گروه انرژی|حمید مظفر|
روز گذشته خبری منتشر شد که بازار نفت خام، برای مدتها انتظار آن را میکشید. عربستانسعودی و روسیه به عنوان صدرنشینان جدول ردهبندی تولید و صادرات نفتخام در دنیا اعلام کردند که از تمدید توافق کاهش تولید نهتنها برای 6ماهه دوم سال جاری بلکه تا 3ماه پس از آن نیز موافقت کردهاند. الفالح و نواک در نشستی که در حاشیه کنفرانس جاده ابریشم در شهر پکن، پایتخت چین برگزار میشد این تصمیم خود را به گوش رسانهها رساندند. هرچند این دو وزیر پیش از این نیز به صورت تلویحی این مساله را عنوان کرده بودند اما تفاوت خبر دیروز با صحبتهای پیشین، دربرداشتن جزئیات زمانی است که اکنون میتواند افق روشنتری را برای تصمیمگیران در بازار فراهم کند. نخستین واکنش بازار به صورت طبیعی رشد قیمت بود. اما آنچه در این میان از اهمیت بیشتری برای فعالان و تحلیلگران برخوردار است، همراهی دیگر کشورهای اوپک و غیراوپکی با این تصمیم سعودی-روسی است. بررسی اظهارنظرهای کارشناسان بینالمللی و گفتوگوی «تعادل» با کارشناسان داخلی همگی حاکی از این است که به احتمال قریب به یقین شاهد همراهی دیگر کشورها با این تصمیم خواهیم بود. وجه مشترک تمام استدلالها در این
راستا نیز قدرت بالای عربستان و روسیه است که دیگر تولیدکنندگان را نیز مجاب به همراهی با آنها میکند.
گزارش «تعادل» از آخرین وضعیت بازار نفت را در ادامه میخوانید.
روز گذشته وزرای انرژی بزرگترین کشورهای تولیدکننده نفت دنیا در یک دیدار که در پکن صورت میگرفت با یکدیگر به توافق رسیدند که توافق کاهش تولید را نهتنها در 6ماهه دوم سال 2017 بلکه تا 3ماهه نخست 2018 و تا پایان ماه مارس تمدید کنند.
انتشار این خبر به سرعت تاثیر خود را در بازار گذاشت و قیمتها را به بالاترین سطح خود در دو هفته اخیر رساند، بهگونهیی که هر بشکه نفتخام برنت حدود 3درصد رشد داشت و هر بشکه 52دلار و 34سنت معامله شد. قیمت نفتخام وستتگزاساینترمدیت نیز وضعیت مشابهی را داشت و هر بشکه از آن با قیمت 49دلار و 30سنت معامله شد که یکدلار و 46سنت افزایش قیمت را نسبت به آخرین معامله نشان میدهد.
به گزارش رویترز در بیانیه مشترکی که توسط الفالح و همتای وی نواک پس از این دیدار منتشر شد، عنوان شده است: «ما به این نتیجه رسیدهایم که توافق کاهش تولید نیازمند این است که تمدید شود. هر دو وزیر توافق کردند که هر آنچه برای دستیافتن به اهداف مدنظر در راستای ایجاد ثبات در بازار و کاهش ذخایر تجاری نفت به سطح میانگین 5ساله خود لازم است، انجام دهند.»
به نظر میرسد که آنچه تاکنون مورد توافق قرار گرفته، این است که تمدید توافق براساس بندهای توافق فعلی صورت بگیرد. البته وزرای روس و سعودی این نکته را نیز اعلام کردهاند که سایر وزرای امضاکننده توافق کاهش تولید نیز باید موافقت خود را در این زمینه اعلام کنند و ابراز امیدواری کردند که این مهم صورت بگیرد. بدون شک نشست 172ام سازمان کشورهای صادرکننده نفت جایی است که برای این مساله توفان فکری میان اعضای اوپک و شاید برخی تولیدکنندگان غیراوپکی شکل خواهد گرفت.
عربستانسعودی و روسیه هر چند رقیب جدی یکدیگر در بازار به حساب میآیند و خصوصا در واردات به چین رقابت دوشادوشی با هم دارند اما در مجموع روزانه بیش از 20میلیون بشکه نفت تولید میکنند که معادل یکپنجم مصرف جهانی است. این قدرت سبب میشود که تا حدودی بتوان اطمینان حاصل کرد که دیگر تولیدکنندگانی که تا بدینجای کار پای توافق کاهش تولید ماندهاند در ادامه راه نیز با تمدید این توافق همراه شوند.
در این رابطه الکساندر نواک معتقد است که دلیلی برای کنارهگیری هیچ کشوری از توافق وجود ندارد. به گزارش «تعادل» و به نقل از بلومبرگ وزیر انرژی روسیه بیان داشت: «مشورتهای مقدماتی نشان میدهد که تمام کشورها به تعهدات خود پایبند هستند و هیچ کشوری تمایل به کنارهگیری ندارد. من دلیلی نمیبینم که کشوری بخواهد از توافق کاهش تولید کنار بکشد.»
