رویکرد ما رشد ضد فقر و پایدار است
گروه اقتصاد اجتماعی|
نیمه نخست اردیبهشت ماه امسال، معصومه ابتکار در کنفرانس بلندپایه تغییرات اقلیمی ایران و اتحادیه اروپا، از برنامه‌های دولت برای توسعه پایدار گفت و رونمایی از سند ملی اشتغال سبز را وعده داد. او گفت: «بطور فرابخشی و با همکاری دستگاه‌های مختلف روی آن کار می‌کنیم تا حوزه‌هایی که به اقتصاد کمک می‌کنند را مدنظر قرار دهیم. امیدواریم در سال ۹۶ که به نام «اقتصاد مقاومتی تولید-اشتغال»نامگذاری شده است این اتفاق مهم در مسیر دستیابی به توسعه پایدار رقم بخورد.» رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران روز گذشته برای عمل به این وعده، در این سازمان میزبان مراسم رونمایی از سند ملی اشتغال سبز با حضور وزیر کار و نماینده اتاق بازرگانی ایران بود. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این مراسم با اشاره به آثار و تبعات منفی برنامه‌های توسعهیی انجام شده در کشور برای حوزه محیط زیست گفت: «سیاست‌های غلط دولت گذشته در حوزه منابع آب و محیط زیست منجر وضعیت کنونی شده است. همچنین نبود گفت‌وگوهای منطقه‌یی و بین‌المللی و حضور کم ایران در سیاست‌های خارجی در منطقه و بین‌الملل، سیاست‌های غلطی است که در این دوره وارث آن بودیم. اما در دوره دولت یازدهم
بیش از هر دوره‌یی هم رونق گفتمان محیط زیست و هم رونق عملکرد محیط زیستی داشتیم.» او ادامه داد: «طی سه چهار سال گذشته در حوزه محیط زیست به اندازه 15 سال کار شده است. در حوزه اشتغال سبز رویکرد اول رویکرد مسوولیت اجتماعی است. طبق تعاریف توسعه پایدار باید به سمت مسوولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها و وزارتخانه‌هایی که کارهای توسعهیی انجام می‌دهند، حرکت کنیم. اما امروز از این رویکرد عبور کرده و به رویکرد جدیدی رسیده‌ایم. جهت‌گیری این رویکرد رشد فراگیر ضد فقر و پایدار است که پایداری آن به حوزه محیط زیست ارتباط زیادی دارد. در رویکرد اول کاهش ضایعات، پساب و آلودگی از سوی دستگاه‌ها مد نظر قرار می‌گیرد، ولی در رویکرد جدید به سمت مشاغلی می‌رویم که ذاتا سبز هستند.» او افزود: «رشد فراگیر و ضدفقر اشتغال در دوره بعد جزو برنامه‌های رییس‌جمهور است.»
ربیعی گفت: «بر اساس این رویکرد می‌خواهیم اقتصاد را جلو ببریم. در این باره رییس‌جمهور سه حوزه مبحثی مطرح می‌کند: آن نوع رشد و توسعه اقتصادی که به اشتغال فراگیر و کاهش فقر منجر شود و در عین حال پایداری زیست محیطی را در بر داشته باشد.» او ادامه داد: «اساس کار ما در رشد اشتغال فراگیر، ضد فقر و سیاست‌های انتخابی است. معتقدیم سیاست‌های انتخابی، پایداری محیط زیستی و رشد فراگیر ضد فقر را ایجاد می‌کند که در برنامه‌های خود در سیاست‌های کار این موضوع را دنبال خواهیم کرد.» او افزود: «رسته‌های اشتغال را شناسایی می‌کنیم و برای هر یک بسته، حمایتی خاص در نظر می‌گیریم. با این رویکرد از بهبود کسب و کار عمومی به سمت بهبود رسته‌های اشتغال حرکت می‌کنیم. برای مثال نظام تعرفه‌یی با توجه به هر رسته تعیین می‌شود. این سیاست‌ها با رویکرد محیط زیست تطابق دارد و از آنجا که نیازمند یک سند مرجع بودیم، تفاهم‌نامه‌یی با سازمان محیط زیست در سال 93 منعقد و به سمت ایجاد سند ملی اشتغال سبز حرکت کردیم.»
