بهای طلای سیاه پس از نشست روز پنج‌شنبه اوپک با 5 درصد افت مواجه شد
گروه انرژی| نادی صبوری- حمید مظفر|
14عضو اوپک روز پنج‌شنبه نشستی آرام و بدون تنش را در وین رقم زدند. نشست 172 سازمانی که حالا 5 ماه از آغاز اقدامش برای کاستن از عرضه نفت خام با هدف کاهش ذخایر نفتی تجاری در جهان می‌گذرد و روز پنج‌شنبه به صورت رسمی به اجماعی برای تمدید این توافق تا ماه مارس سال 2018 رسید. این بار مخالفتی وجود نداشته و حداقل در ظاهر همه با هدف‌گذاری جدید که روسیه را نیز کنار خود دارد، کنار آمدند. بازار نفت خام اما روی خوشی به این آرامش نشان نداده و با پایان نشست 5 درصد کاهش در قیمت را رقم زد. واکنشی که تحلیلگران آن را ناشی از انتظارات بیشتر معامله‌گران نسبت به اقدامات اوپک توصیف کردند. گزارش«تعادل» از فضای نشسست روز پنج‌شنبه و حواشی آن از یک سو و تحلیل واکنش بازار به این نشست از سوی دیگر را در ادامه می‌خوانید.
نشست روز پنج‌شنبه اوپک شباهتی به آخرین نشست‌های این سازمان نداشت. به خاطر بیاورید شرایط نشست دوحه برای طرح فریز نفتی در فروردین ماه 95 به چه شکل بود. جایی که ایران در این نشست حضور پیدا نکرد و بدین‌ترتیب آن را از حیز اعتبار ساقط کرد. در نشست دوحه عربستان و روسیه به صورت جدی با یکدیگر اختلاف نظر پیدا کردند و الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه تلویحا اعلام کرد که اوپکی‌ها وقت آنها را تلف کرده‌اند. از مهم‌ترین تبعات شکست نشست دوحه می‌توان به روحیه گرفتن دشمنان اوپک اشاره کرد. آنها جرأت پیدا کردند که بی‌پروا از مرگ اوپک سخن بگویند.
نشست دوحه با تمام سرخوردگی‌هایش به پایان رسید اما فعالیت سران اوپک برای ایجاد اجماع سازمانی و فراسازمانی در جهت کاهش تولید نفت متوقف نشد. مذاکرات ادامه داشت اما روزنه‌های امید چندان هویدا نبود. اختلاف اصلی بر سر ایران بود. کار به واسطه‌گری کشید و چند روز پیش از نشست رسمی اعضای اوپک در آذر ماه سال گذشته در وین که به دنبال نشست اضطراری در الجزیره برگزار می‌شد، نورالدین بوطرفه، وزیر انرژی الجزایر همراه با بسته پیشنهادی به دیدار زنگنه آمد و بسیاری معتقدند دیدار این دو همتا، قفل توافق کاهش تولید را گشود. دو روز بعد نشست171 اوپک در وین برگزار شد و جزییات سهمیه‌بندی هر کشور مشخص شد. پس از آن در دهمین روز ماه دسامبر اوپکی‌ها با روسیه و برخی تولیدکنندگان دیگر غیراوپکی دیدار کردند و قول کاهش 600 هزار بشکه نفت‌خام را نیز از آنها گرفتند. در واقع بهار اوپکی‌ها نه در فروردین بلکه در پاییز سال گذشته بود.
هدف از یادآوری اتفاقات یک سال اخیر این بود که منظور جمله نخست گزارش را متوجه شویم؛ نشست روز پنج‌شنبه اوپک شباهتی به آخرین نشست‌های این سازمان نداشت. این بار نه خبری از غیبت کشوری در مذاکرات بود نه اختلاف نظر جدی در اصل موضوع تمدید توافق وجود داشت که نیازی به واسطه‌گری باشد و تقریبا تمامی اعضا با هماهنگی و متفق‌القول به وین رفتند تا پای «یک توافق بی‌دردسر» را امضا کنند. ایرانی‌ها که در نشست‌های گذشته با بیشترین شرط و شروط‌ها به سمت مذاکره می‌رفتند این بار آماده بودند هر گونه تمدیدی در هر چارچوب زمانی ازجمله 6، 9 یا حتی 12ماهه را بپذیرند. به صحبت‌های روز چهارشنبه زنگنه توجه کنید:«ایران پیشنهاد خاصی برای نشست اوپک نداشته و مشکلی با تمدید 6 ماهه یا 9ماهه توافق ندارد.» این اظهارنظر وزیر نفت ایران یک روز پیش از نشست 172را با اظهارنظرهای وی در روزهای منتهی به نشست الجزایر مقایسه کنید. روزهایی که «ما از سهم خود نمی‌گذریم» ترجیع‌بند تمام اظهارنظرهای زنگنه و دیگر مقامات نفتی ایران بود. نشست 172 اوپک بسیار کوتاه‌تر از نشست‌های دیگر بود و خیلی زود اخبار و اطلاعات مربوط به اجماع اوپکی‌ها بر سر تمدید 9ماهه توافق از
پشت درهای بسته درز کرد و به گوش خبرنگاران حاضر در محل رسید. البته از گوشه‌وکنار اخباری به گوش می‌رسید که برخی اعضا ازجمله امارات‌متحده‌عربی و عراق کمی در رابطه با تمدید توافق چانه‌زنی داشته‌اند اما مساله به صورتی نبود که بتواند اجماع بی‌سابقه اوپکی‌ها را خدشه‌دار کند.
