مناقشه ایران و ترکیه برای تعرفه ترانزیتی در مرز بازرگان آنقدر طولانی شد تا مقامات ایرانی برای خاتمه دادن به روش‌های گوناگون دلجویی مانند فرستادن نامه و پکیج حمل و نقلی از سوی وزیر راه و شهرسازی متوسل شوند اما بی‌نتیجه ماندن روش‌های دوستانه باعث شد این‌بار ایرانی‌ها از ابزار تهدید برای جلب موافقت ترک‌ها استفاده کنند و آخرین ترفند خود را در قالب مهلت 20روزه به همتایان ترکیه‌یی‌شان ابلاغ کردند. در واقع این مهلت 20روزه در قالب نامه‌یی از سوی مقامات ایرانی بود. براساس این نامه، ترکیه از روز شنبه 3آبان 20روز مهلت دارد تا به کامیونهای ایرانی در ترکیه سوخت بفروشد، درغیر این صورت پس از ۲۰روز ایران هم فروش سوخت به کامیونهای ترکیه در ایران را متوقف می‌کند. این در حالی است که بالاخره ترک‌ها پذیرفتند با ارایه شرط و شروطی، تردد کامیون‌ها در مرز بازرگان دوباره از سر گرفته شود. به گفته رییس شورای بازرگانی مشترک ایران و ترکیه، شرط ترک‌ها برای توافق درباره تردد کامیون‌ها در مرز بازرگان، برداشتن مابه‌التفاوت سوخت از طرف ایران به شرط پلمب باک کامیونهای ترکیه است.
درحالی ترکیه‌یی‌ها به این نتیجه رسیدند که به گفته رییس سراسری شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی، ایران در آخرین مذاکرات سه پیشنهاد به مقامات ترکیه‌یی کرد که نخستین پیشنهاد کاهش قیمت سوخت از 80 سنت یورو به 60 سنت یورو است. پیشنهاد بعدی این است که قیمت سوخت در مرزها به حالت صفر، صفر برگردد. پیشنهاد سوم این است که طبق پروتکل سال 2003 کامیونهای دو طرف از سوخت کشور خودشان استفاده کنند و باک کامیون‌ها پس از ورود به کشور مقابل پلمب شود و نتوانند گازوییل بزنند.
درحال حاضر ایران بابت عبور کامیونهای ترکیه‌یی 160سنت یورو دریافت می‌کند، کشور ترکیه هم بابت عبور کامیونهای ایرانی 160سنت یورو دریافت می‌کند با این تفاوت که ایران به کامیونهای ترکیه‌یی سوخت ارایه می‌دهد و مابه‌التفاوت نرخ سوخت در ایران با دیگر کشورها (نرخ گازوییل در ایران ارزان‌تر از نرخ آن در دیگر کشورهاست) را از آنها دریافت می‌کند اما کشور ترکیه گازوییل به کامیونهای ایرانی در ترکیه ارایه نمی‌دهد و مخازن سوخت کامیونهای ایرانی در مرز ترکیه پلمپ می‌شود.
با توجه به توافق طرفین بر سر پلمب باک کامیون‌ها پس از اجرایی شدن مقدمات این طرح، مرز بازرگان دوباره شاهد رونق رفت و آمد کامیون‌ها خواهد شد. البته توافق درباره اجرای این طرح درحالی است که سال‌های گذشته این طرح برای مدتی اجرا شد. اما زمانبر بودن کنترل و پلمب باک‌ها در مرزها مانع از اجرای درست این طرح شد.
به نظر می‌رسد ترکیه‌یی‌ها حاضرند از پرداخت این عوارض صرف‌نظر کنند، خطرات حمل و نقل سوخت را به جان بخرند و باعث کاهش حجم مبادلات تجاری و تحمیل هزینه به کامیون‌داران شوند تا اینکه حرفشان به کرسی بنشیند.
به گفته رییس شورای بازرگانی مشترک ایران و ترکیه، آمار گمرکات منطقه نشان می‌دهد محصولات صادراتی زیادی در گمرک متوقف مانده اما تکلیف برخی از کالاها مثل مواد غذایی و کالاهای کشاورزی که فساد‌پذیر هستند باید به‌زودی مشخص شود.
انسجام دردسرساز شرکت‌های ترکیه‌ای
رضا کرمی با بیان اینکه عامل اصلی مشکل از انسجام شرکت‌های حمل‌ونقل در ترکیه است، خاطرنشان کرد: این درحالی است که در ایران حاکمیت حمل‌ونقل دست رانندگان است و رانندگان فقط از شخصیت حقوقی شرکت‌ها استفاده می‌کنند اما تصمیم‌گیری توسط شرکت‌ها انجام نمی‌شود. رییس شورای بازرگانی مشترک ایران و ترکیه گفت: این بلاتکلیفی عوارض دو طرف باعث تحمیل خسارت‌های بالا به صادر‌کنندگان و وارد‌کنندگان دو کشور می‌شود همچنین افزایش هزینه حمل‌ونقل توان رقابت تجار را کاهش می‌دهد.
وی اظهارکرد: بعد از اعتصاب کامیون‌ها در مرز بازرگان و حل نشدن اختلاف طرفین، کامیون‌ها و اتوبوس‌ها تردد در این مرز را کاهش داده‌اند و ورود و خروج در این هفته کاهش چشمگیری پیدا کرده است.
کرمی اظهارکرد: این مشکلات به دلیل افزایش نرخ سوخت از طرف ایران و اخذ مابه‌التفاوت سوخت از کامیونهای ترکیه به وجود آمده که ترکیه نیز برای مقابله به مثل به اعمال عوارض دوبرابری اقدام کرده است.
رییس شورای بازرگانی مشترک ایران و ترکیه گفت: مسیر ایران و ترکیه از قدیم به‌عنوان مهم‌ترین قسمت جاده ابریشم شناخته می‌شد و جایگزین‌کردن آن برای دو طرف کار راحتی نیست.
وی خاطرنشان کرد: دو دولت ایران و ترکیه مایل به توافق جدید هستند اما تا به حال روند مذاکرات مثبت نبوده است.
به گفته رییس شورای بازرگانی مشترک ایران و ترکیه حجم تجارت ایران و ترکیه در سال 2002 یک میلیارد دلار بوده که این میزان در سال 2012 به 15میلیارد دلار رسید اما در سال 2013 با کاهش دو میلیارددلاری مواجه بود که این کاهش به دلیل کاهش صادرات سنگ‌های گران‌قیمت به دلیل افزایش تحریم‌ها بود. تراز تجاری ایران و ترکیه عمدتا برای ایران منفی است و 60درصد به‌نفع ترکیه است همچنین مبادلات غیرنفتی ایران و ترکیه به‌طور میانگین سه میلیارد دلار است.