پتانسیل‌های اشتغال سبز
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: «طرح‌های گردشگری محیط زیست و طرح‌های قرق اختصاصی از جمله پتانسیل‌های اشتغال سبز هستند. در طرح‌های قرق، احیاء، حفاظت و کسب و کار سبز صورت می‌گیرد. وزارت کار می‌تواند در این زمینه با سازمان محیط زیست همکاری داشته باشد. در زمینه مشاغلی که آثار آن به محیط زیست بر می‌گردد، آمادگی همکاری داریم. در شرایط حاضر لجستیک و حمل و نقل یکی از رسته‌های ما است که آن را با دیدگاه محیط زیست پیگیری می‌کنیم.» او افزود: «گردشگری نیز یکی از رسته‌هایی است که وزارت کار در آن فعال است. در گردشگری سنتی روی هتل‌ها تمرکز می‌کنیم و سرمایه‌گذاری را به این بخش اختصاص می‌دهیم. در حالی که باید روی محیط زیست سرمایه‌گذاری کنیم؛ زیرا، هتل و دیگر امکانات بعدا ساخته می‌شود و آنچه اهمیت دارد، آن است که در گردشگری تمرکز سرمایه‌گذاری را بر محیط زیست قرار دهیم.» ربیعی گفت: «در وزارت کار مطالعات بسیاری روی این موضوعات صورت گرفته است. در حوزه ICT که یکی از رسته‌های سبز است نیز فعالیت می‌کنیم. همچنین بخشی از مصوبات آن مربوط به تعدادی از گیاهان دارویی است. افزون بر این ذخیره‌سازی انرژی را در بحث منابع خانگی از طریق
بهزیستی و کمیته امداد پیش می‌بریم و مد نظر داریم این طرح را با کمک NGOها ادامه دهیم تا برای کاهش مصرف انرژی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر از آبگرمکن‌های خورشیدی در بام خانه‌ها استفاده کنیم. از این طریق یک شغل برای هر خانه ایجاد می‌شود.» او ادامه داد: «صنایع سبز نیز جزو فعالیت‌های مورد توجه وزارت کار است. امسال 20 میلیارد تومان برای طرح مشاغل داریم که بخشی می‌تواند برای مشاغل سبز در نظر گرفته شود. سعی داریم به بنگاه‌های خرد و متوسط تسهیلات و بیمه ارائه دهیم. بخشی از حوزه خدمات که در وزارت کار انجام می‌شود با فعالیت‌های سازمان محیط‌زیست همپوشانی دارد. » او افزود: «سعی داریم طبق لایحه‌یی در مجلس 5000 میلیارد تومان از محل صندوق توسعه برای این امور در نظر بگیریم. شاید بتوانیم بیش از 50 درصد مشاغل ایجاد شده در آینده را به حوزه مشاغل سبز اختصاص دهیم.»
