احسان شمشیری| بیت‌کوین در کمتر از دو روز به‌طور موقت بیش از 700 دلار سقوط کرد. بدین‌ترتیب بعد از یک هفته گمانه‌زنی‌های فراوان از سوی دلالان و سرمایه‌گذاران، بیت‌کوین به زیر 2 هزار و 100 دلار رسید.
این پول دیجیتال که عصر پنج‌شنبه به قیمت 2هزار و 375 دلار و 50 سنت معامله شده بود، در روز جمعه با حدود 12درصد کاهش به 2 هزار و 67 دلار و 10 سنت رسید. بیت‌کوین صبح پنج‌شنبه به بالاترین قیمت خود یعنی 2 هزار و 791 دلار و 69 سنت رسیده بود.
آمارهای CoinDesk نشان می‌دهد، بیت‌کوین در هفته گذشته به دلیل توافق این گروه برای اجرای برنامه‌های توسعه فناورانه و همچنین برگزاری دو کنفرانس پول دیجیتال در نیویورک، بیش از 40درصد افزایش قیمت یافته بود اما در روز جمعه با سقوط ناگهانی مواجه شد.
تحلیلگران معتقدند که افزایش تمایل برای خرید ارزش‌های دیجیتال دیگر موجب تقویت بیت‌کوین می‌شود. از این رو برخی پیش‌بینی کرده‌اند، بیت‌کوین در هفته پیش‌رو دوباره رشد کند.
بسیاری هم بر این باورند که در بلندمدت، بیت‌کوین و فناوری پشتیبانی بلاک چین همانند اینترنت، دنیا را تغییر خواهد داد.
بیت‌کوین با وجود سقوط در روز جمعه، همچنان 15درصد بالاتر از 7روز گذشته است و در یک‌سال گذشته بیش از 100درصد رشد کرده است.
این در حالی است که فعالیت برخی شرکت‌های داخلی در زمینه بیت‌کوین و تبلیغات گوناگون آنها در فضای مجازی در حالی جریان دارد که بانک مرکزی هنوز این جریان را مهم نمی‌داند و به‌صورت جدی به آن ورود پیدا نکرده است.
بیت‌کوین که از رمزنگاری کلید عمومی استفاده می‌کند، به کاربران امکان می‌دهد بدون هیچ واسطه‌یی انتقال پول غیرقابل بازگشت انجام دهند. تراکنش فوری و بدون واسطه، پرداخت جهانی و کارمزد بسیار پایین از ویژگی‌های این پول است. به نظر می‌رسد، بیت‌کوین قصد دارد جایگزین پول‌های سنتی و رایج باشد، اما این روند می‌تواند با قوانین ضد پولشویی در تضاد باشد و دست بزهکاران و خلافکاران را باز بگذارد. مثلا کاربر می‌تواند بدون اینکه شناسایی شود، بیت‌کوین جابه‌جا کند و در سیستم‌های خلافکارانه از جمله فروش مواد مخدر و… نقش داشته باشد.
بسیاری از اقتصاددانان در مورد بقا و دوام بیت‌کوین چندان خوش‌بین نیستند و رشد سریع اخیر بیت‌کوین را به حساب هیجان غیرعقلایی کاربران جدیدی گذاشته‌اند که سراغ آن آمده‌اند. بری آیچنگرین، اقتصاددان در دانشگاه کالیفرنیا- برکلی، در مقاله‌اش در واشنگتن‌پست نوشته است: «وقتی بتوانیم یک واحد پولی الکترونیکی خصوصی داشته باشیم، یعنی می‌توانیم واحدهای پولی متعددی از این نوع را داشته باشیم. بر این اساس هیچ تضمینی وجود ندارد که دیگران همان واحد پولی را که شما استفاده می‌کنید، بپذیرند.»