هر چند اطلاعات چندانی در رابطه با مواضع وزیر انرژی امارات در نشست روز پنج‌شنبه به بیرون درز نکرد اما سهیل المزروعی در گفت‌وگوی روز چهارشنبه خود با بلومبرگ صحبت‌هایی به زبان آورد که احتمالا همان صحبت‌هایی بوده که پشت درهای بسته و خطاب به دیگر وزرای اوپکی مطرح کرده است. به نظر می‌آید، اماراتی‌ها لزومی بر تمدید 9ماهه توافق نمی‌دیدند و تمدید 6 ماهه توافق را کافی می‌دانستند. المزروعی در رابطه با اظهارنظر الفالح که عنوان کرده بود هر کاری برای ایجاد تعادل در بازار لازم باشد، انجام می‌گیرد به بلومبرگ گفت:«این تصمیم انفرادی نیست بلکه باید سازمان در این زمینه به یک اجماع برسد. هر کدام از بازه‌های زمانی تمدید توافق از لحاظ تئوری و لجستیکی مورد بررسی قرار می‌گیرد البته از نظر من تمدید 6 ماهه توافق کافی بود و ما را به هدف خود می‌رساند».
صحبت‌های المزروعی تمایز قابل توجهی با اظهارات الفالح و قاطبه وزرای اوپکی دارد. درحالی که همه از کاهش ذخایر تولید و افزایش قیمت صحبت می‌کنند، این وزیر جوان اماراتی به بعد جدیدی از اهداف توافق اشاره کرده و می‌گوید:«هدف از تمدید توافق افزایش قیمت نیست بلکه با هدف آوردن سرمایه‌گذاری به بازار صورت می‌گیرد. هدف ایجاد شغل و قیمتی است که هم برای سرمایه‌گذار و هم برای مصرف‌کننده عادلانه باشد. قیمت امروز نفت برای ورود سرمایه‌گذار منطقی نیست. قیمت نفت در هر سطحی باشد، مهم این است که شرکت‌های نفتی را راضی و مجاب کند که براساس آن سرمایه‌گذاری کند».
بازار ناراضی از آرامش در وین
بهای نفت خام پس از پایان نشست اوپک با 5درصد کاهش در قیمت مواجه شد و به پایین‌ترین میزان خود در آخر هفته رسید. مارکت واچ این اتفاق را نشانی از ناامیدی معامله‌گران نسبت به تصمیم اوپک برای تمدید طرح کاهش تولید و گسترش آن تا 9 ماه دیگر توصیف کرد. تمدید طرح کاهش تولید مورد انتظار بازار بود اما معامله‌گران در مدت اخیر شروع به ترویج این باور کرده بودند که میزان کاهش تولید باید بیشتر شده و مدت آن نیز تا 12 ماه تمدید شود. نفت‌خام وست‌تگزاس‌اینترمدیت پس از پایان نشست اوپک با 4.8درصد معادل 2.46دلار در هر بشکه کاهش به 48دلار و 90سنت در هر بشکه رسید. این پایین‌ترین قیمت در قراردادهای آتی از تاریخ 16 مه و بیشترین کاهش درصدی از 4 مه تاکنون به حساب می‌آید. نفت‌خام برنت نیز روز پنج‌شنبه با کاهش 2دلار و 50 سنتی در قیمت مواجه شد. این کاهش 4.6درصدی قیمت نفت خام برنت در بازار لندن را به 51 دلار و 46 سنت رساند.
دبلیو تی‌ای در پایان معاملات به کمتر از میانگین متحرک 50 روزه و 200 روزه خود رسید. میانگین متحرک 50 روزه دبلیو تی‌ای معادل 49 دلار و 59 سنت است در حالی که میانگین متحرک 200 روزه 4 سنت کمتر و 49 دلار و 55 سنت ثبت شده است.
