را تا شعاع 150متری پودر میکند. دلیل این انفجارهای احتمالی را نیز بسیاری بهنبود بازرسیهای ادواری از سوی سازمان متولی یعنی شرکت ملی پخش نسبت دادهاند. هرچند که یکی از کارشناسان این نگرانی را بیمورد میداند و بازرسیها را انجام شده میخواند اما مساله مهمتر این است که این جایگاهها و خودروها از آغاز امسال اصلا متولی نداشته؛ چراکه مسوولیت آن بهوزارت کشور محول شده و این نهاد هم تاکنون اقدامی انجام نداده است. زمانی مشتری اصلی جایگاههای سی ان جی تنها تاکسیها بودند اما در سالهای گذشته، بهویژه از سال 89 به بعد که بنزین سهمیهیی شد، دولت برای توسعه استفاده از این سوخت، زمینه تبدیل مخازن سایر خودروها را نیز بهمخزن سیانجی فراهم کرد. اما مردم چندان به ایمنی این خودروها اطمینان ندارند. حتی مدیران دولتی که سازمانهایشان خودرو دولتی سیانجی برایشان فراهم کرده نیز تمایلی به استفاده از آن
ندارند و عطای خودرو سیانجی دولت را به لقایش بخشیده و ترجیح میدهند آن را در پارکینگ سازمان نگه دارند و از خودرو شخصی خود استفاده کنند؛ خودرویی غیر سیانجی.
اگر چرخی در اینترنت هم بزنید فیلمهای این انفجارها را میبینید؛ انفجارهای که برد آن بسیار محدودتر از انفجار یک جایگاه سیانجی است. به گفته کارشناسان انرژی اگر یکی از جایگاههای سیانجی که بهطور مرتب بر تعدادشان افزوده میشود منفجر شود، تا شعاع 150متر را با خاک یکسان میکند.
همه این خطرها درحالی یادآوری میشود که اگر بازرسیها بهطور مرتب انجام شود، دلیلی برای این نگرانی نیست باید تستهای دورهیی بهطور مرتب از جایگاههای سیانجی صورت گیرد اما ظاهرا در سالهای اخیر بهندرت تعویض قطعهیی در این جایگاهها انجام شده که براساس استاندارد تعریف شده عجیب است. تعویض قطعات خودروهای سیانجی هم باید دست کم هر 10سال یکبار انجام شود اما در حدود 13سال گذشته تمرکز شرکت ملی پخش بر توسعه بازار این خودروها بوده تا بازرسی بازار موجود. هرچند که برخی مساله تحریمها را عامل موثری در این روند معرفی میکردند اما رضا حاجیحسینی یکی از کارشناسان شرکت ملی پخش و بخش طرح سیانجی در گفتوگو با «تعادل» این فرضیه را رد میکند: تحریمها چندان بر ایمنی بخش سیانجی کشور تاثیرگذار نبوده چراکه بیش از 70درصد تجهیزات کشور بومی است. از طرفی وی دغدغه ایمنی را نیز به سازمان استاندارد و همین طور استانداردهای جهانی مرتبط میداند که اجرا میشده. حاجی حسینی در این باره بیشتر توضیح میدهد: «بازرسی از جایگاههای سیانجی صورت میگرفته که در جریان آن برخی مخازن که قدمت مشخصی داشتند و مشکلاتی ایجاد میکردند، تعمیر و
تعویض شدند.» وی درباره مشکلاتی که از جانب تقویت فشار در جایگاهها میتواند ایجاد شود نیز با تشریح جریان فشار، این فرضیه را نیز رد میکند: سوخت سیانجی با فشار مشخصی از مخازن ذخیره بهخودروها منتقل میشود اما در شرایطی که جایگاه شلوغ باشد، کمپرسورها بهصورت هوشمند مخزن را از فرایند انتقال سوخت به خودرو حذف میکند که این میتواند منجر به کاهش فشار انتقال سوخت شود اما اخلالی در ایمنی جایگاه ایجاد نمیکند.
بازرسی از خودرویهای سیانجی هم تا پایان سال گذشته بهطور مرتب از جانب وزارت نفت انجام میشد که به گفته حاجی حسینی اگر خودروها مشکلی داشتند در بازرسی چشمی تشخیص داده میشد و تدابیر لازم اجرا میشد. حسینی درباره ایمنی خودروها با قطعیت اظهارنظر میکند: در سالهای گذشته حتی یک مورد هم مخزن مشکلدار نداشتیم. حتی من در کارگاهی که تاکسیهای مدل 82 را بررسی میکرد یک مورد مخزن مشکلدار ندیدم. وی در پاسخ به سوال «تعادل» درباره دلایل انفجار خودروهای سیانجی با وجود بازرسیها و نبود مشکل فنی میگوید: بیشتر این مشکلات بهدستکاری صاحبان خودرو باز میگردد. برای نمونه در یکی از موارد مخزن سوخت توسط صاحب خودرو باز شده بود تا مواد مخدر در آن جاسازی شود که درنهایت باعث انفجار خودرو شد. وی همین طور افزایش ظرفیت مخازن توسط صاحبان خودرو را متهم دیگر انفجارها و تهدید ایمنی دانست. در واقع صاحبان خودرو بعد از بازرسیهای ادواری در کارگاهها اقدام به ایجاد این تغییرات میکنند و این طور خطرآفرینی میکنند.
ظاهرا از فروردین امسال قراردادهای شرکت ملی پخش برای اجرای این مسوولیت با وزارت نفت منقضی شده و طبق قانون وزارت کشور مسوول بازرسی دورهیی است. گرچه این وزارتخانه هم به گفته این کارشناس تاکنون اقدامی انجام نداده و در واقع بازرسی از جایگاهها و خودروهای سیانجی از ابتدای امسال بیمتولی مانده و این میتواند خطرناک باشد. گرچه با هماهنگی وزارت نفت و دفاع، کارگاههای تعمیر و تبدیل استاندارد در سطح کشور فعال هستند اما این بازرسیها هم در سطح یک انجام میشود که در حقیقت بازرسی مقدماتی است و نه فنی و پیشرفته. بهعبارت دیگر، بازرسی سیانجی کشور در 7ماه گذشته بدون متولی بوده و کارگاهها هم بازرسی مقدماتی را انجام میدهند.
زمانی که این بخش از مصرف و تامین سیانجی کشور مورد بازرسیهای ادواری توسط زیرمجموعههای وزارت نفت کشور قرار میگرفت چنین مشکلات و خطراتی ایجاد میشد و حتی کارشناسان از انفجارهای مهیب زنهار میدادند. حالا که این بخش بدون متولی مانده و بازرسیها مقدماتی است، چه خطراتی در کمین مصرفکنندگان و تامینکنندگان و مردمی است که در نزدیکی سیانجی خواهد بود؟