اما مساله همکاری روسیه و عربستانسعودی که از سال 2015 و با مطرح شدن ایده فریز نفتی شاهد آن بودیم، موضوعی است که از اهمیت ویژهیی برای بازار برخوردار است. ائتلاف دو کشوری که توانایی تولید 20میلیون بشکه نفت در هر روز را دارند و این قدرت را دارند که تصمیمات خود را به غالب کشورهای اوپکی و غیراوپکی نزدیک به خود دیکته کنند، سد محکمی در برابر جبهه مقابل به رهبری ایالاتمتحده است. هرچند مقامات اوپک در ماههای اخیر چندین بار تلاش کردند تا امریکاییها را راضی کنند تا به همکاریهای جهانی برای ایجاد ثبات در بازار و بالا بردن قیمتها کمک کنند اما تاکنون در این مساله توفیقی نداشتند و همانطور که بسیاری از کارشناسان پیشبینی میکردند به صورت یک فرضیه غیرممکن روی کاغذ باقی ماند.
به گزارش «تعادل» به نقل از رویترز، اویستین برنتسن کارشناس موسسه استرانگ پترولیوم در سنگاپور در این رابطه معتقد است: «عربستانسعودی و روسیه بهطور واضح در حال همکاری نزدیکی با یکدیگر هستند. عربستان با صدور این بیانیه نشان داد که برای بالا بردن قیمتهای نفت بسیار مصمم است.»
مرتضی بهروزیفر کارشناس حوزه انرژی در گفتوگو با «تعادل» تصمیم عربستان و روسیه برای تمدید توافق را قابل پیشبینی عنوان کرد. بهروزیفر عنوان کرد: پیشبینی میشد که این دو کشور باتوجه به نیاز شدیدی که به قیمت بالاتر نفت برای افزایش درآمدهای خود داشته و دارند، توافق کاهش تولید را حداقل برای یکسال و حتی فراتر از آن اجرا کنند. بهروزیفر در رابطه با همراهی یا مخالفت سایر اعضای اوپک با این موضوع عنوان کرد: «چه بخواهیم چه نخواهیم این دو کشور بزرگترین تولیدکنندگان نفت دنیا هستند. هرگاه این دو کشور با یکدیگر توافق کنند روی بازار تاثیرگذار خواهد بود و هرگونه توافقی بدون نظر این دو کشور ابتر و امکانناپذیر خواهد بود. مسلما هنگامی که این دو کشور با یکدیگر توافق کنند همراهی سایر اعضای اوپک و دیگر کشورها را خواهند داشت.»
در این میان روسیه کشوری است که به نسبت همتایان اوپکی خود پایبندی کمتری به تعهدات داشته و تا پیش از اظهارنظر رسمی روز گذشته الکساندر نواک، مقامات این کشور اظهارنظرهای محافظهکارانه و بعضا متناقضی درباره تمدید توافق داشتند. بهروزیفر در تحلیل تصمیم اخیر روسیه عنوان میکند: «یکی از نگرانیهای بازار در ماههای گذشته همین اظهارنظرهای متناقض روسها بود که گاهی وزیر انرژی آنها یک صحبتی را مطرح میکرد و سپس شاهد بودیم که یکی دیگر از مقامات این کشور اظهارنظری ناهماهنگ و متناقض با آن را مطرح میکرد. از اینرو همه انتظار داشتند که روسیه به تمدید توافق کاهش تولید رای ندهد. اما اتفاقی که دیروز رخ داد نشاندهنده این است که تمام اعضای اوپک همراه با روسیه و دیگر تولیدکنندگان غیراوپکی به دنبال تثبیت بازار هستند.
نرسیقربان دیگر کارشناسی است که در گفتوگو با «تعادل» معتقد است تصمیم اخیر روسیه و عربستان به احتمال قوی با هماهنگی سایر اعضای اوپک بوده است. او عنوان میکند: «این مساله پیش از این نیز اتفاق افتاده بود. در واقع آنچه در حال جریان است ادامه توافق قبلی است.» او البته معتقد است: «هرچند نشست اوپک نیز پیشروست و قطعا در آنجا صحبتهای جدی در مورد این موضوع خواهد شد، به این نکته باید توجه داشت که تمام تصمیمات اوپک با اجماع صورت میگیرد.»
تصمیم مشترک روز گذشته عربستان و روسیه هرچند به نوبه خود برای بخش زیادی از بازار و تحلیلگران از اهمیت برخوردار بود اما هنوز هم هستند کارشناساسی که اعتقاد دارند صرف تمدید توافق به هدف اصلی اوپک که کاهش ذخایر جهانی تجاری نفت تا سطح میانگین پنجساله است کمک شایانی نخواهد کرد و این کارتل برای رسیدن به این هدف باید میزان تولید خود را بیش از سطح فعلی کاهش دهد. حتی برخی آنها معتقد به کاهش دوبرابری تولید اوپک هستند. روز یکشنبه «تعادل» در گزارشی با عنوان «محکومیت اوپک به دو برابر کردن کاهش تولید» به بررسی این موضوع پرداخته بود. در این میان نرسیقربان معتقد است که فاکتور تعیینکننده در حفظ سطح تولید فعلی یا تشدید کاهش تولید، موضوع تقاضاست. این کارشناس انرژی معتقد است: «در حال حاضر توافقی صورت گرفته و اثر خود را نیز بر بازار گذاشته است. اما از اینجا به بعد همه چیز متوجه رشد اقتصادی و تقاضا برای فرآوردههای نفتی در دنیاست. اگر تقاضا بالا برود اوپک نیازی به کاهش بیشتر تولید نخواهد داشت اما اگر تقاضا بالا نرود و در حالت فعلی باقی بماند یا حتی تضعیف شود، در این صورت ممکن است اوپک نیاز به تصمیمگیری در رابطه با کاهش بیشتر تولید داشته باشد.»