فیل فیلین تحلیلگر ارشد کالا در گروه معاملات آتی شیکاگو در این باره می‌گوید: «بازار نشانه‌هایی از این مساله ارسال می‌کند که به دنبال خروجی بیشتری از اوپک برای مثال تمدید طرح تا 12 ماه آینده است.»
خالد الفالح وزیر نفت عربستان در طول کنفرانس عنوان کرد: «بازار در مسیر بهبود است اما زمان بیشتری برای رساندن ذخایر نفت خام به متوسط 5 ساله آن وجود دارد.» بوشان باری مدیر ارشد گروه «آی اچ اس مارکیت» در گزارشی که از وین ارسال کرده می‌گوید: «موضوع تمدید و گسترش طرح کاهش تولید، پیش از این به خوبی از سوی عربستان سعودی و روسیه ابلاغ شده بود.» او ادامه می‌دهد: «گسترش طرح به معنای نگرانی طرفین این پیمان پیرامون میزان بالای ذخایر نفتی و برآمدگی ناشی از آن است. برآمدگی که به قیمت‌ها فشار وارد می‌کند و باعث می‌شود با توجه به وجود نفت شیل، زمان بیشتری برای کاهش در میزان ذخایر نفتی با کاهش عرضه احتیاج باشد.»
مارکت واچ می‌نویسد که اثر طرح کاهش تولید نفت خام اوپک و غیر اوپک در هفته‌های اخیر با انتشار داده‌های مربوط به ذخایر نفت خام امریکا که هفتمین هفته سقوط متوالی را نشان می‌داد، مشخص شده است. جفری کریگ تحلیلگر معاملات آتی نفت خام درP&S گلوبال در یادداشتی نوشت: «کاهش در میزان ذخایر نفتی ایالات متحده ممکن است برخی اعضای اوپک را متقاعد کرده باشد که کاهش عرضه تاثیری با تاخیر بر میزان ذخایر داشته است و در نتیجه آنها باید زمان بیشتری را برای رساندن این ذخایر به متوسط 5 ساله اختصاص دهند.»
خبرگزاری بلومبرگ با پایان نشست اوپک و مشخص شدن واکنش بازار به آن سراغ الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه که در وین حضور داشت رفت، پس از آنکه طرح اثرگذاری بر بازار با تمدید کاهش تولید با شکست مواجه شد، الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه گفت: «چیزهای بیشتری وجود دارد که آنها می‌توانند انجام دهند.» نواک گفت: «در صورت نیاز، اوپک و روسیه ابزارهایی را برای حمایت از بهای نفت خام در اختیار دارند.» این اظهارات پس از این مطرح شد که با پایان یافتن نشست 172 اوپک بهای نفت خام وست‌تگزاس اینترمدیت به زیر 50 دلار در هر بشکه کاهش یافت. نواک در ادامه عنوان کرد: «این اقدامات تنظیمی می‌تواند در هر دو جهت افزایش یا کاهش میزان هدف‌گذاری شده انجام شود. همه‌چیز به این بستگی دارد که بازار نیازمند چه اقدامی است.» نواک ادامه می‌دهد: «ما گفتیم که هر چیزی که لازم باشد را انجام می‌دهیم.» الکساندر نواک در واکنش به کاهش بهای نفت خام پس از پایان نشست اوپک می‌گوید: «این همیشه اتفاق می‌افتد. این نوسانات» نواک اظهار می‌کند: «تصمیم برای تمدید این طرح، بسیار مهم و بنیادین بود. در صورت عدم تمدید، ما شاهد بازاری با وضعیت بسیار بدتر بودیم.»
طبق گفته‌های نواک روسیه چشم‌انداز خود برای بهای نفت خام در سال جاری میلادی را بین 50 تا 60 دلار در هر بشکه حفظ می‌کند.
وزیر انرژی روسیه عنوان کرد: «شرکت‌های نفتی به‌طور کامل با تعهدات خود در این طرح تنظیم می‌شوند. ما به خوبی می‌دانیم که زمان زیادی برای اعتمادسازی لازم است اما این اعتماد می‌تواند در یک روز از دست برود. ما با توجه به تاریخ‌مان این مساله را به خوبی می‌دانیم.» در حالی که بسیاری همکاری روسیه در تمدید توافق کاهش تولید را به انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور که ماه مارس سال آینده دقیقا مصادف با پایان توافق انجام می‌شود، مرتبط دانسته‌اند؛ نواک که در وین حضور داشت روز پنج‌شنبه در کنفرانس خبری بیان کرد: «این توافق ارتباطی به انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه ندارد.»