با این حال، اکنون در تعدادی از مغازه‌ها در لندن از این واحد پولی نیز برای نخستین بار استفاده می‌شود و نخستین دستگاه خودپرداز بیت‌کوین جهان نیز در ۲۹ سپتامبر در شهر ونکوور کانادا راه‌اندازی شده است. همچنین مسوولان قانونی و وکلای دولت استرالیا اعلام کردند که بیت‌کوین در استرالیا به تایید قانونی رسید و آن را به عنوان یک واحد پول معتبر در این کشور پذیرفتند. با وجود نظرهای موافق و مخالف در خصوص بیت‌کوین و پیش‌بینی‌های مختلف در مورد آینده آن در سطح جهان، این واحد پولی مجازی از سال ۲۰۰۹ تاکنون با رشد وسیعی مواجه بوده است، به‌طوری که براساس آمارهای غیررسمی تا ماه دسامبر سال ۲۰۱۳، بالغ بر ۱۲میلیون حساب در گردش بیت‌کوین در جهان ثبت شده است.
دامنه گستردگی بیت‌کوین، کاربران ایرانی را نیز درنوردیده است و با وجود آنکه آماری از کاربران ایرانی در این زمینه وجود ندارد، اما گسترش تبلیغات سایت‌ها و شرکت‌های فعال در این عرصه قابل توجه است، به‌طوری که به‌راحتی می‌توان از طریق سایت‌های ایرانی مدعی فعال در بیت‌کوین حساب کاربری ایجاد کرد و با واریز پول به صاحب سایت، به خرید و فروش بیت‌کوین اقدام کرد. در این میان سایت‌هایی نیز وجود دارند که در ظاهر قرار است به خرید و فروش بیت‌کوین اقدام کنند، اما در واقع پس از واریز پول به حساب دارنده، کلاهبرداری می‌کنند. بر این اساس به‌نظر می‌رسد حضور رگولاتور مالی در این عرصه و وضع قوانین و فرهنگ‌سازی مناسب پیش از وقوع تهدیدهایی جدی موثرتر باشد.
در این رابطه مدیر فناوری اطلاعات بانک مرکزی گفت: از آنجا که ما به‌طور رسمی تسویه بین‌المللی نداریم، فعالیت بیت‌کوین در ایران، فعالیتی زیرزمینی محسوب می‌شود. واحد پول در فضای مجازی است که چندی است در دنیا رایج شده و به‌راحتی می‌تواند تمام نظام‌های مالی دنیا را دور بزند. تدوین مقررات مالی و حقوقی برای استفاده از بیت‌کوین در فضای مجازی با همکاری دستگاه‌ها و نهادهای ذی‌ربط صورت می‌گیرد؛ چراکه به عنوان مثال بانک مرکزی برای مقررات مالی و قوه قضاییه برای مقررات حقوقی به‌نوعی درگیر این موضوع هستند. سرمایه مجازی در دنیای دیجیتالی به‌راحتی دست به دست می‌شود و تمام نظام‌های مالی دنیا را دور می‌زند، این موضوع از دغدغه‌های کشورهای جهان است.
براین اساس در ایران نیز مطالعات برای تدوین مقررات و ضوابط استفاده از آن در دستور کار قرار گرفته است. تدوین مقررات با تقسیم کار میان سازمان‌های مرتبط در کمیسیون تنظیم مقررات فضای مجازی صورت می‌گیرد؛ به‌نحوی که برای مثال لوایح مربوط در حوزه مقررات مالی، تکلیف بانک مرکزی خواهد بود. بیت‌کوین با پرداخت الکترونیکی متفاوت بوده و مقررات فیزیکی برآن حاکم نیست به‌طوری که این واحد پول دیجیتالی با کارت بانک‌هایی که در جیب‌مان می‌گذاریم و در فضای فیزیکی مابه‌ازا دارد، متفاوت است. بیت‌کوین در فضای واقعی دیده نمی‌شود، اما فردی که صاحب آن است روز به روز بر ثروتش افزوده می‌شود.
چه بخواهیم و چه نخواهیم کشور به این سمت خواهد رفت. پس بهتر است در این زمینه با تصمیم و برنامه‌ریزی جلو برویم تا آثار منفی استفاده از این پول در فضای مجازی برای اقتصاد جامعه کاهش یابد و مزایای آن نیز به‌کار گرفته شود.