از یارانه به کارانه
ربیعی در ادامه با اشاره به جزئیات سایت ایران کارورز گفت: «این سایت سه ساله است. سعی داریم به جای دادن یارانه به سمت پرداخت کارانه حرکت کنیم. بعد از بحث و بررسی‌ها امسال به این نتیجه رسیدیم که آیین نامه این موضوع توسط وزارت کار تعیین شود. در این زمینه نیز می‌توانیم با سازمان محیط زیست همکاری داشته باشیم چون تعداد زیادی فارغ‌التحصیل محیط زیست در کشور داریم و می‌توانیم این فارغ‌التحصیلان را در طرح کارورزی به کار بگیریم. طبق مطالعات تا 80 درصد این افراد در بنگاه‌ها بعد از کارورزی باقی می‌مانند و پنج یا شش درصد آنها خود دست به ایجاد شغل می‌زنند.» او با تاکید بر لزوم ایجاد اشتغال برای عموم جامعه ادامه داد: «مطالعات نشان می‌دهد بازار کار بخش کم سواد، بخش قابل توجهی است و نرخ مشارکت زنان در این بخش پایین است. در نظر داریم بیمه کارفرمایی را پرداخت کنیم. همچنین می‌توانیم در بخش‌هایی از طرح‌ها با محیط زیست همکاری داشته باشیم.» او افزود: «ایجاد اداره مربوط به تشکل‌های مردم نهاد نیز ضروری است. در زمینه جوامع محلی و سازمان‌های مردم نهاد می‌توانیم با سازمان محیط زیست مشارکت و همکاری داشته باشیم.»
پیامک‌های یارانه‌ای
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حاشیه این مراسم و در جمع خبرنگاران از موکول شدن اعلام سبد غذایی ماه مبارک رمضان به بعد از انتخابات خبر داد. علی ربیعی پیرامون موضوع ارسال پیامک‌هایی مبنی بر برقراری مجدد یارانه نقدی آنها، گفت: «طبق دستور رییس‌جمهور ادامه پیگیری این موضوع به بعد از برگزاری انتخابات موکول شد تا هیچ گونه شبهه انتخاباتی نداشته باشد لذا بعد از انتخابات در این باره تصمیم می‌گیریم.» او ادامه داد: «دولت پرهیزکار حتی ارائه سبد غذایی ماه مبارک رمضان را که من باید در این مقطع اعلام می‌کردم را به زمان بعد از انتخابات موکول کرد.»
یک اقدام برد-برد
پیش از ربیعی، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در مراسم سخنرانی کرد. ابتکار گفت: «سند ملی اشتغال سبز با برنامه ششم توسعه سیاست‌های کلی نظام در حوزه محیط زیست و سایر اسناد بالادستی همچنین با برنامه‌های بین‌المللی همگرایی دارد.» او ادامه داد: «در زمینه استارت آپ‌های سبز نیز فعالیت‌هایی داشته‌ایم. در شرایط حاضر زیرساخت‌ها برای مشاغل سبز ایجاد شده است. فارغ‌التحصیلان محیط زیست بسیاری در کشور داریم که آمادگی فعالیت در این زمینه را دارند همچنین فارغ‌التحصیلان مرتبط با محیط زیست نیز می‌توانند در این حوزه‌ها فعالیت داشته کنند.» او افزود: «وزارت تعاون و اتاق بازرگانی همکاری خوبی با سازمان حفاظت محیط زیست دارند و تشکل‌های مردم نهاد فعالی داریم که در حوزه کارآفرینی و اشتغال سبز کار می‌کنند.» ابتکار با تاکید بر تلاش دولت برای تبدیل مباحث محیط زیست به گفتمان بین دستگاه‌ها، گفت: «تلاش کرده‌ایم این گفتمان در حد صحبت و سند باقی نماند و تبدیل به عمل شود.» او ادامه داد: «مشاغل سبز یک رویکرد برد-برد هستند. به همین دلیل در این دوره بطور جدی در حوزه مشاغل سبز فعالیت کردیم. در واقع مشاغل سبز در کنار بهبود شرایط موجود و حل مشکلات زیست‌محیطی باعث ایجاد فرصت‌های شغلی جدید می‌شود.» او افزود: «وقتی بحث منابع در ایجاد اشتغال سبز مطرح می‌شود، برخی حرف از تسهیلات بانکی می‌زنند. در بحث مشاغل سبز سرمایه و منابع کافی داریم. برای مثال الگوی مصرف انرژی در کشور ما سه برابر الگوی مصرف جهانی است که می‌توانیم با کاهش دو برابری مصرف انرژی، از این محل یک ارزش افزوده جدید ایجاد کنیم که توجیه اقتصادی بالایی نیز دارد.»
